GÜNDELİK HAYATTA ANTİK ROMA: MADDİ KÜLTÜRÜN SOMUT KANITLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 19, 455 - 485, 25.12.2025

Sahure Yariş , M. Furkan Özkan

Öz

İnsanlık tarihini boyunca günümüze kadar pek çok medeniyet kurulmuş ve yıkılmıştır. Bu medeniyetlerden biri; Antik Çağ’ın en önemli imparatorluklarından Antik Roma’dır. Avrupa ile Akdeniz kıtaları arasında bir köprü vazifesi gören Antik Roma, İtalya Yarımadası’nın batısında, Tiber Nehri kıyısında kurulmuştur. Antik Roma’nın kuruluşu; krallık, Cumhuriyet ve imparatorluk olmak üzere üç dönemden oluşmaktadır. Bu dönemlerde geniş topraklar ve çok kültürlü toplum yapısına sahip olan imparatorlukta bireylere atfedilen roller ve yaşam standartları farklılıklar göstermektedir. Günlük yaşam içerisindeki yaşamsal faaliyetlerinden olan, maddi kültürün somut kanıtları arasında yer alan barınma, beslenme, giyim, hijyen ve sağlık, eğlence bu farklılıklardan birkaçıdır. Bu somut farklılıklar ev içerisindeki hane halkının rollerine, giyim tarzlarına, yedikleri yemeklerin öğünlerine, aldıkları eğitim ve sağlık hizmetlerine, yaptıkları işe, eğlence anlayışların da kendini göstermektedir. Antik Roma toplumu ilk etapta küçük kulübelerde yaşam kurmaya başlasalar da gelişmiş sosyal yapıları ve değişen yaşam kaliteleri zamanla barınma alanlarının değişiminde büyük rol oynamıştır. Değişen ekonomik düzen ve gelişen sosyal yapı; Domus, Villa ve İnsula adı verilen üç farklı konut tiplerini de beraberinde getirmiştir. Beslenme bakımından Roma mutfağının oluşması ve şekillenmesinde hem atalarından gelen gelenekler ve geniş coğrafyaya sahip olmak, hem de Yunan ve Etrüsk gibi çeşitli kültürlerin etkileri sayılabilir. Tarıma dayalı bir beslenme sistemine sahip olup coğrafi çeşitliliğin ve Akdeniz ikliminin sunduğu imkânlarla beslenme oldukça zengin bir içerik göstermektedir. Roma’da giyim, bireyin toplumsal konumunu belirleyen en önemli unsurlardan biriydi. Togasının çeşitli biçimleri, Roma toplumundaki statüsünü ve işlevini gösterirdi. Hijyeni büyük bir kültür haline getiren Antik Roma, tıpkı kendisinden önceki Yunanistan ve Mısır gibi, tıp ve sağlık çalışmalarına büyük önem vermiştir. Romalılar, tedaviye odaklanmak yerine hastalıkları önlemek için yeni yöntemler aramayı tercih etmişlerdir. Bu yaklaşım, halk sağlığı tesislerine vurgu yaparak kendini göstermiştir. Hastalıkların ve tedavilerin çoğunluğu dinsel ağırlıklı ilkel tıp yöntemleri olmuştur. Antik Çağ medeniyetlerinde eğlence kültürü, geniş bir yelpazede sosyal yaşamın önemli bir yerini kapsamaktadır. Yarış amaçlı oyunların yapıldığı festivallere önem verilirdi. Makalede Roma’da günlük yaşamın çok kültürlü bir etkileşimin ürünü olarak ortaya çıkmış olması, barınmadan eğlenceye kadar her alanda Roma’ya özgü bir kimliğin varlığı maddi somut kültür öğeleri açıklanarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Roma , günlük yaşam , barınma , beslenme , giyim , hijyen ve sağlık , eğlence

ANCIENT ROME IN EVERYDAY LIFE: AN ASSESSMENT OF TANGIBLE EVIDENCE OF MATERIAL CULTURE

Öz

Throughout human history, many civilizations have been established and destroyed until today. One of these civilizations is Ancient Rome, one of the most important empires of Antiquity. Ancient Rome, which served as a bridge between Europe and the Mediterranean continents, was established in the west of the Italian Peninsula, on the banks of the Tiber River. The foundation of ancient Rome consists of three periods: kingdom, Republic and empire. In these periods, the roles and living standards attributed to individuals in the empire, which has a large territory and multicultural society structure, differ. Housing, nutrition, clothing, hygiene and health, entertainment, which are some of the vital activities in daily life and are among the concrete evidence of material culture, are some of these differences. These tangible differences also manifest themselves in the roles of households in the house, their clothing styles, the meals they eat, the education and health services they receive, the work they do, and their understanding of entertainment. Although ancient Roman society started to live in small huts in the first place, their developed social structures and changing quality of life played a major role in the change of shelter areas over time. The changing economic order and developing social structure have brought along three different housing types called Domus, Villa and Insula. In terms of nutrition, the formation and shaping of Roman cuisine can be counted both as traditions from their ancestors and having a wide geography, as well as the effects of various cultures such as Greek and Etruscan. It has an agricultural nutrition system and shows a very rich content with the opportunities offered by geographical diversity and Mediterranean climate. In Rome, clothing was one of the most important elements that determined the social position of the individual. The various forms of his toga showed his status and function in Roman society. Ancient Rome, which made hygiene a great culture, gave great importance to medicine and health studies, just like Greece and Egypt before it. The Romans preferred to look for new ways to prevent diseases rather than focus on treatment. This approach has manifested itself with an emphasis on public health facilities. The majority of diseases and treatments have been religiously predominantly primitive medicine methods. Entertainment culture in ancient civilizations covers an important place of social life in a wide range. Festivals where games for racing purposes were held were given importance. In the article, the fact that daily life in Rome emerged as a product of a multicultural interaction and the existence of an identity unique to Rome in every field from shelter to entertainment were evaluated by explaining the material concrete cultural elements

Anahtar Kelimeler

Rome , daily life , shelter , nutrition , clothing , hygiene and health , entertainment

Kaynakça

• Yiğitpaşa D., 2023, “Re-Assessment of the Claudiopolis Stadion Rescue Excavation in 2008”, Journal of Ancient History and Archaeology, 10/4, 64-86.
• Yiğitpaşa, D. 2024, “New Archaeological Data From Claudiopolis in The Light of Stadion Excavations”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(4), 1321-1339.