KÜLTÜREL MİRAS TURİZMİ AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME: ANİ ÖREN YERİ / AN EVALUATION IN TERMS OF CULTURAL HERITAGE TOURISM: ANİ RUINS

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 195 - 218, 30.12.2019

Tamer Özlü , Cemal Kaleli

Öz

Öz
Ani ören yeri Türkiye’nin kuzeydoğusunda Kars ili içerisinde yer almaktadır. Şehir merkezine 42 km uzaklıkta, Türkiye-Ermenistan sınırını oluşturan Arpaçay Nehri’nin batı yakasında Ocaklı köyü sınırları içerisinde etrafı akarsularca derince yarılmış plato ve volkanik tüf tabakası üzerinde kurulmuş bir orta çağ şehrinin kalıntısıdır.
Sert karasal iklimin egemen olduğu Ani ören yeri, geçmişten günümüze kadar tarihi ipek yolunun Kafkasya’dan Anadolu’ya giriş kapısında yer alması ile ticaret için önemli bir konumda olmasını sağlamıştır. Hem kuşaklar tarafından oluşturulmuş olan evrensel değerlere sahip eserleri hem de birçok medeniyetin kültürel izlerini bırakmasını sağlamış kültürel miras turizmi için önemli bir cazibe unsuru oluşturmuştur.
İklimin elverişsiz olması bir olumsuzluk olsa da Arpaçay nehrinin batı yakasında yer alması ve sahanın akarsular tarafından derince yarılmış olması doğal korunaklı bir alanı oluşturmuştur. Bu bağlamda birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Böylelikle tarihte Ani ören yeri egemen olan devletlerin beraberinde getirdiği kültürü tüm misafirperverliği ile kucaklamıştır. Bugün ise tarihe tanıklık eden değerleri bütün sorumluluğu ile korumuş miras olarak geçmişten geleceğe bir köprü misali aktarmaya devam etmektedir.
Tarihte meydana gelen olaylar ve çok kültürlülük hem dini mimari hem de sivil mimariye yansımıştır. İnsanlığın ortak mirası sayılan bu eserler meydana getirdiği mekânsal farklılık nedeniyle kültürel miras turizmi açısından önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Bölgesel kalkınmaya da katkıda bulunmaktadır. Gelecek nesillere bu mirası aktarırken alanın taşıma kapasitesi göz önünde bulundurulmalıdır. Sürdürülebilir olması da sağlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Ani ören yeri, Kültürel Miras Turizmi, Sürdürülebilirlik, Bölgesel Kalkınma

Anahtar Kelimeler

Ani ören yeri, Kültürel Miras Turizmi, Sürdürülebilirlik, Bölgesel Kalkınma

Kaynakça

• Akçayöz, V. 2016, Ani’nin gizemli yüzü kitabı (1.Baskı), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Aktimur, H. T., Tekirli, M. E.-Yurdakul, M. E.-Tuncay, T., vd. 1991, Kars-Arpaçay ve Çıldır Dolayının Jeolojisi, (MTA Derleme Yay.No.9257), Ankara, MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etüdleri Dairesi.
• Ateş, A. 2018, Ani Arkeoloji Alanı. Karaman, A., Sayın, K., Ateş, A. (Ed.), Türkiye Unesco Değerleri ve Turizm Potansiyeli, 187-201.
• Belli, O. 2007, “Erken Demir Çağı’nda Ani”, Uluslararası Kars 2. Kent Kurultayı, Kafkasya’da Ortak Geleceğimiz Sempozyumu (24-26 Eylül 2004) Bildiriler Kitabı, İstanbul, 76-91.
• Belli, O. 2016, Kafkasya’nın Batıya Açılan En Büyük Kapısı Ani Kalesi ve Kenti, Serhat Kültür.
• Gündoğdu, H. 2006, “Kültürlerin Buluştuğu Bir Ortaçağ Şehri: Ani/Ani”, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 17, 55-84.
• Emekli, G. 2006, “Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm”, Ege Coğrafya Dergisi, 15, 51-59.
• Emekli, G. 2012, “Kültür Mirasının Turizm Aracılığı İle Değerlendirilmesi: Kültürel Turizm Ve İzmir”, Kültür Turizmi Çalıştayı, İzmir Kalkınma Ajansı-Buca Belediyesi Buca İlçesinin Eko Turizm Ve Kültür Turizmi Sektör Analizi Projesi.
• Eşitti, B. 2017, “Ani Harabelerinin Bölgesel Kalkınma Üzerindeki Etkileri”, Journal of Social Sciences and Humanities Researches, 18, 129-147.
• Gürdal, M. 2001, Türkiye Turizm Coğrafyası, Muğla, Muğla Üniversitesi Matbaası.
• Kars Valiliği, 2007, Kars Rehberi.
• Kılıçbey, M. 2012, İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Turizm Alan Bilgisi Ve Bilinç Düzeylerinin İncelenmesi: Kars İli Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kırzıoğlu, M.F. 1970, “Selçuklular’ın Ani’yi Feth ve Buradaki Selçuklu Eserleri”, Selçuklu Araştırma Dergisi, 1, 11-139.
• Sevindi, C. 2015, “Tarihi Ani Şehri’nin (Kars) kuruluş ve gelişim süreciyle ilgili coğrafi bir analiz”, Zaman, S., Çoşkun, O. (Ed.), Coğrafya’ya adanmış bir ömür: Prof. Dr. Hayati Doğanay, 571-597.
• Şener, R. 2009, Kars Gezi Rehberi, Tablet İletişim, İstanbul.
• Şener, Y. S. 2014, “Ani Şehir Surları, Korunma Sorunları Ve Çözüme Yönelik Öneriler”, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9/10, 977-990.
• Solmaz, G. 2000, Ortaçağ’da Erzurum-Kars Kaleleri, Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 906, Türkiyat Araştırmaları Yayını No:12, Erzurum.
• T. C. Turizm Bakanlığı Tanıtım Genel Müdürlüğü, 2003, Türkiye’nin Turizm Değerleri.
• Yiğitbaş, A. 2014, “Ani Harabeleri ve Fetih Camii”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 1, 1-5.
• İnternet kaynakları
• Ani Kültürel Peyzajı Yönetim Planı, retrevied:http://www.kulturvarliklari.gov.tr/Eklenti /57313,ani-kulturel-peyzaji- yonetim-planipdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 10.10.2019).
• Türkiye Turizm Portalı, retrevied:https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kars/gezilecekyer /genc-kizlar-klses (Erişim tarihi: 01.10.2019).