Claude Gıllıot ve İslamî Çalışmaları Üzerine II Kur’ân İle İlgili Görüşleri

Yıl 2016, Sayı: 7, 143 - 178, 27.12.2016

Naif Yaşar

https://doi.org/10.18498/amauifd.282871

Öz

Claude
Gilliot, özellikle tefsir ve Kur’ân’ın metinleşme tarihi başta olmak üzere
İslami ilimler alanında birçok çalışması olan ünlü bir oryantalisttir. İki doktora
tezini de Taberî’nin Cāmi‘u’l-Beyān adlı tefsiri üzerine yapan Gilliot,
daha sonra Kur’ân’ın metinleşme tarihi, Arap Edebiyatı, İslam tarihi ve kelamı,
hadis, vb. birçok İslami ilim üzerine çalışmıştır. Fakat Kur’ân ile ilgili
çalışmalarında özgün bir bakış sergilemek yerine, tamamen diğer
oryantalistlerin fikirlerini benimsemiş ve genel itibariyle onlara dayanarak
birçok makalesinde aynı konuları tekrar etmiştir. Biz bu makalede, Gilliot’un
Kur’ân ve Kur’ân’ın metinleşme tarihi ile ilgili bazı düşüncelerini
inceleyeceğiz. Aynı zamanda konuyla bağlantılı olarak kısaca oryantalizme ve
temel amaçlarına da değineceğiz. 

Anahtar Kelimeler

Claude Gilliot, Kur’ân, Mushaf, Oryantalizm, Kur’ân’ın metinleşme tarihi

About Claude Gilliot and His Islamic Studies II His Views of the Qur’ân

Öz

Claude Gilliot is a well-known orientalist who has numerous
works on Islamic studies, especially on the Qur’anic exegesis and textualization
history of the Qur’ân. At his both doctorate dissertations he has worked on
Tabarî’s commentary called Cāmi‘ al-Bayān and later on he has studied
the History of the Qur’ân Codex, Arabic Literature, Islamic History and Theology,
hadith and so on. But, whereas being original in his studies about the Qur’ân,
he almost completely adopted the predecessor orientalists’ thoughts and
generally relied on them and repeated the same subjects in many of his articles.
In this article we will analyze some of his thoughts on the Qur’ân and the
Qur’ân Codex. And also we will shortly touch on the orientalism and its main
purposes related to the subject matter.

Anahtar Kelimeler

Claude Gilliot, the Qur’ân, Codex, Orientalism, Textualization history of the Qur’ân

Kaynakça

• Albayrak, Halis, Tefsir Usûlü, Şûle Yayınları, İstanbul, 2011.
• Altıkulaç, Tayyar, Hz. Osman’a Nisbet Edilen Mushaf-ı Şerif, IRCICA, İstanbul, 2007.
• Robert, André, André Feuillet, Introducción a la Biblia, Biblioteca Herder, Barcelona, 1967.
• A‛ẓamī, Muḥammad Muṣṭafā, The History of the Qur’anic Text: From Revelation to Compilation, A Comparative Study with the Old and New Testaments, UK Islamic Academy, Leicester, 2003.
• Beyḍāvī, Nāṣiruddīn Ebū Saʻīd ʻAbdullāh b. Ömer b. Muḥammed eş-Şirāzī (ö. 691/1292), Envāru’t-tenzīl ve esrāru’t-te’vīl, Dāru Sādir, Beyrut, 2001.
• Buḫārī, Muḥammed b. İsmā‛īl (ö. 256/870), Ṣaḥīḥu’l-Buḫārī, Dāru İḥyāi’t-Turāsi’l-‛Arabī, Beyrut, 2001.
• Burton, John, The Collection of the Qur’ān, Cambridge University Press, Cambridge, 2010.
• Cābirī, Muḥammed ‛Ābid(1936-2010), Tekvīnu’l-‛aḳli’l-‛Arabī, Merkezu Dirāsāti’l-Vaḥdeti’l-‛Arabiyye, Beyrut, 2011.
• Canan, İbrahim (1940-2009), Hadis Külliyatı Kütüb-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ, Ankara, 1988.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, 2012.
• Dānī, Ebū ʻAmr Osman b. Saʻīd (ö. 444/1053), el-Muḥkem fī naḳṭi’l-meṣāḥif, thk. ʻİzzet Ḥasan, Dāru’l-Fikr, Dimeşḳ, 1997.
• Demirci, Muhsin, Tefsir Usûlü, M. Ü. İFAV Y., İstanbul, 2003.
• Muhammed Abdullah Draz (1894-1958), en-Nebau’l-‛aẓīm: Naẓarātun cedīdetun fi’l-Ḳur’ān, Dāru’s-Seḳāfe, Doha, 1985.
• Muhammed Abdullah Draz (1894-1958), Initiation au Coran, el-Felah, Mısır, 1997.
• Ebū Ḥayyān, Muḥammed b. Yūsuf el-Endelusī el-Ğırnaṭī (ö. 754/1353), el-Baḥru’l-muḥīṭ fi’t-tefsīr, Dāru’l -Fikr, Beyrut, 2005.
• Ebū ‛Ubeyd, el-Ḳāsım b. Sellām (ö. 224/838), Feḍāilu’l-Ḳur’ān, thk. Adnān el-‛Alī, Mektebetu’l-‛Asriyye, Beyrut, 2009.
• Ferrā, Ebū Zekeriyyā Yaḥyā b. Zeyād (ö. 207/823), Me‛ānī’l-Ḳur’ān, ‛Ᾱlemu’l-Kutub, Beyrut, 1983.
• François de Blois, “Islam in its Arabian Context”, (ed. Angelika Neuwirth, Nicolai Sinai, Michael Marx), The Qur’ān in Context: Historical and Literary Investigations into the Qur’ānic Milieu, (ss. 615-624), Brill, Leiden, 2010.
• Gilliot, Claude, “Les Sources du Coran”, Le Monde des Religions, 19 (2006), ss. 30-33.
• Gilliot, Aspects de l’Imaginaire Islamique Commun dans le Commentaire de Tabarī, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Universite de la Sorbonne Nouvelle Paris-III, Paris, 1987.
• Gilliot, Exégèse, Langue et Théologie en Islam: L’Exégèse Coranique de Tabarī, Vrin, Paris, 1990.
• Gilliot, “Creation of a Fixed Text”, (ed. Jane Dammen McAuliffe), The Cambridge Companion to the Qur’an, (ss. 41-57), Cambridge, Cambridge University Press, Cambridge, 2007.
• Gilliot, “Reconsidering the Authorship of the Qur’an. Is the Qur’an Partly the Fruit of a Progressive and Collective Work?”, (ed. Gabriel Said Raynolds), The Qur’ān in its Historical Context, (ss. 88-108), Routledge, London, 2007.
• Gilliot, “Origines et Fixation du Texte Coranique”, Etudes, 409(2008/12), ss. 643-652.
• Gilliot, “Deux etudes sur le Coran (La composition des sourates Mekkoises. Le Coran, Muhammad et le“judeo-christianisme)”, Arabica, XXX (1983), ss. 1-37.
• Gilliot, “Methodes et Debats. Langue et Coran: Une lecture syro-arameenne du Coran”, Arabica, L (2003/3), ss. 381-393.
• Gilliot, “Présentation”, Arabica, 47:3/4 (2000), ss. 315-325.
• Gilliot, Claude, Pierre Larcher, “Language and Style of the Qur’ān” (ed. Jane Dammen Mcauliffe), Encyclopaedia of the Qur’ān III, (ss. 109-135), Brill, Leiden, 2003.
• Giulio Basetti-Sani (1912-2001), Introduzione allo Studio del Corano, Editrice Civiltà, Brescia, 1967.
• Goldziher, Ignaz (1850-1921), Mohammed and Islam, çev. Kate Chambers Seelye, Oxford University Press, London, 1917.
• Gözeler, Esra ve diğerleri, “Corpus Coranicum Projesi: Kur’an’ı Geç Antik Döneme Ait Bir Metin Olarak Okumak”, AÜİFD, c. 53, sayı: 2, 2012, ss. 219-253.
• Ğānim Ḳaddūrī el-Ḥamed, Resmu’l-muṣḥaf: dirāsetun luğaviyyetun tāriḫiyyetun, el-Lecnetu’l-Vaṭaniyye, Bağdat, 1982.
• Hamidullah, Muhammad (1908-2002), Allah’ın Elçisi Hz. Muhammed, çev. Ülkü Zeynep Babacan, Beyan Yayınları, İstanbul, 2005.
• Hamidullah, İslâm’a Giriş, çev. Cemal Aydın, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, 2010.
• Hamidullah, Muhtasar Hadis Tarihi, çev. Kemal Kuşçu, Beyan Yayınları, İstanbul, 2007.
• Hamidullah, İslâm Müesseselerine Giriş, çev. İhsan Süreyya Sırma, Beyan Yayınları, İstanbul, 2007.
• Hamidullah, Hz. Peygamber’in Altı Diplomatik Mektubu, çev. Mehmet Yazgan, Beyan Yayınları, İstanbul, 2007.
• Hamidullah, Kur’an-ı Kerim Tarihi, çev. Abdülaziz Hatip ve Mahmut Kanık, Beyan Yayınları, İstanbul, 2010.
• Hoyland, Robert, “Epigraphy and the Linguistic Background to the Qur’ān”, (ed. Gabriel Said Raynolds), The Qur’ān in its Historical Context, (ss. 51-69), Routledge, London, 2007.
• İbn ‛Asākir, ‛Alī b. el-Ḥasan b. Hibetillāh b. ‛Abdillāh (ö. 571/1171), Tārīḫu Medīneti Dimeşḳ, thk. Muḥibbuddīn Ebī Sa‛īd, Dāru’l-Fikr, Beyrut, 1995.
• İbn Ḥacer (ö. 852/1448), el-İṣābe fī temyīzi’ṣ-ṣaḥābe, (1854 Hindistan baskısının tıpkı baskısı)
• İbn Ḥacer (ö. 852/1448), Fetḥu’l-Bārī bi-şerḥi ṣaḥīḥi’l-Buḫārī, Dāru’l-Ma‘rife, Beyrut, b.t.y.
• İbn Ḥibbān (ö. 354/965), Kitābu’s-siḳāt, Müessesetü’l-Kütübi’s-Seḳāfiyye, Pakistan, 1973.
• İbn Ḳuteybe (ö. 276/889), Te’vīlu muşkili’l-Ḳur’ān, thk. Aḥmed Ṣaḳar, Dāru’t-Turās, Kahire, 1973.
• İbn Sa‘d (ö. 230/845), Kitābu’ṭ-ṭabaḳāti’l-kebīr, thk. Muḥammed ‛Abdulkādir ‛Aṭā’, Dāru’l-Kutubi’l-‛İlmiyye, Beyrut, 2012.
• Knauf, Ernst Axel, “Arabo-Aramaic and ‘Arabiyya: From Ancient Arabic to early Standart Arabic, 200 CE-600 CE”, (ed. Angelika Neuwirth, Nicolai Sinai, Michael Marx), The Qur’ān in Context: Historical and Literary Investigations into the Qur’ānic Milieu, (ss. 197-254), Brill, Leiden, 2010.
• Ḳurṭubī, Ebū ‛Abdillāh Muḥammed İbn Aḥmed el-Enṣārī (ö. 671/1273), el-Cāmi‛u’l-aḥkāmu’l-Ḳur’ān, Dāru’l-Kutubi’l-‛İlmiyye, Beyrut, 2010.
• Luxenberg, Christoph, The Syro-Aramaic Reading of the Koran: A Contribution to the Decoding of the Language of the Koran, Verlag Hans Schiler, Berlin, 2007.
• Mårtensson, Ulrika, “The persuasive proof”: a study of Aristotle’s politics and rhetoric in the Qur’ān and in al-Ṭabarī’s commentary”, Jerusalem Studies In Arabic And Islam, 34 (2008), ss. 363-420.
• Māturīdī, Ebū Manṣūr Muḥammed b. Muḥammed b. Maḥmūd(ö. 333/944), Te’vīlātu Ehli’s-Sünne, thk. Mecdī Bāsellūm, Dāru Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut, 2005.
• Mingana, Alphonse (1878-1937), “Syriac Influence on the Style of the Ḳur’ān”, John Rylands Library Bullentin, Manchester, 1927, ss. 77-98.
• Neḥḥās, Ebū Caʻfer Aḥmed b. Muḥammed b. İsmāʻīl (ö. 338/950), İʻrābu’l-Ḳur’ān, Dāru’l-Maʻrife, Beyrut, 2008.
• Neuwirth, Angelika, “Form and Structure of the Qur’ān”, (ed. Jane Dammen McAuliffe), Encyclopaedia of the Qur’ān II, (ss. 245-266), Brill, Leiden, 2002.
• Nöldeke, Theodor (1836-1930), Neue Beitrage zur Semitischen Sprachwissenschaft, Verlag Von Karl J. Trübner, Strassburg, 1910.
• Nursî, Said (1878-1960), İşârâtu’ı-İ’caz, çev. Abdülmecid Nursî, Tenvir Neşriyat, İstanbul, 1988.
• Otto Pretzl (1893-1941), Die Fortführung des Apparatus Criticus zum Koran, Sitzungsberichte der Bayerischen Akademie der Wissenschaften: Philosophisch-historische Abteilung, Heft 5, München, 1934.
• Ömer Rıḍā Keḥḥāle, Mu‘cemu ḳabāili’l-ʻArab: el-Ḳadīme ve’l-ḥadīse, Müessesetu’r-Risāle, Beyrut, 1997.
• Paçacı, Mehmet, Kur’an ve Ben Ne Kadar Tarihseliz?, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2002.
• Retsö, Jan, “Arabs and Arabic in the Age of the Prophet”, (ed. Angelika Neuwirth, Nicolai Sinai, Michael Marx), The Qur’ān in Context: Historical and Literary Investigations into the Qur’ānic Milieu, (ss. 281-292), Brill, Leiden, 2010.
• Ṣābūnī, Muhammed ‛Alī,Ṣafvetu’t-tefāsīr, et-Tibyān fī ʻulūmi’l-Ḳur’ān, el-Mektebetu’l-ʻAṣriyye, Beyrut, 2011.
• Ṣābūnī, et-Tibyān fī ‘ulūmi’l-Ḳur’ān, el-Mektebetu’l-‘Aṣriyye, Ṣayda Beyrut, 2011.
• Said, Edward W., (1935-2003), Orientalism, A Division of Random House, New York, 1978.
• Schoeler, Gregor, Ecrire et Transmettre dans les Débuts de l’Islam, Presses Universitaires de France, Fransa, 2002.
• Sekkākī, Ebū Yaʻḳūb Yūsuf b. Muḥammed b. ʻAlī (ö. 626/1229), Miftāḥu’l-ʻulūm, thk. ʻAbdulḥamīd Ḥindāvī, Dāru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, Beyrut, 2000.
• Sicistānī, ʻAbdullāh b. Ebī Dāvud (ö. 316/929), Kitābu’l-meṣāḥif, thk. Selīm b. ‘Īd el-Hilālī, Müessesetü Ğurrās, Beyrut, 2006.
• Suyūṭī, Celāluddīn ‘Abdurraḥmān b. Ebī Bekr (ö. 911/1505), İtḳān fī ‛ulūmi’l-Ḳur’ān, Dāru’l-Fikr, Beyrut, 2005.
• Şeyh el-Mufîd, Muḥammed b. Muḥammed b. Nuʻmān (ö. 413/1022), Evāilu’l-maḳālāt fī’l-meẕāhib ve’l-muḫtārāt, thk. İbrāhīm el-Enṣārī, Dāru’l-Mufīd, Beyrut, 1993.
• Ṭaberī, Ebū Ca‛fer Muḥammed b. Cerīr b. Yezīd b. Ğālib (ö. 310/923), Cāmi‛u’l-beyān ‛an te’vīli āyi’l-Ḳur’ān, thk. Ḫalīl el-Meys, Dāru’l -Fikr, Beyrut, 2005.
• Ṭabersī, Ebū ʻAli el-Faḍl b. el-Ḥasan (ö. 548/1153), Mecma‘u’l-beyān, Müessesetu el-E‘lemī, Beyrut, 1995.
• Ṭūsī, Muḥammed b. el-Ḥasan (ö. 460/1068), et-Tibyān fī tefsīri’l-Ḳur’ān, Ẕevi’l-Ḳurbā, İran, 1816.
• Wansbrough, John (1928-2002), Qur’anic Studies: Sources and Methods of Scriptural Interpritation, Promethheus Books, New York, 2004.
• Watt, W. Montgomery (1909-2006 ), Kur’ân’a Giriş, çev. Süleyman Kalkan, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 1998.
• Yaşar, Hüseyin, Batının Kur’ân Algısı, Akademi Yayınları, İzmir, 2010.
• Zeccāc, Ebū İsḥāḳ İbrāhīm İbnu’s-Serī (ö. 311/923), Meʻāī’l-Ḳur’ān ve iʻrābuhū, ʻĀlemu’l-Kutub, Beyrut, 1988.
• Ẕehebī, Şemseddīn Muḥammed b. Aḥmed b. Usmān (ö. 748-1374), Siyeru a‛lāmi’-n-nubelā’, thk. Beşşār ‛Avvād Ma‛rūf vd., Muessesetu’r-Risāle, Beyrut, 1996.
• Zemaḫşerī, Ebu’l-Ḳāsım Maḥmūd b. Ömer el-Ḫarezmī (ö. 538/1143), el-Keşşāf ʻan ḥakāiḳi’t-tenzīl ve ʻuyuni’l-eḳāvil fī vucūhi’t-te’vīl, Mektebetü Mısır. Kahire,ty.
• Zerḳānī, Muḥammed ‛Abdul‛aẓīm (ö. 1367/1948), Menāhilu’l-‛irfān fī ‛ulūmi’l-Ḳur’ān, Dāru İbn Ḥazm, Beyrut, 2006.
• Zerkeşī, Muḥammed b. ʻAbdullāh (ö. 794/1392), el-Burhān fī ʻulūmi’l-Ḳur’ān, thk. Ebu’l-Faḍl ed-Dimyāṭī, Dāru’l-Hadīs, Kahire, 2006.