KAVAK İLÇESİNDE BULUNAN AKŞEMSETTİN’İN BABASI ŞEYH HAMZA TÜRBESİ / SHEİKH OF HAMZA TOMB IS THE FATHER OF AKŞEMSETTİN WHO IS LOCATED IN THE TOWN OF KAVAK

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 16 - 21, 21.12.2016

Emine Yılmaz

Öz

Özet

Tarih boyunca insanoğlu kendisi ve sevdikleri için ölümden
sonra unutulma kaygısı yaşamış olup, ölen kişinin hatırasını yaşatmak için
geleneklerine uygun bir takım önlemler alma yoluna gitmiştir. İslam Öncesi Türk
kültüründe önemli bir yere sahip olan bark/mezarlık kültürü Türk-İslam
Döneminde de kendini geliştirerek devam etmiş, devrinin moda, zevk ve
geleneklerine göre şekillenerek pek çok eser vermiştir. Defin kültürünün önemli
mimari elemanlarından biri olan “Türbeler” tarihte iz bırakmış Şahsiyetler için
inşa edilmiş anıt mezarlardır. Ortaya çıkışları, planları, mimari üslupları ve
tezyinatları dönemlerinin moda ve zevk anlayışlarını yansıtmaktadır. Anadolu
türbelerinin tamamında defin olmadığı, bir kısmının ‘’Makam Türbesi’’ olarak
inşa edildiği bilinmektedir. Birden fazla yerde bulunan Yunus Emre, Saru Saltuk
Türbeleri gibi. Sürekliliğin sağlanması için ya vakıflar tanzim edilmiş ya da
gönüllülerce sahiplenilmişlerdir.

Aslen Şam’lı olan Şeyh Hamza’nın soyu Hz. Ebu Bekir’e kadar gitmektedir. Asıl adı Hamza Şami bin Mehmet ve Akşemsettin’in babası olan Şeyh Hamza
1383 yılında Şam’dan Anadolu’ya gelip Amasya ve Kavak’da ikamet ettiği
sanılmaktadır. Ancak nerede vefat ettiği ve defnedildiğine dair bilgiler
oldukça kısıtlı olup, genel olarak günümüze ulaşan kaynaklarda “Amasya
yakınlarındaki Kavak nahiyesi” ifadesi geçmektedir. Yöre halkınca, öteden beri
aktarılagelen söylenceler doğrultusunda Kavak’ın Mahmut Beyli Köyü’nde Müderrislik
yaptığı ve Seyitali Köyü Çambaşı Mevkiinde de ikamet ettiğine inanılmaktadır.

 

Anahtar Kelimeler: Şeyh Hamza,
Akşemsettin, Kavak, Türbe, Mezar

 

SHEİKH OF HAMZA TOMB
IS THE FATHER OF AKŞEMSETTİN WHO IS LOCATED IN THE TOWN OF KAVAK

 

Throughout history, mankind has suffered forgotten anxiety
after death for himself and his loved ones, and has gone to a number of
precautions appropriate to his traditions to keep his memory alive. The bark /
cemetery culture, which has an important place in pre-Islamic Turkish culture,
continued to develop itself during the Turkish-Islamic period and has given
many works by shaping according to the fashion, pleasure and traditions of the
devros. One of the most important architectural elements of burial cultures,
"Tombs" is the monumental tombs built for the personalities who left
traces in history. Their emergence, plans, architectural styles and ornaments
reflect the fashion and pleasure of their era. It is known that not all of the
Anatolian species are burials, and some of them are constructed as "Makam
Tomb". Like Yunus Emre, Saru Saltuk Türbeleri located in more than one
place. In order to ensure continuity, either the foundations were entrusted
with volunteers.

The descendants of Sheikh Hamza, who was originally a
Shamite goes to Abu Bekir. Sheikh Hamza, whose real name is Hamza Shami bin
Mehmet and Akşemsettin's father, is believed to have come from Damascus to
Anatolia in 1383 and reside in Amasya and Kavak. However, the information about
where he passed away and buried is rather limited, and the expression "The
Town of Kavak near Amasya" has been passed in the sources which are
generally reached daily. The local people are believed to have lived in the
village of Mahmut Beyli village of Kavak in the direction of the rumors which
have been transmitted since long and also in the Seyitali Village Çambaşı
Mevkii.

 

Keywords: Sheikh Hamza, Akşemsettin, Kavak, Tomb, Grave

Anahtar Kelimeler

Şeyh Hamza, Akşemsettin, Kavak, Türbe, Mezar, Tomb, Sheikh Hamza, Grave

Kaynakça

• ABDİ-ZADE HÜSEYİN HÜSAMEDDİN (Çev.: A. Yılmaz-M. Akkuş); Amasya Tarihi, , Amasya Belediyesi Kültür yayınları, 1986, cilt 1: 170-cilt 2.
• CEBECİOĞLU, Ethem; “Akşemseddin’de Bazı Tasavvufi Kavramlar-I”, Ankara Üniv., İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, Ocak sayısı.
• ÇELİK, Metin; Akşemseddin Hazretleri ve Yakın Çevresi, 2016.
• ÇELİK, Metin; Makamat-ı Evliya Akşemseddin (Mehmet bin Hamza), 2013.
• ENİSİ, Emir Hüseyin (4666); Menâkıb-ı Aksemseddîn, İstanbul, Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi Bölümü.
• GÜNEŞ, Mustafa; “Klasik Türk Edebiyatında Menakıpnameler ve Menakıb-ı Akşemseddin”, Uluslar Arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 4, Sayı 16, Kış 2011.
• KAÇALİN, Mustafa; Aksemseddin Hayatı, Eserleri, 1994.
• KÖPRÜLÜ, Orhan-UZUN, Mustafa; “Aksemseddin”, C. II, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDVİA), 1989, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• KÖPRÜLÜ, Orhan; Tarihi Kaynak Olarak 14. ve 15. Asırlardaki Bazı Türk Menâkıbnâmeleri, (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi 1951.
• ÖZ, Mehmet; “Samsun”, İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2009, Cilt:36.