Okul Öncesi ve İlkokul Arası Uyum: Öğretmen Uygulamaları ve Beklentiler

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 111 - 136, 29.06.2024

Tülay Şenel Çoruhlu , Saliha Albayrak

https://doi.org/10.17539/amauefd.1418490

Öz

Çalışmanın amacı; okul öncesi öğretmenlerinin öğrencileri ilkokula hazırlarken izledikleri öğretim sürecini belirlemek ve sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitimden beklentilerini incelemektir. Çalışmanın katılımcı grubunu Trabzon’da görev yapan 20 okul öncesi ve 20 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen nitel veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışma sonucunda ortaya çıkan verilerden yararlanılarak ilkokula hazırlık sürecinde öğrencilerin akademik gelişimi, becerileri, yaşanılan sorunlar ile ilgili öğretmen görüşleri karşılaştırılmıştır. Araştırmada ilkokula hazırlık sürecinde ince motor becerilerinin gelişimi okul öncesi öğretmenleri tarafından en çok üzerinde durulan ve sınıf öğretmenlerinin de gelişmesini beklediği beceri olarak görülmüştür. İlkokula geçiş sürecinde en çok yaşanılan sorunun; sınıf kurallarının benimsenmemesi olduğu, bu durumun nedeninin okul öncesi ve ilkokulda sınıf düzeni ile sınıf kurallarında meydana gelen farklılaşmalardan kaynaklanabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Okul öncesi eğitim alan öğrencilerin ilkokuldaki sınıf düzeni ve kurallarını gözlemlemelerini sağlamak amacıyla belirli dönemlerde ilkokulları ziyaret etmeleri sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

İlkokula hazırlık, Okul öncesi öğretmeni, Sınıf öğretmeni

Etik Beyan

Yapılan bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir.

Adaptation Between Preschool and Primary School: Teacher Practices and Expectations

Öz

The purpose of this study; to determine the teaching process followed by preschool teachers while preparing students for primary school and to examine the expectations of primary school teachers from preschool education. The sample group of the study consisted of 20 preschool and 20 primary school teachers working in Trabzon. Semi-structured interview form was used as a data collection tool. The qualitative data obtained from the study were subjected to content analysis. Using the data obtained as a result of the study, teachers' opinions about the students' academic development, skills and problems experienced during the primary school preparation process were compared. In the research, the development of fine motor skills during the preparation process for primary school was seen as the skill that was most emphasized by preschool teachers and expected to be developed by primary school teachers. The most common problem during the transition to primary school was the failure to adopt classroom rules. The most common problem during the transition to primary school is; it has been concluded that classroom rules are not adopted, and the reason for this situation may be due to the differences in classroom order and classroom rules in preschool and primary school. Students receiving pre-school education can be encouraged to visit primary schools at certain periods in order to ensure that they observe the classroom order and rules in the primary school.

Anahtar Kelimeler

School readiness, Preschool teachers, Primary school teachers

Kaynakça

• Alisinanoğlu, F. ve Şimşek, Ö. (2012). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarının okul öncesi dönemdeki çocukların yazmaya hazırlık becerilerine etkisinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(2), 1-14.
• Arnold, DH, Fisher, PH, Doctoroff, GL ve Dobbs, J. (2002). Development of academic skills from preschool through second grade: family and classroom predictors of developmental trajectories. Journal of School Psychology, 94(4), 762-770.
• Avcı, K. (2015). Okul öncesi eğitimi alan 48-66 aylık çocukların matematik becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 381204 ) [Yüksek lisans tezi, On sekiz Mart Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik güvenilirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bircan, E. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazma becerisinin gelişimine yönelik rolleri ve uygulamalarının incelenmesi (Tez No. 563048) [Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Bozgün, K. ve Uluçınar-Sağır, Ş. (2018). Okuma yazmayı öğrenme sürecinde okul öncesi eğitimin etkisi. In SETSCI Conference Indexing System, 3(2018), 1110-1115.
• Büyüktaşkapu-Soydan, S. (2012). Okul öncesi eğitimi sürecinde çocuklara uygulanan aile destekli okumaya hazırlık programının ilkokuldaki okuma başarılarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 301-314.
• Clements, D. H. ve Sarama, J. (2016). Math, science, and technology in the early grades. The Future of Children, 26(2), 75-94.
• Çabuk, B., G. Yıldız, T., D. Gül, E., Dağlıoğlu, E., O. Kaçan, M., K. Turaşlı, N. ve Taşkın, N. (2018). Erken çocukluk eğitimine giriş. Haktanır, G. (Ed), Okul öncesi dönemden okul dönemine geçiş (s.284-293). Anı Yayıncılık.
• Çoban, A. ve Ergenekon, Ö. (2021). Okul öncesi eğitiminin amaçlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 1-18.
• Dağlı, A. (2007). Okul öncesi eğitimi alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin Türkçe ve matematik derslerindeki akademik başarılarının karşılaştırılması (Tez No. 217492) [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Denton, K., West, J. ve Walston, J. (2003). Reading--young children's achievement and classroom experiences: findings from the condition of education, 2003 (NCES 2003–070). Washington, DC: National Center for Education Statistics.
• Dereli, E. (2012). Okul öncesi öğretmenleri ile ilköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin ilköğretime hazırlık süreci ile ilgili görüşlerinin karşılaştırılarak incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 9(3), 1-20.
• Dursun, S. (2009). A comparison of the mathematical skills of first graders with and without preschool education. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(4), 1705-1715.
• Einarsdottir, J. (2006). From pre‐school to primary school: when different contexts meet. Scandinavian Journal of Educational Research, 50(2), 165-18.
• Ekiz D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Erdoğan, T., Altınkaynak, Ş. Ö. ve Erdoğan, Ö. (2013). An analysis of the literacy activities provided by preschool teachers. Elementary Education Online, 12(4), 1188-1199.
• Erkan, S. ve Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 94-106.
• Erkan, S. ve Topçu-Bilir, Z. (2015). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin Türkçe dil becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(35), 173-190.
• Ertürk-Kara, H. G. ve Gözcü, S. (2015). Okula hazır olma konusunda öğretmen ve aile görüşleri: Bir olgu bilim çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 391-408.
• Gürbüz, F. ve Tehci, A. Okul öncesi eğitimin ilkokul öğrencilerinin ilk okuma ve yazma başarısına etkisi. SDU International Journal of Educational Studies, 6(1), 18-30.
• Güzelyurt, T., Erol, S., Kahraman, A., Temel, L. ve Savluk, B. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin ilkokula hazır bulunuşluğa ilişkin görüşleri. International Primary Education Research Journal, 3(1), 23-30.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (35. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kılıç, Z. (2008). İlköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre okul öncesi eğitim alan ve almayan öğrencilerin gelişim becerilerinin karşılaştırılması [Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• La Paro, K. M., Pianta, R. ve Cox, M. (2000). Kindergarten teachers' reported use of kindergarten to first grade transition practices. The Elementary School Journal, 101(1), 63-78.
• Lee, J. E. (2017). Preschool teachers’ pedagogical content knowledge in mathematics. International Journal of Early Childhood, 49(2), 229-243.
• Manfra, L., Dinehart, L. H. ve Sembiante, S. F. (2014). Associations between counting ability in preschool and mathematic performance in first grade among a sample of ethnically diverse, low-income children. Journal of Research in Childhood Education, 28(1), 101-114.
• MEB. (2003). Millî eğitim bakanlığı ilköğretim kurumları yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, 484-525.
• MEB. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı (36-72 aylık çocuklar için). Milli Eğitim Basım Evi.
• MEB. (2018). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publications.
• Özenç, M. ve Çekirdekçi, S. (2013). İlkokul 1. sınıfa kaydolan okul öncesi dönem çağındaki öğrencilerin (60-69 ay) yaşadıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 177-192.
• Özer, M. ve Aktaş, B. Ç. (2019). Değerler eğitimi devamlılığı: okul öncesi eğitim programından hayat bilgisi öğretim programına. İlköğretim Online, 18(1), 389-405.
• Pekdoğan, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin ilkokula hazırlık sürecinde okul öncesi eğitimden beklentileri. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 31(2),11-22.
• Pişirir, N. (2020). Okul öncesi dönemden ilkokula geçişte öğretmenlerin karşılaştığı sorunların incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 307-324.
• Polat Unutkan, Ö. (2007). Okul öncesi dönem çocuklarının matematik becerileri açısından ilköğretime hazır bulunuşluğunun incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 243-254.
• Rittle‐Johnson, B., Fyfe, E. R., Hofer, K. G. ve Farran, D. C. (2017). Early math trajectories: Low‐income children's mathematics knowledge from ages 4 to 11. Child Development, 88(5), 1727-1742.
• Salgut, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre okul öncesi eğitimin ilk okuma yazma sürecine etkisi. [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi [Tez No: 587640].
• Santos, A. I. (2015). Between preschool and primary education--reading and writing from the perspective of preschool and primary teachers. International Education Studies, 8(11), 211-218.
• Siva, L. (2008). Okul öncesi eğitimin ilkokul başarısına etkisi ve bir uygulama [The effect of preschool education on primary school performance]. [Doktora tezi, Beykent Üniversitesi-Ankara], Ulusal Tez Merkezi. [Tez No: 235343]
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (7. bs.). Anı Yayıncılık.
• Stipek, D. J. ve Byler, P. (1997). Early childhood education teachers: Do they practice what they preach?. Early Childhood Research Quarterly, 12(3), 305-325.
• Tehci, A. (2018). Okul öncesi eğitimin ilk okuma ve yazma başarısına etkisi. [Yüksek lisans tezi, Bayburt Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi. [Tez No. 514599].
• Topal M. (2021). 2023 eğitim vizyonu belgesiyle 11. kalkınma planında eğitimle ilgili hedeflerin karşılaştırılarak değerlendirilmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 156-195.
• Ucus-Güldalı, S. ve Demirbaş, İ. (2017). Okul öncesi eğitim programı ile ilkokul hayat bilgisi öğretim programının sarmallığının incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1084-1105.
• Viterbori P., Usai M.C., Traverso L. ve De Franchis V., (2015). How preschool executive functioning predicts several aspects of math achievement in Grades 1 and 3: A longitudinal study. Journal of Experimental Child Psychology, 140, 38-55.
• Wasik, B. A. ve Hindman, A. H. (2011). İmproving vocabulary and pre – literacy skills of at-risk preschoolers through teacher professional development, Journal of Education Psychology, 103(2), 455 – 469.
• Yapıcı, M. ve Ulu, F. B. (2010). İlköğretim 1. sınıf öğretmenlerinin okul öncesi öğretmenlerinden beklentileri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(1), 43-55.
• Yazlık, D. Ö. ve Öngören, S. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin matematik etkinliklerine ilişkin görüşlerinin ve sınıf içi uygulamalarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 1264-1283.
• Yin, R. (1984). Case study research: Design and methods (4th ed.). Sage Publications.
• Zoroğlu, M. A. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik yapılandırmacı öğrenme kuramına dayalı kavram karikatürlerinin geliştirilmesi ve uygulanması. [Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi. [Tez No. 389116]