Öz
Dünyanın küreselleşmesi ile birlikte tüm dünya ülkeleri birbirlerinin sınırları içinde olup biten siyasi, ticari, sosyal ve kültürel her türlü gelişmeler ile ilgilenmektedirler. Bu gelişmeleri dergi, radyo, gazete, sinema, televizyon gibi kitle iletişim araçları aracılığı ile çok kısa zamanda geniş kitlelere ulaştırabilmektedirler. Yayılan bu bilgiler doğru ve güvenilir olmalıdır. Tüm kitle iletişim araçlarının bunu gözetmesi gerektiği gibi; haber metinlerinin de şeffaf, tarafsız, adil ve gerçeği yansıtan bir yapıya sahip olması gerekmektedir. Fakat tarih boyunca çeşitli mücadeleler içine giren grupların, kendi düşünce ve isteklerini dayatmak amacıyla kullandıkları yöntemler arasında en etkin olanının, hedef kitlenin kendi isteğiyle, ikna edilerek, istenilen şekilde yönlendirilmesi olduğu anlaşıldıktan sonra, hedeflenen toplumu yönlendirmek amacıyla algı yönetimi uygulamaları başlatılmıştır. Bu durum şeffaf ve gerçekleri yansıtmak zorunda olan medyaya, ele aldıkları konuları meşrulaştırma fırsatı vermiştir. Eleştirel yaklaşımlar ise, hedef kitleyi etkisi altına alan egemen gücün medya aracılığı ile oluşturmaya çalıştığı bu algı operasyonuna karşı durmaktadır. Eleştirel söylem analizi, siyasi ve sosyal çerçeve dahilinde, gücü kötüye kullanma, eşitsizlik ve baskının söz ve metin vasıtasıyla tekrardan üretimine, yasallaşmasına ve bu durumlara karşı çıkılmasına sebep olan durumları inceler. Haber metinleri dilsel yapılanması, bilgileri yanlı ve örtük şekilde vermesi ve kurgulanan söylem yapılarını barındırdığından dolayı ideolojik bir yapıdadır. Haber söyleminin ideolojik olduğunu savunan dilbilimci Teun v. Dijk, haber metin çözümlemelerinde gerçekleştirmek için ortaya koyduğu eleştirel söylem çözümlemesi yöntemiyle haber araştırmalarına kayda değer katkılar sağlamıştır. Çalışmamız v. Dijk’in eleştirel söylem çözümlemesi yöntemi ile incelenmiştir. Bu bağlamda çalışmamız, Almanya’nın en çok okunan gazetelerinden biri olan “Süddeutsche Zeitung” gazetesinde Barış Pınarı Harekâtı ile ilgili yapılmış olan haberlerin eleştirel söylem çözümlenmesi açısından ne şekilde ele alındığını incelemek amacıyla oluşturulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Haber metinleri algı yönetimi eleştirel söylem analizi Teun von Djik Barış Pınar Harekâtı Süddeutsche Zeitung
Kaynakça
- Arkonaç, S.A. (1998). Psikoloji: Zihin Süreçleri Bilimi. İstanbul: Alfa Yayınları, 2. Baskı.
- Ayhan, A. ve Çakmak, F. (2018). Türkiye’ye Yönelik Algı Operasyonlarının Dijital Medyaya Yansımaları. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, cilt:29, s.11-35.
- Çomak, N.& İnceoğlu Y. (2000). Metin Çözümlemeleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Erdoğan, İ. (2014). Yeni Medya Gazeteciliğinde Etik Bir Paradigma Belirlemenin Kapsamı ve Sınırları, Yeni Medya Pratikler, Olanaklar, Editör: Emel Baştürk Akca. İstanbul: Umuttepe Yayınları.
- İnal, A. (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
- Koçak, M. & Yaprak, A. (2020). Alman Bild Gazetesinde “Barış Pınarı Harekatı” Bir Eleştirel Söylem Çözümlemesi. Konya: Palet Yayınları.
- Özarslan, M. S. (2014). Kitleleri Harekete Geçirme Aracı Olarak Sosyal Algı Yönetimi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
- Özer, M. A. (2012). Bir Modern Yönetim Tekniği Olarak Algılama Yönetimi ve İç Güvenlik Hizmetleri. Karadeniz Araştırmaları.33.sayı.
- Pavlik, J. V. (2013). Yeni Medya ve Gazetecilik, Çeviren: Müge Demir ve Berrin Kalsın. Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Saydam, A. (2012). Algılama Yönetimi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Terzioğlu, E. ve Geçikli, F. (2019. Algı Yönetiminde Medyanın Rolü: Avrupa Birliği- Türkiye Müzakere Süreci Örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Atatürk Üniversitesi: Cilt: 33, Sayı: 3.
- Tutar, H. (2013). “Davranış Bilimleri Kavramlar ve Kuramlar”. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Van Dijk T A (1985). Introduction: Discourse Analysis in (Mass) Communication Research, Discourse and Communication, Edited by Teun A. Van Dijk, Germany: Walter de Gruyter&Co.
- Yaylagül, L. (2006). Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları. 1.baskı.
- Yılmaz, R. (2014). 1. Ulusal Toplumsal Bellek ve Medya Paneli. Beykent ÜniversitesiYayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kültürel çalışmalar |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Kasım 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 4 Sayı: 8 |
