İslam
tarihinde yazdığı eserler ve ortaya attığı fikirlerle isminden söz ettiren âlimlerden
biri de İbn Kayyim’el-Cevziyye (ö. 751/1350)’dir. Hicri sekizinci asrın ikinci
yarısında yaşamış olan İbn Kayyim, hayatı boyunca Kur’an ve Sünnet
perspektifinde toplumu bilgilendirmeyi bir görev bilmiştir. Onun
çalışmalarından biri de tıp alanında olmuştur. Yaşadığı dönemde baş gösteren
hastalıklara karşı toplumu uyarmak amacı ile Hz. Peygamber’in sünnetine
istinaden hıfzıssıhha, tedavi yolları ve ilaçlarla ilgili önemli malumat
kaydetmiştir.
Biz bu
makalemizde İbn Kayyim’in tıbbi konularla ilgili kaydettiği rivayetleri nasıl
değerlendirdiği üzerinde duracağız.
İbn Hıbban, Muhammed b. Ahmed (ö. 354/965), el-İhsân fî Takrîbi Sahîhi İbn Hıbban, thk., Şuayb el-Arnaût, Müessesetü’r-Risâle Yay., I-XVIII, Beyrut, 1988
İbn Hıbban, Kitâbu'l-Mecrûhîn Mine’l-Muhaddisîn ve’d-Du’afâi ve’l-Metrûkîn, thk., Mahmud İbrahim Zâyed, Dâru’l-Vâ’i Yay., 1. Baskı, Haleb, 1396
İbn Haldun, Abdurrahman (ö. 808/1405), el-MukaddimeDâru’l-Fikr Yay., Tahkik, Halil Şahhade, Beyrut, 1988
Ibn Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed (ö. 456/1064), el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, el-Mektebetü’l-İslamî, Tahkik, Abdurrezzak el-Afîfî, I-IV, Beyrut, ty.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî (ö. 273/886), Sünen, thk., Muhammed Fuad Abdulbâki, Dâru İhyâi Kütübi’l-'arabiyyi, I-II, yy., ty.
İbn Kayyim el-Cevziyye, Şemsuddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ebi Bekr b. Eyyub ez-Zura’ied-Dımeşkî (ö. 751/1350), Muhtasar es-Savâ'iku’l-Mursele ‘ale’l-Cehmiyyeve’l-Mu'attıla, thk., Seyyid İmran, Daru’l-Hadîs Yay., Kahire, 2004
İbn Kayyim el-Cevziyye, Zâdü'l-Me’âd fi Hedyi Hayri’l-‘İbâd, thk., Abdu’l- Kadir İrfanu’l-‘işa, Daru’l-fikr Yay., I-V, Beyrut, 2003.
İbn Kayyim el-Cevziyye, Tarîku’l-Hicreteyn ve Bâbu's-Sa'âdeteyn, thk. Muhammed b. Muhammed Tâmir-Abdul Aziz Mustafa, Dâru't-Takva, 1. Baskı., 2000
İbn Kayyim el-Cevziyye, et-Tıbbu’n-Nebevî, thk., eş-Şeyh Salah Muhammed, Dâru İbn Heysem Yay., Kahire, ty.
İbn Teymiyye, Ahmed b. Abdulhalim b. Abdusselam (ö. 728/ 1327), el-Fetâve’l-Kübra, Dâru’l-Kütübi’l-’ilmiyy, I-VI, 1987
Karacabey, Salih, ”Hadis Vahiy Münasebeti ve Tıpla İlgili Hadisler Hakkında Hattabi’nin Görüşleri”, U. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 4/4, Bursa, 1992.
Koçkuzu, Ali Osman, Hadiste Nasih Mensuh, MÜİFV. Yayınları, İstanbul, 1985
Müslim, Ebû’l-Huseyn Muslim b. Haccac el-Kuşeyri (ö. 261/874), Sahihu Müslim, thk., Muhammed Fuad Abdulbâki, Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabî Yay., I-V, Beyrut, ty.
Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb (ö. 303/915), es-Sünenü’l-Kübra, Thk., Abdu’l-Fettah Ebû Gudde, Mektebetü’l-Matbû’ati’l-İslâmiyye Yay., I-VIII, Haleb, 1986
Nevevi, Ebu Zekeriyya Yahya b. Şeref (ö. 676/1277), el-Minhacu Şerhu Sahihi Müslim b. el-Haccac, Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabî Yay., I-XVIII, Beyrut, 1392
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa (ö. 279/892), Sünen, thk., Ahmed Muhammed Şakir, I-V, Mısır, 1975
The Assessment of the Opinion’s Ibn Qayyim on the Prophetic Medicine
One of those exceptional
scholars of Islam who managed to make a name for himself through his works and ideas
is Ibn Qayyim al Jawziyya (d. 751/1350). Ibn Qayyim, who lived during the first
half of the eight century after the Hidjrah, devoted himself to a life of
illuminating and instructing the society in the perspective of the Quran and Sunnah.
One of the various fields he ventured into in his studies was medicine. For the
sake of warning society against the diseases which had broken out during his
times, he recorded information concerning methods for preserving public health and
medical treatments according to Sunnah of the Prophet.
In this article
of ours we shall focus on Ibn Qayyims views about some traditions he narrated related
to the subject of medicine.
İbn Hıbban, Muhammed b. Ahmed (ö. 354/965), el-İhsân fî Takrîbi Sahîhi İbn Hıbban, thk., Şuayb el-Arnaût, Müessesetü’r-Risâle Yay., I-XVIII, Beyrut, 1988
İbn Hıbban, Kitâbu'l-Mecrûhîn Mine’l-Muhaddisîn ve’d-Du’afâi ve’l-Metrûkîn, thk., Mahmud İbrahim Zâyed, Dâru’l-Vâ’i Yay., 1. Baskı, Haleb, 1396
İbn Haldun, Abdurrahman (ö. 808/1405), el-MukaddimeDâru’l-Fikr Yay., Tahkik, Halil Şahhade, Beyrut, 1988
Ibn Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed (ö. 456/1064), el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, el-Mektebetü’l-İslamî, Tahkik, Abdurrezzak el-Afîfî, I-IV, Beyrut, ty.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî (ö. 273/886), Sünen, thk., Muhammed Fuad Abdulbâki, Dâru İhyâi Kütübi’l-'arabiyyi, I-II, yy., ty.
İbn Kayyim el-Cevziyye, Şemsuddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ebi Bekr b. Eyyub ez-Zura’ied-Dımeşkî (ö. 751/1350), Muhtasar es-Savâ'iku’l-Mursele ‘ale’l-Cehmiyyeve’l-Mu'attıla, thk., Seyyid İmran, Daru’l-Hadîs Yay., Kahire, 2004
İbn Kayyim el-Cevziyye, Zâdü'l-Me’âd fi Hedyi Hayri’l-‘İbâd, thk., Abdu’l- Kadir İrfanu’l-‘işa, Daru’l-fikr Yay., I-V, Beyrut, 2003.
İbn Kayyim el-Cevziyye, Tarîku’l-Hicreteyn ve Bâbu's-Sa'âdeteyn, thk. Muhammed b. Muhammed Tâmir-Abdul Aziz Mustafa, Dâru't-Takva, 1. Baskı., 2000
İbn Kayyim el-Cevziyye, et-Tıbbu’n-Nebevî, thk., eş-Şeyh Salah Muhammed, Dâru İbn Heysem Yay., Kahire, ty.
İbn Teymiyye, Ahmed b. Abdulhalim b. Abdusselam (ö. 728/ 1327), el-Fetâve’l-Kübra, Dâru’l-Kütübi’l-’ilmiyy, I-VI, 1987
Karacabey, Salih, ”Hadis Vahiy Münasebeti ve Tıpla İlgili Hadisler Hakkında Hattabi’nin Görüşleri”, U. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 4/4, Bursa, 1992.
Koçkuzu, Ali Osman, Hadiste Nasih Mensuh, MÜİFV. Yayınları, İstanbul, 1985
Müslim, Ebû’l-Huseyn Muslim b. Haccac el-Kuşeyri (ö. 261/874), Sahihu Müslim, thk., Muhammed Fuad Abdulbâki, Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabî Yay., I-V, Beyrut, ty.
Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb (ö. 303/915), es-Sünenü’l-Kübra, Thk., Abdu’l-Fettah Ebû Gudde, Mektebetü’l-Matbû’ati’l-İslâmiyye Yay., I-VIII, Haleb, 1986
Nevevi, Ebu Zekeriyya Yahya b. Şeref (ö. 676/1277), el-Minhacu Şerhu Sahihi Müslim b. el-Haccac, Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabî Yay., I-XVIII, Beyrut, 1392
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa (ö. 279/892), Sünen, thk., Ahmed Muhammed Şakir, I-V, Mısır, 1975
Yılmaz, Orhan. “İbn Kayyim’in Tıbb-ı Nebevi İle İlgili Görüşlerinin Değerlendirmesi”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (Haziran 2014), 5-18. https://doi.org/10.18498/amauifd.01147.