Almanca Önekli Fiillerde “Ab” Ekinin Anlamsal İşlevi

Yıl 2024, , 116 - 125, 30.12.2024

Zeki Uslu , Gülten Toy

https://doi.org/10.55143/alkad.1506929

Öz

Bu çalışmanın amacı Almancada ab- ekinin önekli fiillerdeki anlamsal işlevini incelemektir. Almanca çekimli bir dil olmasına karşın eklerle sözcük yapımı çok yaygındır. Özellikle önekli fiiller sözvarlığında önemli bir tutar. Önekli fiiller iletişimin vazgeçilmez ögeleridir. Ancak yabancı dil olarak Almanca öğretiminde yeterince ele alındığı söylenemez. Ders içeriklerinde çok az yer bulmaktadır. Yapılan gözlemler Almanca öğrenenlerin çoğunlukla temel fiilleri öğrendikleri ve kullandıklarını göstermektedir. Bu durum hem sözcük dağarcıklarında eksiklik hem de iletişimde zorluklara neden olmaktadır. Bu nedenle önekli fiillerin her yönüyle incelenmesi gerekir. Önekler birleştiği temel fiil ile etkileşime geçerek, söz dizimsel ve anlamsal işlevleri yerine getirirler. Önekli fiiller ekin özelliğine göre ayrılan fiiller ve ayrılmayan fiiller olarak iki grupta incelenir. Ab önekli fiiller Almanca ayrılan fiiller grubunda yer alır. Almanca önekli fiiller arasında sayısal olarak en çok ab öneki ile yapılan fiil bulunmaktadır. Bu nedenle ab önekli fiillerin her yönüyle incelenmesi yabancı dil öğrenenlere katkı sağlayacaktır. Ab eki bağımsız bir biçimbirimdir. Tek başına anlamı vardır. İlgeç ve belirteç olarak kullanılabilmektedir. Bir yer ve zaman bağlamında, başlama, ayrılma, uzaklaşma, aşağı yönelme, öykünme, sonlandırma ve güçlendirme anlamlarını taşır. Bu anlamları birleştiği temel fiile aktarır. Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde eklerle sözcük yapımına, bu bağlamda önekli fiillere daha çok yer verilmesi, yabancı dil öğrenmede başarıyı artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Önekli fiiller, Ayrılan Fiiller, “Ab” Öneki, Sözcük Yapımı, Almanca

Etik Beyan

Bu çalışma için etik iznine gerek bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Bağatır, G., Balcı, T., Wegener, R., Kaçar, E. & Balcı, H. (2016). Die Relevanz der verbalen Präfixbildungen Im DaF-Unterricht. Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 11(3), 389-404.
• Balcı, T., Aksöz, A.S. & Serindağ, E. (2010). Almanca Yalın Eylemlerden Türetilen Önekli Eylemler Sözlüğü: Wörterbuch deverbaler deutscher Verbpräfigierungen. Adana: Ulusoy Matbaası
• Buβmann, H. (2002). Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart: Alfred Kröner Verlag.
• Duden Band 4 (1995). Grammatik der deutschen Gegenwartssprache. Mannheim: Dudenverlag.
• Eichinger, L. M. (2000). Deutsche Wortbildung. Eine Einführung. Tübingen: Günter Narr Verlag.
• Engel, U. (1996). Deutsche Grammatik. Heidelberg: Julius Groos Verlag.
• Erben, J. (2000). Einführung in die deutsche Wortbildungslehre. Berlin: Erich Schmidt Verlag.
• Fleischer, W. & Barz, I. (2012). Wortbildung der deutschen Gegenwartssprache, Berlin: Walter De Gruyter.
• Helbig, G. & Buscha, J. (1988). Deutsche Grammatik. Ein Handbuch für den Ausländerunterricht, Leibzig: Veb Verlag Enzyklopädie.
• Mungan, G. (1986). Die semantische Interaktion zwischen dem präfigierenden Verbzusatz und dem Simplex bei deutschen Partikel- und Präfixverben. Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Mater, E. (1966). Deutsche Verben 1, Alphabetisches Gesamtverzeichnis. Leipzig: Bibliographisches Institut.
• Lohde, M. (2006). Wortbildung des modernen Deutschen. Tübingen: Günter Narr Verlag.
• Schmitz, W. (1973). Übungen zu Synonymen Verben. München: Max Hueber Verlag.
• Ülkü, V. (1980). Affixale Wortbildung im Deutschen und Türkischen. Ein Beitrag zur deutsch-türkischen kontrastiven Grammatik. Ankara: Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları 294 Wahrig (1986). Wahrig Deutsches Wörterbuch. München: Mosaik Verlag.