Kafka’nın Işığında/Karanlığında “Yol Kenarı” Filmi.

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 27 - 35, 29.06.2023

Tevfik Ekiz

https://doi.org/10.55143/alkad.1291452

Öz

Franz Kafka modern edebiyatın hâlâ en tartışmalı yazarlarından biridir. Çoğu fragman kalmış kısa öykü, roman türündeki çalışmaları çok farklı yorumlara açık türde eserlerdir. Son yıllarda yapılan araştırmalar Kafka’nın o dönemde henüz gelişim aşamasında olan sinema sanatından büyük ölçüde etkilendiğini göstermektredir. Bu etkilenmenin onun biçemine de yansıdığı, onu sinematografik anlatıma yönelttiği ve Kafka’nın eserlerinin başarıyla sinemaya aktarılmasında ve onun izleklerini kullanan yönetmenlerin yapımlarının başarısında bu anlatımının payının büyük olduğu görülmektedir.
Bu çalışmada pek çok yönüyle Kafka’nın eserlerini anıştıran Tayfun Pirselimoğlu’nun 2017 yılı yapımı “Yol Kenarı” sinema filmi temel Kafka izleklerinden (bürokrasi, belirsizlikler, ikilemler anlamlandıramama, suçluluk duygusu, umutsuzluk, çaresizlik, yabancılaşma, nedensiz bir ceza çekme) yola çıkılarak ele alınmaya çalışılmıştır. Bu temel izleklere “Yol Kenarı” filminde örneklerle dikkat çekilmiş, bunların filmde karşılığı olduğu düşünülenler üzerinde yoğunlaşılmıştır. Kafka’nın bu biçemi ve izleklerinin Tayfun Pirselimoğlu’nun “Yol Kenarı” filminin pek çok sahnesinde de görülüyor olması, Kafka’nın yüz yıl önce ortaya koyduğu sorunsalların geçerliliğini koruduğunun, evrenselliğinin bir göstergesi olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Franz Kafka, Tayfun Pirselimoğlu, ‘Yol Kenarı’ filmi, Kafkaesk, Sinematografik anlatım.

Kaynakça

• Aktaş, T. (2001). ‘Kafka'nın "Die Verwandlung" adlı öyküsünün çevirileri üzerine bir inceleme’. İçinde: G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 33-46
• Alt, P.-A. (2009). Kafka und der Film: C.H. Beck.
• Baioni, G. (1994) Kafka: Literatur und Judentum. (Aus dem Ital. von Gertrud Billen und Josef Billen). Stuttgart; Weimar: Metzler.
• Cemal, A. (2012). Franz Kafka Türkiye’ye Ne Verebilir (II), Sanat Üzerine Denemeler, s. 229-233, Can Yayınları.
• Ecevit, Y. (1992). Kurmaca bir dünyadan. Gündoğan.
• Hartung, G. (2006). Juden und deutsche Literatur. Zwölf Untersuchengen seit 1979, mit einer neu hinzugefügten “Jüdische Themen bei Kafka” Leipziger Universitätsverlag. Jahraus, O. & Jagow, V., B. (Hrsg.), (2008) Kafka-Handbuch. Leben – Werk – Wirkung, Vandenhoeck & Ruprecht.
• Jahraus, O. (2006). Kafka. Leben, Schreiben, Machtapparate. Reclam.
• Kafka, F. (1990). Dönüşüm (Çev.: Ahmet Cemal), Can Yay.
• Kafka, F. (1995). Briefe an Milena. Erw. und neu geordnete Ausgabe. Hrsg. von Jürgen Born und Michael Müller. Fischer.
• Kilcher, Andreas B. (2008). Franz Kafka. Suhrkamp BasisBiographie: Leben Werk Wirkung. Suhrkamp Verlag.
• Kölsch, J. (2016, Nisan 25). Dr. Reiner Stach Literaturwissenschaftler und Kafka-Biograf im Gespräch mit
• Jochen Kölsch. Bayerischer Rundfunk. https://www.br.de/fernsehen/ard-alpha/sendungen/alpha-forum/reiner-stach-gespraech-100.html
• Lamping, D. (2017). Kafka und die Folgen. Stuttgart, J.B. Metzler.
• Öztürk, S. (2018, Haziran 9). Yol Kenarı Filmi Üzerine Yönetmen Tayfun Pirselimoğlu ile Söyleşi. Sinefiloji Dergisi, 3(5), 206-225.
• Robert, M. (1985). Einsam wie Franz Kafka. Fischer.
• Stach, R. (2002). Kafka. Die Jahre der Entscheidungen. Fischer.
• Stach, R. (2008) Kafka. Die Jahre der Erkenntnis. Fischer.
• Stach, R. (2012). Karar Yılları. Sel Yay.
• Stach, R. (2012). Kafka. Kavrama Yılları. Sel Yay.
• Urzidil, J. (1965). Da geht Kafka. Artemis Verlag, Zürich und Stuttgart.
• Zischler, H. (1996). Kafka geht ins Kino. Reinbek b.