Türkiye’de Arapça Öğretiminin Kur’ân Öğretimiyle Birleştirilmesine Yönelik Bir Teklif

Yıl 2024, Sayı: 24, 482 - 519, 30.12.2024

Muhammet Çelik

https://doi.org/10.18498/amailad.1545431

Öz

Türkiye’de Kur’ân öğretimi, onun dili olan Arapçadan bağımsız bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Kur’ân öğretimi genele hitap eden bir süreç iken Arapça öğretimi sadece belli kesimlerin tercihiyle sınırlı kalmaktadır. Küçük yaşta Kur’ân öğrenen çocukların bir kısmı yıllar sonra Arapça öğrenmek için yeni bir başlangıç yapmaktadırlar. Bu iki öğretiminin birbirinden kopuk olması, dil öğretiminde ve Kur’ân bilincinin oluşmasında görülen bazı sorunların da kaynağıdır. Makale Arapça öğretiminin, Kur’ân öğretiminin ayrılmaz bir parçası olarak görülmesi gerektiğini iddia etmekte ve erken yaşta başlayan Kur’ân öğretiminin Arapça öğretimiyle birlikte yapılmasını önermektedir. Makalenin problem olarak gördüğü şey, Kur’ân öğretiminin Arapça öğrenmeye ihtiyaç duymayan geleneksel yapısıdır. Bu geleneksel yapı, Kur’ân okumayı, anlamaksızın ve sadece lafzının telaffuz edilmesiyle icra edilmesi mümkün olan bir eylem olarak görmekte, Kur’ân’ın lafzıyla manasını iki ayrı yerde konumlandırmaktadır. Türkiye’de her iki öğretimin ıslah edilmesine yönelik çalışmalar yapılmış ancak bu ikisini birleştirme şeklinde henüz bir çalışma yapılmamıştır. Çalışmada Arapça öğretiminin sorunlarıyla Kur’ân öğretiminin sorunları karşılaştırıldıktan sonra, bu iki öğretimin ayrılmazlığı ilkesine vurgu yapılmış, ardından bu ikisinin nasıl birleştirilebileceğine dair bir teklif sunulmuştur. Makalenin teorik temellerinden biri de Kur’ân’ın lafzıyla manasının birbirini gerektiren ve birbirinden ayrılmayan iki unsur oluşudur. Türkiye’de çocuk yaşta Kur’ân okumayı öğrenen veya onu baştan sona ezberleyen kişilerin daha sonra Arapça öğrenmekte zorlanması da lafzıyla mananın birbirinden koparıldığı bu öğretim sürecinin psikolojik bir yansıması olarak makaledeki tezin dayandığı temellerden birini oluşturmaktadır.
Çalışmada varılan sonuçlara göre, böyle bir Arapça öğretiminin gerekli görülmesi her şeyden önce bir zihniyet değişimini de gerektirmektedir. Buna göre Arapça öğretimi hem Kur’ân dili olması hem de en önemli dünya dillerinden biri olması hasebiyle birinci derecede önemsenmelidir. Arapçanın önemli bir yabancı dil olarak öğrenilmesi gerektiğine olan inanç, aynı zamanda diğer Müslüman toplumlarla iletişim kurma imkanını da içinde barındırmaktadır. İki öğretimin başlangıçtan itibaren birleştirilmesi, yüzde yüz bir birleştirme olmayıp, kesişen noktalarından birleşen, birbiriyle iç içe girmiş ve birbirini besleyen türden bir birleştirmedir. Çalışmada teklif edilen öğretim, şimdilik okulöncesi merhalesini kapsamakta, daha doğrusu bu merhaleden başlatılmaktadır. Bu çerçevedeki Arapça öğretimi, tüm dil becerilerini kapsayan bir öğretim olmalıdır. Anadili Arapça olan veya Arapçayı anadili kadar bilen öğretmenlerce verilecek bu öğretim harflerin telaffuzu, kelimelerin okunuşu ve yazılışıyla başlar. Kelime-görsel eşleştirmesiyle Arapça kelimeler öğrenilirken, basit diyaloglarla konuşma becerisine geçiş yapılır. Görsel ve işitsel materyallerle bu öğretim desteklenir. Kur’ân öğretimi ilk önce okulöncesi dönemde Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından başlatıldığı için, teklif edilen öğretim de yine Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından üstlenilebilir, ancak bu öğretim Millî Eğitim Bakanlığı’nın programlarıyla de koordineli olmalıdır. Bu öğretime uygun ders ve uygulama kitapları hazırlanmalı ve bu öğretimin başlangıcını kesinlikle okulöncesi formasyonu almış öğretmenler icra etmelidir. Okulöncesinden başlayıp lise ve üniversite merhaleleri de olabilecek şekilde planlanması gereken bu öğretimde, gramer doğrudan verilmez. Ancak lise seviyesinden itibaren basitleştirilmiş gramer verilebilir. Başlangıç seviyesi Arapça öğretiminde eğitim dili Arapça iken Kur’ân öğretiminde Türkçe kullanılır. Böylece Kur’ân’ı ve klasik İslami metinleri özgün metinlerinden okuyup anlayabilen ve aynı zamanda bir iletişim dili olarak Arapçayı tüm dil becerileriyle birlikte kullanabilen bir nesil yetişmesi mümkün hale gelir. Bu yöntemin zaman ve emek israfının önüne geçeceği, Arapça öğretimindeki bazı sorunları ve önyargıları da çözüme kavuşturacağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Arapça öğretimi, Kur’ân öğretimi, Okulöncesi, İslâmî ilimler, Yabancı dil olarak Arapça

A Proposal for the Unification of Arabic Language Teaching with Qur'anic Teaching in Turkey

Öz

In Turkey, Quran education is carried out independently of its language, Arabic. While Quran education is a process aimed at the general public, Arabic education remains limited to the preference of certain groups. Some children who learn the Quran at a young age later start learning Arabic anew. The disconnection between these two types of education is one of the sources of the issues observed in language teaching and the development of Quranic awareness. The article argues that Arabic education should be seen as an inseparable part of Quran education and proposes that Quran education, which starts at an early age, should be conducted alongside Arabic education. The issue identified by the article is the traditional structure of Quran education, which does not require learning Arabic. This traditional structure views Quran recitation as an act that can be performed without understanding, merely by pronouncing its words, positioning the literal text of the Quran and its meaning as separate entities. In Turkey, efforts have been made to reform both types of education, but no work has yet been done to integrate the two. After comparing the issues of Arabic education with those of Quran education, the study emphasizes the principle of the inseparability of these two types of education and then presents a proposal on how they can be integrated. One of the theoretical foundations of the article is that the literal text and the meaning of the Quran are two interconnected and inseparable elements. In Turkey, the difficulty faced by individuals who learn Quran recitation at a young age or memorize it from start to finish in later learning Arabic is one of the psychological reflections of the teaching process in which the literal text and meaning are separated, forming one of the foundations of the thesis presented in the article.
According to the conclusions reached in the study, the necessity of such Arabic education primarily requires a change in mindset. Accordingly, Arabic education should be given primary importance, both because it is the language of the Quran and because it is one of the most important world languages. The belief that Arabic should be learned as an important foreign language also encompasses the opportunity to communicate with other Muslim communities. The integration of the two types of education from the outset is not a complete merger, but rather a combination that intersects at certain points, is intertwined, and nourishes each other. The proposed method of education in the study currently covers the preschool stage, or more precisely, it begins at this stage. Arabic education within this framework should encompass all language skills. This instruction, provided by teachers who are either native Arabic speakers or proficient in Arabic to the level of a native speaker, begins with the pronunciation of letters, the reading, and writing of words. While learning Arabic words through word-visual associations, the transition to speaking skills is made through simple dialogues. This instruction is supported by visual and auditory materials. Since Quran education is initially introduced by the Presidency of Religious Affairs (Diyanet İşleri Başkanlığı) during the preschool period, the proposed instruction could also be undertaken by the Presidency of Religious Affairs. However, this education must be coordinated with the programs of the Ministry of National Education. Appropriate textbooks and practice materials should be developed for this instruction, and the teachers who implement this education must definitely have received preschool teacher training. In this education, which should be planned to start from preschool and potentially continue through high school and university levels, grammar is not taught directly. However, simplified grammar can be introduced starting from the high school level. While the language of instruction in beginner Arabic education is Arabic, Turkish is used in Quran education. Thus, it becomes possible to raise a generation that can read and understand the Quran and classical Islamic texts in their original form, while also using Arabic as a communication language with all language skills. It is expected that this method will prevent the waste of time and effort, and resolve some of the issues and prejudices in Arabic education.

Anahtar Kelimeler

Arabic teaching, Qur, Preschool, Islamic sciences, Arabic as a foreign language

Kaynakça

• Abduh, Davud. Nahve ta‘lîmi’l-lugati’l-Arabiyyeti vazifiyyen. Kuveyt: Müessesetü Dâru’l-ulûm, 1979.
• Açık, Kerim. “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kadar Olan Dönemde Rüşdiye, İdadi ve Sultani Mekteplerindeki Arapça Derslerinin Yabancı Dil Öğretimi Açısından Değerlendirilmesi”. EKEV Akademi Dergisi 20/65 (2016), 313-342.
• Akmeşe, Serpil. İlahiyat Fakültesi Arapça Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Arapça Dersine ait Tutumları ve Kaygıları Üzerine Bir İnceleme (Marmara Üniversitesi Örneği 2017-2018). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Alemdar, Yusuf. “Teknik ve Estetik Açıdan Kur’an Öğretme ve Okumaya Dair Bazı Gözlem ve Görüşler”. C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (2008), 213-252.
• Altıntaş, Muhammed Esat. “İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar: Bir Meta-Sentez Çalışması”. Eskiyeni 52 (2024), 405-433. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1410082.
• Aly, Ahmed Hassan Mohamed. “Ta‘lîmu’l-lugati’l-Arabiyye fî Türkiye: Tahaddiyâtuhû ve âfâkuhû (Türkiye’deki Arap Dili Öğretimi: Zorlukları ve Beklentileri)”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/1 (2017), 81-116.
• Arpaçukuru, Osman –Üzümcü, Muzaffer. “İlahiyat Fakültesi Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Arapça Dersine İlişkin Tutumu (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Örneği)”. Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi 6/2 (2020), 853-886. https://doi.org/10.33718/tid.1370484.
• Arslan, Ahmet Turan. “Hacı İbrahim Efendi ve Ta‘lîm Müessesesi”. İlmi Araştırmalar 7 (1999), 31-46.
• Arslan, Ahmet Turan. “Malezya’da Din Eğitimi ve Arapça Öğretimi”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakülte-si Dergisi 13-14-15, (1997), 27-52, 50-51.
• Aybey, Salih. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarının Eğitim-Öğretim Faaliyetleri ve Problemleri (Zonguldak İli Örneği)”. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/2 (2019), 207-240. https://doi.org/10.33460/beuifd.598401.
• Aydın, Atik. “İlahiyat Fakültesi Lisans Öğrencilerinin Arapça Eğitimi Hakkındaki Görüşleri”. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi 11/1 (2020), 33-57.
• Baran, Mehmet Taha. “Kur’an Kursları Öğretiminde Medrese Modeli ve Arapça Eğitiminin Ehemmiyeti”. Yeniden Yapılandırmanın Eşiğinde Kur’an Kursları: Yecder IV. Ulusal Din Görevlileri Sempozyum Bildirileri (27 Nisan 2013 – İstanbul). 262-266. İstanbul: Yecder, 2014.
• Bayraktar, Ahmet. “Yeni Kur’an Okuma Öğretim Yöntemi”. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi 1/1 (2017) 54-101.
• Bayram, Selahattin. “Öğrenci ve Öğretmen Perspektifinden Türkiye’ded Arapça Öğretimi: Anadolu İmam Hatip Lisesi Öğrencileri Üzerine Nitel Bir Çalışma”. Değerler Eğitimi Dergisi 9/22 (2011), 43-66.
• Bölükbaşı, Mehmet. “Arapça Öğretiminde Telkin yönteminin Önemi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 12/65 (2019), 727-735.
• Büyükdağ, Abdurrahim. Osmanlı Medreselerinde Arapça Öğretimi Çerçevesinde Sübha-i Sıbyân ve Nûbahara Biçûkân Manzum Sözlükleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Can, Betül. “Osmanlı Medreselerinde Arapça Öğretiminde Kullanılan Kitaplar”. Turkish Studies 12/34 (2017), 487- 499.
• Coştu, Kamil. “Arapça Eğitiminde Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler”. Bartın Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/6 (2016), 29-56.
• Çapcıoğlu, İhsan. “Din-Siyaset-Laiklik Ekseninde Türkiye’de Din Öğretimi”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 2/1 (2009), 21-40.
• Cerâyihî, Rağde. Silsiletü ruvvâdi’l-gad: el-Lugatu’l-Arabiyye. İstanbul: ‘Âlemu Efkâr. 2022-2023.
• Çelik, Fatmanur - Çakmak, Ahmet. “Öğreticilerin Gözünden 4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğretim Programındaki Soyut Kavramların Öğretimi Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Değerler Eğitimi Dergisi 21/45 (2023), 1-34. https://doi.org/10.34234/ded.1182442.
• Çelik, Muhammet. Nahivde Tecdid Çabaları: Teorik Temeller. İstanbul: Nobel Yayınları, 2023.
• Deliçay, Tahsin. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Öğrenmedeki Motivasyon Düzeyleri”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 10/1 (2005), 59-74.
• Demircan, Ömer. Dünden Bugüne Türkiye’de Yabancı Dil. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1988.
• Deniz, Muzaffer. “Tek Partili Dönemde Açılan Kur’an Kursları”. Turkish Studies 11/6 (2016), 1-16.
• Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB). Kur’ân Kursları Eğitim Programları. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489 (Erişim: 12 Temmuz 2024).
• Doğan, Candemir. “Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretiminde Öğrenim-Öğretim Konusu ve Aracı Olan Dil Orijinli Sorunlar ve Çözüm Yolları”. EKEV Akademi Dergisi 2/3 (2000), 147-168.
• Doğan, Yusuf–Aydın, Tahirhan. “Türkiye’de Arapça Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2013), 33-51.
• Dündar, Ahmet İhsan. “İlahiyat Fakültesi Arapça Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Arapça Dersine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi”. Kocaeli İlahiyat Dergisi 4/1 (2020), 85-100.
• Ecer, Münir. “Bir Anlatı Araştırması: Yüksek Din Öğretimi Kurumlarındaki Arapça Derslerinde Karşılaşılan Sorunlar”. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (Haziran 2023), 2-22.
• Ecer, Münir - Çakmak, Ahmet. “Bir Meta-Sentez Çalışması: Öğreticilerin Gözünden 4-6 Yaş Kur’an Kursları”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 21/2 (2021), 803-831. https://doi.org/10.32955/neu.ilaf.2023.9.1.01.
• Ekhtiar, Ousama. “Mu‘dilâtu ta‘lîmi’l-lugati’l-‘Arabiyye fi’l-câmi‘âti’t-Türkiyye (Türkiye Üniversiteleri Bağlamında Arapça öğretim Sorunları)”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 14/1 (2014), 51-70.
• Erbil, Kadir. “Endülüs’te Çocuk ve Eğitim”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/1 (2024), 353-380.
• Felate, Semire bt. İdris İsa. “Tevzîfu’t-tarîkati’t-tekâmüliyye li-tedrîsi’l-luga: fî tedrîsi’l-Kur’âni’l-Kerîm ledâ riyâzi’l- etffâl”. Buhûsu’l-mü’temeri’d-düvelî es-sânî li-tatvîri’d-dirâsâti’l-Kur’âniyye- el-Bî’etu’t-ta‘lîmiyye li’d-dirâsâti’l- Kur’âniyye: el-Vâki‘ ve âfâku’t-tatvîr. Suudi Arabistan: Melik Suud Üniversitesi, 6/337-368. 2015.
• Fevzân, Abdurrahman b. İbrahim. “Ta‘lîmu’l-Kur’âni’l-Kerîm tedebbüran li-gayri’n-nâtikîne bi’l-‘Arabiyyeti”. el- ‘Arabiyyetu li’n-nâtikîne bi-gayrihâ. 5/227-268. 2007.
• Güngenci, Meryem Melike. “Okul Öncesi Eğitimde Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretiminde Kuantum Öğrenme Modelinin Kullanımı”. RumeliDE dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 31 (2022), 1080-1089.
• Hazer, Dursun. “Osmanlı Medreselerinde Arapça Öğretimi ve Okutulan Ders Kitapları”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi 1 (2002), 274-293.
• Helalşah, İbrahim. “Bir Sosyal Sorumluluk Projesi Olarak ‘Arapça Öğretmenleri! Haydi Türkiye’ye’ Projesi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 51 (2021), 269-291.
• Hızlı, Mefail. “Osmanlı Döneminde Bir İlköğretim Kurumu Olarak Sıbyan Mektepleri”. İslam Tarihinin Problemleri Kolokyumu (14-15 Mayıs 2008). 107-128. Şanlıurfa: Elif Matbaası, 2008.
• Hûlî, Muhammed Ali. Esâlîbu tedrîsi’l-lugati’l-Arabiyye. Ürdün: Dârü’l-Felâh, 2000.
• İbn Haldun. Mukaddimetu İbn Haldûn. thk: Ali Abdulvâhid Vâfî, 3.cilt. Kahire: Dâru Nahdati Mısr, 1981.
• Kaçar, Halil İbrahim. “İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretimi Üzerine”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 17 (2006), 117-133.
• Kaçmaz, Büşra. el-Arabiyyetu li’l-câmi‘ât (Akademik Arapça) Adlı Arapça Öğretim Setinin Muhteva ve Yöntem Açısından İncelenmesi. Şırnak: Şırnak Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Kal‘acî, Abdülmecid - Tabbâh, Muhammed Salih. İtkânu esâsiyyâti’l-kırâeti’l-‘Arabiyye: el-Cüz’ü’r-Reşîdî (İzâfe ve ta‘dîl). İtkan Eğitim ve Kalkınma Derneği, t.y., (2. baskı).
• Karaca, Amine Kevser - Yıldırım, Ayşe Yıldız. Harika Harfler Etkinlik Kitabı. Ankara: TDV, 2022.
• Karataş, Meryem. “Kur’ân Kursu Talimatname ve Müfredatlarının Amaç Bağlamında İncelenmesi (1924-2000)”. Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi 4/2 (2020), 342-362.
• Kervankaya, Figen. “İmam Hatip Liselerinde Arapça Öğretimi Üzerine Bir Değerlendirme”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1 (2014), 125-134.
• Keyifli, Şükrü. “Yaz Kur’an Kurslarında Eğitim ve Öğretim”. EKEV Akademi Dergisi 23/79 (2019), 361-378.
• Korkmaz, Mehmet. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Üzerine Bir Araştırma”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 1/53 (2020), 237-261. https://doi.org/10.29288/ilted.679601.
• Korkut, Ramazan. “Genel Öğretim İlkeleri Açısından Şark Medreseleri’nde Arapça öğretimi”. Medrese ve İlahiyat Kavşağında İslâmî İlimler (Uluslararası Sempozyum). 515-538. Bingöl: Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Korukcu, Adem –Acuner, H. Yusuf. “İlahiyat Fakültesi Arapça Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Yabancı Dil Yetkinlik Beklentisi ve Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı -Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği-”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2012), 191-211.
• Kurt, İbrahim. Velilerin 4-6 Yaş Grubu Kur’ân Kurslarından Memnuniyet Düzeyleri ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma (Ankara Örneği). Çorum: Hitit Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Kurun, Ayşe İspir. “Arap Baharı ve Sonrasında Türkiye’de Arapça Öğretiminde Yaşanan Değişimler”. International Journal of Language Academy 5/21 (2017), 1-10.
• Lamine, Bourouba Mohammed. “Ta‘lîmu’l-Kur’ani’l-Kerîm ve ‘ulûmihî li’l-etfâl: ehemmiyetuhû ve esâlîbuhû ve keyfiyyetu’r-rukiyyi bihî”. Mecelletu’ş-Şihâb. University of El Oued, Cezayir. 5/1 (2019), 9-44.
• Mahmud, Yüsra bt. Muhammed eş-Şahid. “et-Ta‘lîmu’l-Kur’ânî li’l-etfâl el-mebnî ‘ale’l-kavâidi’l-hicâiyye: et-te’sîl ve melâmihu’t-tatavvur”. Buhûsu’l-mü’temeri’d-düvelî es-sânî li-tatvîri’d-dirâsâti’l-Kur’âniyye- el-Bî’etu’t- ta‘lîmiyye li’d-dirâsâti’l-Kur’âniyye: el-Vâki‘ ve âfâku’t-tatvîr. 5/7-49. Suudi Arabistan: Melik Suud Üniversitesi, 2015.
• Millî Eğitim Bakanlığı (Komisyon). İlköğretim Arapça Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB, 2016. https://dogm.meb.gov.tr/www/ilkogretim-2-8-arapca-ogretim-programi-yeni/icerik/433 (Erişim: 16 Tem-muz 2024).
• Mortaç, Aymen. Türkiye’de Arapça Öğretimi Açısından “Silsiletü’l-lisân” Ders Kitabının Değerlendirilmesi. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Oğuz, Orhan. “İlahiyat Fakültesi Hazırlık Sınıfından Sonra Arapça Öğretiminde Kesintiye Uğraması Sorunu”. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi 10/2 (2019), 452-459.
• Öcal, Mustafa. “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/7 (1998), 241-268.
• Öncü, Mustafa – Baltacı, Ali. “Yüksek Din Öğretiminde Arapça Öğretimi Sorunsalı: Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25/2 (2020), 55-82.
• Özcan, Murat. “Türkiye’de ve Dünyada Arapça Öğretimi için Müfredat Geliştirme Çalışmaları ve İlköğretim Arapça Dersi Müfredatı için Bazı Öneriler”. International Journal of Science Culture and Sport 4 (2015), 81-94.
• Özcan, Murat. “Mesleki Arapça Dersi Öğretim Programına Yönelik Öğretmen Görüşleri”. Journal of Language and Literature Education 14 (2015), 52-74.
• Özcan, Yusuf – Geçioğlu, Ahmet Rifat. “İlahiyat Fakültesi Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Yabancı Dil Öğrenme Gayretlerinin İncelenmesi (Ç. Ü. İlahiyat Fakültesi Örneği). Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21/1 (2021), 386-409.
• Özcan, Yusuf –Yapıcı, Asım. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Dersine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi (Ç. Ü. İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/2 (2016) 113-142.
• Özdemir, Abdurrahman. “İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminin Gerekliliği, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10 (2004), 27-47.
• Özdemir, Hatice Kübra. “el-Kitâb fî te‘allümi’l-‘Arabiyye” Adlı Serinin Arapça Öğretimi Açısından Değerlendirilmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Öztürk, Osman. “Türkiye’de Arapça öğretimi”. Mavera. 7 (1983), 23-27.
• Özüdoğru, Murat - Dilman, Hakan. Anadil Edinimi ve Yabancı Dil Öğrenim Kuramları. Ankara: Anı Yayıncılık. 2014.
• Polat, Hüseyin. “Arapça Öğretmen Adaylarının 2-8 Sınıf Arapça Öğretim Programına İlişkin Görüşleri”. Researcher: Social Science Studies 7/3 (2019), 178-189.
• Sağlam, Tunahan. Türkiye’de Arapça Öğretimi Açısından “Ebced” Adlı Serinin Değerlendirilmesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Sancak, Yusuf. “Yabancı Dil Eğitimi - Öğretimi ve Arapça: Tarihçe, Amaç, Esaslar, Elemanlar, Usûl (Metot) ve Teknik”. EKEV Akademi Dergisi 2/1 (1999), 53-67.
• Salem, Mohammed Saeed. “Türkiye’de Arapça Öğretimi -Sorunlar, Hedefler ve Çözüm Önerileri- (Çukurova Üniversitesi Örneği)”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 20/2 (2020), 291-601.
• Snober, Ahmad vd. (ed.). Ebhâsu mü’temeri İstanbul ed-düvelî es-sânî: Ta‘lîmu’l-lugati’l-Arabiyyeti li’n-nâtikîne bi-gayrihâ: izâât ve me‘âlim. İstanbul: İSAR, 2016.
• Soyipek, Hasan. “İlahiyat Fakülteleri Hazırlık Sınıflarında Yürütülen Arapça Öğretimine İlişkin Öğrenci Başarılarının Tespit Edilmesi: Isparta İlahiyat Fakültesi Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2014), 71-88.
• Soyupek, Hasan. “Yabacı Dil Öğretimi Bağlamında Arapça Öğretiminde Motivasyonun Önemi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/20 (2008), 179-197.
• Soysaldı, Mehmet. “Türkiye’deki İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminde Karşılaşılan Problemler ve Çözüm Yolları”. EKEV Akademi Dergisi 14/45 (2010), 247-279.
• Şen, Süleyman. 4-6 Yaş Grubu Çocuklarda Kur’an Tasavvuru. Uşak: Uşak Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Tosun, Cemal - Çapcıoğlu, Fatma. “4-6 yaş Kur’an Kursları Öğretim Programının Dini Gelişim Kuramları Çerçevesinde İncelenmesi”. Pagem Eğitim ve Öğretim Dergisi 5/5 (2015), 705-720.
• Tülü, Ali –Derşevi, Muhammed Raşid. “İstanbul Şehir Üniversitesinde Arapça Öğretim Tecrübesi”. RumeliDE dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 16, (2019), 234-248.
• Uçar, Recep. “Din Öğretimi Kurumları Öğrencilerinin Arapça Derslerine İlişkin Tutumları ve Tutum Geliştirme Önerileri”. Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi 3/3/1 (2017), 87-112.
• Ukkaşe, Ömer Yusuf. en-Nahvu’l-gâib. Beyrut: el-Müessesetü’l-‘Arabiyye li’d-dirâsât ve’n-neşr, 2003.
• Usta, İbrahim. “Türkiye’de Arapça Öğreniminin Zorlukları ve Çözüm Yolları”. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi 4/15 (2012), 128-135.
• Ün, Meryem –Yaman, Gül Şen. “Türkiye’de Arapça Öğretimi: Tematik Bir İnceleme”. Eğitim & Bilim 2023 -III. 195-207. İstanbul: Efe Akademi, 2023.
• Üzümcü, Muzaffer - Çınar, Nuran. “Öğreticilerine Göre Diyanet 4-6 Yaş Kur’an Kursları (Çorlu Örneği)”. Trabzon İlahiyat Dergisi 7/1 (2020), 7-51.
• Yağcı, Samet. “Öğreticilere Göre Diyanet İşleri Başkanlığı ve Müftülüklerin 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Çalışmaları”. Balıkesir İlahiyat Dergisi 11 (2020), 195- 221.
• Yaman, Gül Şen. “Türkiye’de Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretimi Kitaplarında Kültür Aktarımı: Miftâhu’l-Arabiyye Arapça Öğretim Seti Örneği”. RumeliDE dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 25 (2021), 772-785.
• Yalar, Mehmet. “Şark Medreselerine Analitik ve Eleştirel Bir Bakış”. Medrese ve İlahiyat Kavşağında İslâmî İlimler (Uluslararası Sempozyum). 83-94. Bingöl: Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Yaman, Gül Şen. “Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretimi Araştırmalarında Eğilimler”. EKEV Akademi Dergisi 24/83 (2020), 343-362.
• Yavuz, Emine. Arapça Öğretiminde Çocuk Şarkılarının Kullanımı ve Uygulamaya Yönelik Etkinlikler. Ankara: Gazi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yerinde, Adem vd. (ed.). II. Uluslararası Arapça Öğretimini Geliştirme Sempozyumu. İstanbul: Akdem, 2016.
• Zengin, Zeki Salih. “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Kur’ân Kurslarının Kurulması ve Gelişimi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/2 (2011),