İslam Ceza Hukukunda Celde Cezasının İnfazında Kullanılacak Alet ve Uygulanışı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2019, Sayı: 12, 409 - 442, 20.06.2019

Mustafa Özgür

https://doi.org/10.18498/amailad.580005

Cited By: 1

Öz

Celde, mahiyeti itibarıyla bedeni bir ceza olup İslam
hukukunda sıkça kullanılan bir ceza türüdür. Bu nedenle ceza infazında haddi
aşmamak ve mahkûma hak ettiğinden fazla ceza vermemek için celdenin infazında
kullanılacak aletin ne olduğunu tespit etmek önemlidir. Özellikle son dönemde
yayımlanan Ku’rân-ı Kerîm mealleri ile tercüme veya telif tarzındaki tefsir ve
fıkıh kitaplarının birçoğunda infaz aletinin değnek ya da sopa olduğu yönünde
bir kanaat vardır. Bu, hadis ve fıkıh metinlerinde yer olan mecâzî kullanımı
hakikat olarak algılamaktan kaynaklı hatalı bir kanaattir. Araştırmamızda,
bahsedilen bu hatanın sebepleri üzerinde durulmuştur. Celde, sopa ve değnek
kelimelerinin tahlilleri yapılmış, temsil kabiliyeti yüksek metinlerde celde
kelimesinin nasıl tercüme edildiğine dair örnekler verilmiştir. Klasik
sözlüklerde, temel fıkıh ve tefsir metinlerinde celde kelimesinin hangi anlamda
kullanıldığı ele alınıp celdenin hangi aletle infaz edilmesi gerektiği tespit
edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca infaz aletinin ne olduğunu doğru tespit
edebilmek için celde cezasının nasıl infaz edilmesi gerektiği üzerinde durmak
gerekir. Bu nedenle araştırmada infazın nasıl yerine getirilmesi gerektiğinden
ve infaz anında nelere dikkat edileceğinden de bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Ceza, Celde, İnfaz, Ceza Türleri

A Research on the Tool and its Application Used in the Punishment of Celde

Öz

The
most important aim of punishing criminals is to prevent others from committing
the same crime again. This aim, which is known as general prevent (zecr-i âmm)
in Law, is the primary objective of the penalties in Islamic law. Because of
its influence on the realization of this aim, the Islamic penal law has created
the majority of penalties for physical punishments.

The celde in these
penalties is a kind of punishment which is appreciated in the face of many
crimes covered by hadd and ta’zir because of the faster and cheaper execution
of the punishment. The execution of such penalties, which cannot be compensated
for the damages that may arise as a result of being directed to the human body,
must be carried out with great precision. What is the tool to be used in the
execution of the Celde sentence, and what qualifications should be in the
execution of the execution is important to prevent the overthrow? Because it
will prevent the fulfillment of the intended aim with the execution of the
wrong tool or punishment or the guilty will be punished more than he deserves with the overcoming of
execution.

Celde word is used in dictionaries to hit with “sevt”.
The word of “sevt” means a whip. However, there is a conviction that most of
the books published in the Qur’an translations and the books in Islamic
jurisprudence and the Qur’anic exegesis, the word is translated as stick or
bat. In the case of a few pieces of work, the execution device in celde
sentence is stated as a whip. For this reason, it is inevitable for the reader
to be confused about what the execution tool is for the celde penalty when
reading through Turkish works.

However, there are big differences between the wand /
stick and the whip in terms of both the nature and the impacts on the body. The
purpose of this study is to investigate the origin of the mentioned problem and
to examine why the word has different meanings in Turkish works.

The study was started by analyzing the meaning of
words celde, stick and wand. It has been investigated the meaning of celde in
classical dictionaries, tafseers, hadith and fiqh books. Then, some examples of the word of celde
how translated into Turkish have been given in pioneer Qur’anic interpretations
and books of tafseer and hadith. In these translations, the wand and stick,
which are used as the equivalent of the words of “celde” and “sevt” have been
exemplified what exactly used in Turkish.

How it occurs the conviction in the tool to be used in
the execution of the celde sentence whether wand or stick is the basic question
of this study. As far as we have determined, the reason for this conviction is
the expression of “بسوط لا ثمرة له” “whip without fruit” in
the basic Hanafi jurisprudence texts.

The basis of this statement is the phrase of “بسوط جديد لم تقطع ثمرته” “a fresh whip uncut its fruit” in a hadith in Muvatta.

The word “ثمرة” in these phrases means, in the first sense, the knotty
part of the fruit or tree.  However, when
looking at this word in depth, it is seen that the forked tip of the whip or
the protruding places in the skin of the whip are metaphorically used. The
metaphorical meaning of the word has not been taken into consideration in
relevant Turkish books, while
the words ”celde“ and ”sevt” were expressed as
wand and stick in literal meaning. When we look at the commentaries of the texts
in Hanafi fiqh and commentaries of Muvatta, it is clearly stated that this use
is figurative, and it is emphasized that the tool used in the execution of the
punishment is the whip.

In order to determine the exact
meaning of “celde” and “sevt” in the study, and to determine accurately what
the execution tool was, examples of how the execution of the execution of the
punishment in classical jurisprudence books were given. These examples show that the execution
tool is made of leather, not a wand or a stick.

For example, it is mentioned that the
purpose of the celde sentence is not to leave a trace in the body of guilty but
only to hurt him. It will be possible to create permanent marks on the body of
the guilty after the execution with hard objects such as wands or sticks.

However, when the whip is used in the
specified qualifications, the prisoner will not be permanently traced on his
body and will only be hurt.
In addition, as a result of the execution of
hard objects, the blows are likely to hit the prisoners' vital organs. In this
case, the guilty will be punished more than his punishment.

In conclusion, it is
understood that most of the translation and copyright works mentioned in the
research are not taken care of. When the metaphorical meaning of the phrase is
not taken into account, it is inevitable that strange translations are
revealed. It is seen that the
misunderstandings in the previous studies are repeated exactly when Turkish
interpretations are concerned. In addition, it is seen that the punishment is
not the punishment method, in which the guilty is conceived in modern minds as
remains in blood and he is brought to the wounds. In particular, when considering the issues to be taken
into consideration during the execution of the sentence, it is understood that
the prisoner is a human being, that all the measures are taken in order not to
damage his honor and glory, and even that measures are taken in order to
prevent the disclosure of genital locations in the body of the guilty at the
time of execution.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Punishment, Celde, Execution, Types of Punishments

Kaynakça

• Akalın, Haluk Şükrü. “Değnek”. Büyük Türkçe Sözlük. 612. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2011.
• Akalın, Haluk Şükrü. “Kırbaç”. Büyük Türkçe Sözlük. 1413. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2011.
• Akalın, Haluk Şükrü. “Sopa”. Büyük Türkçe Sözlük. 1413. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2011.
• Akdemir, Salih. Son Çağrı Kur’ân. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Altuntaş, Halil - Şahin, Muzaffer. Kur’ân-ı Kerîm Meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2010.
• Ateş, Süleyman. Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. 12 Cilt. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1990.
• Avvâ, Muhammed Selim. Fî usûli’n-nizâmi’l-cinâiyyi’l-İslâmî. Kâhire: Dârü nahdati, 2013.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmûd b. Ahmed b. Musa Hanefî. el-Binâye şerhü’l-Hidâye. 13 Cilt. Beyrût: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2000.
• Ayverdi, İlhan. “Değnek”. Asırlar Boyu Tarihi Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük=Kubbealtı Lugatı. 1: 651. 3 Cilt. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 2005.
• Ayverdi, İlhan. “Sopa”. Asırlar Boyu Tarihi Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük=Kubbealtı Lugatı. 3: 2829. 3 Cilt. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 2005.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali. Ma’rifetü’s-sünen ve’l-âsâr. Thk. Abdülmu’ti Emin Kal’aci. 15 Cilt. Karaçi: Câmiatü’d-dirasâti’l-İslâmiyye, 1991.
• Beyzâvî, Ebû Saîd Nâsırüddîn Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. Thk. Muhammed Abdurrahman el-Maraşlı. Beyrût: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts.
• Bikâî, Ebü’l-Hasan Burhâneddîn İbrâhim b. Ömer b. Hasan. Nazmü’d-dürer fî tenâsübi’l-âyâti ve’s-süver. 22 Cilt. Kâhire: Dâru’l-kitâbi’l-İslâmî, ts.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukûk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kâmusu. 8 Cilt. İstanbul: Bilmen Basım ve Yayınevi, 1985.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Meâli Âlisi ve Tefsiri. 8 Cilt. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1985.
• Buhûtî, Mansûr b. Yunus b. Salâhiddîn. Keşşâfü’l-kınâ’ an metni’l-İknâ’. 6 Cilt. Beyrût: Dâru âlemi’l-kütüb, 1983.
• Burhanpurlu Şeyh Nizâm. Fetâvâ-yı Hindiyye = Fetâvâ-yı Alemgiriyye. Trc. Mustafa Efe. 16 Cilt. Ankara: Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş., ts.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâil b. Hammâd. “Smr”. es-Sıhâh tâcü’l-luğa ve sıhâhi’l-Arabiyye. Thk. Ahmed Abdülgafûr Attâr. 2: 605-606. 6 Cilt. Beyrût: Dârü’l-ilm li’l-melâyîn, 1987.
• Cevziyye, Ebû Abdullah Şemsuddîn Muhammed İbn Kayyim. Bedâi’ut-tefsîr. Trc. Harun Öğmüş. 4 Cilt. İstanbul: Karınca & Polen Yayınları, 2011.
• Cezeri, Abdurrahman b. Muhammed b. İyaz. Dört Mezhebe Göre İslam Fıkhı. Trc. Mehmet Keskin. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
• Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn Ebü’l-Meâlî Rüknüddîn Abdülmelik b. Abdullâh b. Yûsuf. Nihâyetü’l-matlab fi dirâyeti’l-mezheb. Thk. Abdülazim Mahmud ed-Dîb. 20 Cilt. Beyrût: Dârü’l-minhâc, 2007.
• Çantay, Hasan Basri. Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm. 3 Cilt. İstanbul: Ahmed Said Matbaası, 1962.
• Desûkî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Arafe. Hâşiyetü’d-Desûkî alâ Şerhi’l-kebir. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-fikr, ts.
• Doğrul, Ömer Rıza. Tanrı Buyruğu: Kur’ân-ı Kerîm’in Tercüme ve Tefsiri. 2 Cilt. İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi, 1955.
• Dumlu, Ömer - Elmalı, Hüseyin. Ayet Ayet Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı. İzmir: Yaratılış ve Yaşam Bilimleri Derneği, 2003.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş'as b. İshâk el-Ezdî es-Sicistânî. Kitâbu's-sünen. Thk. Muhammed Avvâme. 5 Cilt. Cidde: Dâru'l-kıble, 1998.
• Emin Fehim Paşa. Azîziye = Kitâbü’l-Azizî fî’l-Muhtasari’l-Kudûrî = Kudûri şerif tercümesi. Dersaadet: Şirket-i Sahafiye-i Osmaniye Matbaası, 1315.
• Erdoğan, Mehmet. “Muhsan”. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. 324. İstanbul: Rağbet Yayınları, 1998.
• Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed. “Smr”. Tehzîbü’l-luğa. Thk. Selami Ömer-Hamid Abdülkerim. 15: 62-63. 15 Cilt. Beyrût: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 2001.
• Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed. “Svd”. Tehzîbü’l-luğa. Thk. Selami Ömer-Hamid Abdülkerim. 13: 19. 15 Cilt. Beyrût: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 2001.
• Feyizli, Hasan Tahsin. Feyzü’l-Furkân: Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. İstanbul: Server İletişim, 2007.
• Feyyûmî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Muhammed b Ali el-Hamevî. el-Misbâhü’l-münîr fî garîbi’ş-Şerhi’l-kebîr li’r-Râfiî. 2 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-ilmiyye, ts.
• Firûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Yakûb b. Muhammed. Tenvîrü’l-mikbâs min tefsîr-i İbn Abbâs. Beyr: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1992.
• Gümüş, Sadrettin. “Cumhuriyet Döneminde (1923-1960 Arası) Meal Çalışmaları”. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. 5 (2015): 285-331.
• Halîl b. Ahmed, Ebû Abdurrahman Halil b. Ahmed b. Amr Ferahîdî. “Cld”. Kitâbu’l-Ayn. Thk. Mehdi Mahzumî-İbrahim Semerraî. 6: 81-82. 8 Cilt. Beyrût: Dâru ve mekebetü’l-hilâl, ts.
• Halîl b. Ahmed, Ebû Abdurrahman Halil b. Ahmed b. Amr Ferahîdî. “Svd”. Kitâbu’l-Ayn. Thk. Mehdi Mahzumî-İbrahim Semerraî. 7: 278-279. 8 Cilt. Beyrût: Dâru ve mekebetü’l-hilâl, ts.
• Hamidullah, Muhammed. Aziz Kur’ân : Çeviri ve Açıklama. Trc. Abdülaziz Hatip - Mahmut Kanık. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Has, Şükrü Selim. Cezalarda Caydırıcılık İlkesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları, 2016.
• Karaman, Hayrettin - Çağrıcı, Mustafa - Gümüş, Sadrettin - Dönmez, İbrahim Kafi. Kur’ân Yolu Meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Heyet. Türkçe Kur’ân-ı Kerîm Tercümesi. İstanbul: Marifet Matbaası, ts.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz ed-Dımaşkî. Reddü’l-muhtâr ale’d-dürri’l-muhtâr. Trc. Ahmed Davutoğlu. 6 Cilt. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1983.
• İbn Adilber, Ebû Ömer Cemâleddîn Yusuf b. Abdullah b. Muhammed Kurtubî. et-Temhîd limâ fi’l-Muvattâ mine’l-meânî ve’l-esânîd. Thk. Mustafa b. Ahmed Alevî - Muhammed Abdülkebir el-Bekrî. 24 Cilt. Mağrib: Vizâretü’l-evkâf ve’ş-şuûni’l-İslâmiyye, 1387.
• İbn Âşur, Muhammed Tahir b. Muhammed b. Muhammed et-Tunûsî. Tefsîrü’t-tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus: ed-Dârü’t-Tunûsiyye, 1984.
• İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyin Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ. “Smr”. Mu’cemu mekâyisi’l-lüğa. 1: 388. 6 Cilt. Beyrût: Dâru’l-fikr, 1979.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Saîd Zahirî. el-Muhallâ bi’l-âsâr. Thk. Abdulgaffar Süleyman el-Bendârî. 12 Cilt. Beyrût: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2003.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmail b. Ömer. Hadislerle Kur’ân-ı Kerîm tefsiri=Tefsîrü’l-Kur’âni’l-azîm. Trc. Bekir Karlığa - Bedrettin Çetiner. 16 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1996.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed b. Kudâme Cemmâîlî Makdisî. el-Muğnî. 10 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Kahire, 1968.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd er-Rebeî el-Kazvînî. Sünen. Thk. Muhammed Mustafa A'zamî. 2 Cilt. Riyad: Şeriketü't-tıbââti'l-Arabiyye, 1983.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî. “Cld”. Lisânü’l-Arab. 3: 124-128. 15 Cilt. Beyrut: Dâru sadr, ts.
• İbn Müflih, Ebû İshak Burhâneddin İbrâhim b. Muhammed. el-Mübdi’ fî şerhi’l-Mukni’. Thk. Muhammed Hasan İsmâil eş-Şâfiî. 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1997.
• İbn Nüceym, Sirâcüddin Ömer b. İbrâhim b. Muhammed Mısrî. en-Nehrü’l-fâik şerhu Kenzi’d-dekâik. Thk. Ahmed İzzû İnâye. 3 Cilt. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2002.
• İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed Kurtubî. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesıd : Mezheplerarası Mukayeseli İslam hukuku. Trc. Ahmed Meylani. 4 Cilt. İstanbul: Beyan Yayınları, 1991.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed Bağdâdî. Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t-tefsîr: Tefsir İlminde Yolculuk Azığı. Trc. Abdülvehhab Öztürk. 6 Cilt. İstanbul: Kahraman Yayınları, 2009.
• İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b Salâhiddîn Abdirrahmân b Mûsâ. Şerhu müşkili’l-Vasît = İşkâlât ale’l-Vasît. Thk. Abdülmün’im Halife Ahmed Bilâl. 4 Cilt. Riyad: Dâru künûzi İşbiliyye, 2011.
• İslamoğlu, Mustafa. Nüzûl Sırasına Göre Hayat Kitabı Kur’ân. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2011.
• Işıcık, Yusuf. Kur’ân Meâli. Konya: Konya İlahiyat Derneği Yayınları, 2010.
• İzmirli, İsmail Hakkı. Meâni-yi Kur’ân: Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Tercümesi. 2 Cilt. İstanbul: Milli Matbaa, 1343/1927.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbuddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdirrahmân. ez-Zahîre. Thk. Muhammed Bu Hubze. 13 Cilt. Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1994.
• Kâsânî, Ebû Bekr Alâeddin Ebû Bekr b. Mes’ûd b. Ahmed el-Hanefî. Bedâiü’s-sanâi’ fî tertibi’ş-şerâi’. 7 Cilt. Beyrût: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1986.
• Kazıcı, Ziya - Taylan, Necip. Kur’ân-ı Kerîm Meali. İstanbul: Çağrı Yayınları, 2006.
• Kısa, Mahmut. Kısa Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meali. Konya: Armağan Kitaplar, 2008.
• Kudûrî, Ebü’l-Hüseyin Ahmed b. Ebî Bekr Muhammed b. Ahmed. Muhtasarü’l-Kudûrî fi’l-fıkhi’l-Hanefî. Thk. Kamil Muhammed Muhammed Uveyza. Beyrût: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1997.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi’ li-ahkâmi’l-Kur’ân. 20 Cilt. Kâhire: Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye, 1964.
• Malik b. Enes. el-Müdevvenetü’l-kübrâ. 4 Cilt. Beyrût: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1994.
• Malik b. Enes. Muvatta. Thk. Abdülmecid Türkî. Beyrût: Dâru'l- garbi'l İslâmî, 1999.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib. el-Hâvi’l-kebîr hüve Şerhu Muhtasari’l-Müzenî. Thk. Ali Muhammed Muavvaz - Adil Ahmed Abdülmevcud. 19 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1999.
• Mehmed Vehbi Efendi. Hulâsâtü’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. 15 Cilt. İstanbul: Evkâf-ı İslâmiye Matbaası, 1340.
• Merginânî, Ebü’l-Hasan Burhaneddin Ali b. Ebî Bekr. el-Hidâye fî şerhi Bidâyeti’l-mübtedî. Thk. Talal Yusuf. 4 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts.
• Merginânî, Ebü’l-Hasan Burhâneddîn Ali b. Ebî Bekr. İslam Fıkhından Tahkikli ve Tahriçli el-Hidaye Tercemesi. Trc. Ahmed Meylani. 4 Cilt. İstanbul: Kahraman Yayınları, 2001.
• Mes’ûd, Cübran. “Svd”. er-Râid. 506. Beyrût: Dârü’l-ilm li’l-melâyîn, 2005.
• Mevdûdî, Ebu’l Alâ. Tefhîmü’l-Kur’ân: Kur’ân’ın anlamı ve tefsiri. Trc. Muhammed Han Kayani - Yusuf Karaca - Nazife Şişman - İsmail Bosnalı - Ali Ünal - Hamdi Aktaş. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, ts.
• Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddin Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd. el-İhtiyâr li ta’lîli’l-muhtâr. Trc. Mehmet Keskin. 4 Cilt. İstanbul: Ümit Yayınları, 1998.
• Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddin Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd. el-İhtiyâr li ta’lîli’l-muhtâr. Trc. Ahmet Oğuz - Mustafa Bülent Dadaş - Tural Tahir. 5 Cilt. İstanbul: Nuh Yayınları, 2017.
• Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddin Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd. el-İhtiyâr li-ta’lîli’l-muhtâr. Thk. Mahmûd Ebû Dakka. 5 Cilt. Kahire: Matbaatü’l-Halebi, 1937.
• Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddin Abdullah b. Mahmud b. Mevdud. el-İhtiyâr : Metni el-Muhtâr lil-Fetvâ: İmam-ı A’zamın İçtihad ve Görüşleri. Trc. Celal Yeniçeri. İstanbul: Emin Yayınları, 1993.
• Mutarrizî, Ebü’l-Feth Burhâneddin Nâsır b. Abdüsseyyid b. Ali. “Smr”. el-Muğrib fî tertîbi’l-mu’rib. 68. Beyrût: Dârü’l-kitâbi’l-Arabi, 1910.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd. Kenzü’d-dekâik. Thk. Saîd Bektaş. Beyrût: Dâru’l-beşâiri’l-İslâmiyye, 2011.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddin Yahyâ b. Şeref b. Nuri. el-Mecmû’ şerhi’l-Mühezzeb li’ş-Şirâzî (Sübkî ve Mutî’î’nin tekmilesiyle birlikte). Thk. Muhammed Necib el-Mutii. 20 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
• Osman Raşid Efendi. Türkçeli Kur’ân-ı Kerîm. İstanbul: Ahmed Kamil Matbaası, 1927.
• Öztürk, Mustafa. Kur’ân-ı Kerîm Meâli: Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. Ankara: Otto, 2008.
• Öztürk, Yaşar Nuri. Surelerin İniş Sırasına Göre Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Yeni Boyut, 2014.
• Polat, Murat. “İslam Ceza Hukukunun Karakteristik Özelliklerinden Bazı Örnekler”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (2017): 249-286.
• Râfiî, Ebü’l-Kasım Abdülkerîm b. Muhammed b. Abdilkerîm Kazvînî. Şerhu Müsnedi’ş-Şâfiî. Thk. Ebû Bekr Muhammed Bekr Zehrân. 4 Cilt. Katar: Vizâretü’l-evkâf ve’ş-şuûni’l-İslâmiyye, 2007.
• Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddin. Tefsir-i kebir=Mefâtîhü’l-gayb. Trc. Suat Yıldırım - Lütfullah Cebeci - Sadık Kılıç - Sadık Doğru. 23 Cilt. Ankara: Akçağ Basım Yayım Pazarlama, 1993.
• Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddin. et-Tefsîrü’l-kebîr = mefâtîhü’l-ğayb. 32 Cilt. Beyrût: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 1999.
• Rûyânî, Ebü’l-Mehâsin Abdülvâhid b. İsmail. Bahrü’l-mezheb fî fürû’ı mezhebi’l-İmâm eş-Şâfi’î. Thk. Tarık Fethi es-Seyyid. 14 Cilt. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2009.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-tefâsîr: Tefsirlerin özü. Trc. Sadrettin Gümüş - Nedim Yılmaz. 7 Cilt. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2012.
• Semerkandî, Ebû Bekr Alâeddîn Muhammed b. Ahmed b. Ebî Ahmed. Tuhfetü’l-fukahâ. 3 Cilt. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1984.
• Serahsî, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl. Mebsût. 30 Cilt. Beyrût: Dâru’l-marife, 1989.
• Serahsi, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl. Mebsut. Ed. Cevat Akşit. 30 Cilt. İstanbul: Gümüşev Yayınları, 2008.
• Sülün, Murat. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı. İstanbul: Çağrı Yayınları, 2012.
• Şeyh Muhsin-i Fani - Antepli Mustafa Efendi. Nûrü’l-Beyân : Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Tercümesi. 2 Cilt. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1340/1924.
• Şirbînî, Şemseddin Hatîb Muhammed b. Ahmed Kâhirî Şafiî. Muğni’l-muhtâc ilâ ma’rifeti meâni elfâzi’l-Minhâc. 6 Cilt. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1994.
• Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme b. Abdülmelik b. Seleme Ezdî Hacrî Mısrî. Şerhu meânî’l-âsâr. Thk. Muhammed Seyyid Cadelhak - Muhammed Zühri en-Neccar. 5 Cilt. Riyad: Dâru alemi’l-kütüb, 1994.
• Tekin, Ahmet. Kur’ân’ın Anlaşılmasına Doğru: Lügatli Tefsîrî Meal. İstanbul: Kelam Yayınları, 2010.
• “Türk Dil Kurumu Tarama Sözlüğü”. Erişim: 17 Temmuz 2018. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_tarama&view=tarama&kategori1=veritbn&kelimesec=3509.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 8 Cilt. İstanbul: Bedir Yayınevi, 1993.
• Yıldırım, Celal. Kaynaklarıyla İslam Fıkhı. 4 Cilt. Konya: Uysal Kitabevi, 1980.
• Yılmaz, Hakkı. Nüzul Sırasına Göre Necm Necm Kur’ân’ın Türkçe Meâli. İstanbul: İşaret Yayınları, 2015.
• Yılmaz, Mehmet Nuri. Kur’ân-ı Kerîm ve Meali. Ankara: Moro Yayıncılık, 2000.
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed. “Svd”. Tâcü’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. 19: 391-395. 40 Cilt. Kuveyt: Matbaa-i hükümet, 2001.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. “Cld”. Esâsü’l-belâğa. Thk. Muhammed Bâsil. 1: 143. 2 Cilt. Beyrût: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1998.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. el-Keşşâf an hakâiki’t-tenzil ve uyûnü’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-kitâbi’l-Arabi, 1947.
• Zerkeşi, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Abdullah. Şerhu’z-Zerkeşî alâ muhtasari’l-Hırakî fi’l-fıkhi alâ mezhebi İmâm Ahmed b. Hanbel. Thk. Abdullah b. Abdurrahman b. Abdullah el-Cibrin. 7 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-ubeykan, 1993.
• Zeylaî, Fahreddin Osman b. Ali b. Mihcen. Tebyînü’l-hakâik fî şerhi Kenzi’d-dekâik. 6 Cilt. Bulak: el-Matbaatü’l-kübra’l-emiriyye, 1313.
• Zürkânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdülbaki b. Yusuf. Şerhü’z-Zürkânî alâ Muvatta. Thk. Taha Abdurrauf Sa’d. 4 Cilt. Kahire: Mektebetü’s-sekafetü’d-diniyye, 2003.