SAMPLES OF ROOF TILE TOMBS FROM THE AMISOS NECROPOLIS

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 13, 447 - 468, 26.12.2022

Orhan Alper Şirin

https://doi.org/10.48122/amisos.1173381

Öz

AMİSOS NEKROPOLÜNDEN ÇATI KİREMİTLERİYLE YAPILMIŞ MEZARLAR ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER

Öz

Miletos kolonizasyonunun etkisiyle, MÖ 6. yüzyılın ortalarında Çakalca-Karadoğan Höyüğü olarak adlandırılan yerleşim alanında varlık göstermeye başlayan Amisos kenti, zamanla siyasi ve ekonomik olarak gelişip liman hacminin genişlemesiyle, MÖ 4. yüzyılın sonlarında bugünkü Cedit Mahallesi’ndeki Toraman Tepe ve çevresine konumlandırılmıştır. Konumlanan bu alan, kentin akropolünü ve nekropolün bir kısmını içine almaktadır. Kent yerleşiminin doğu eteklerinde çeşitli mezar yapıları açığa çıkmıştır. Bu mezarlardan çatı kiremidi ile yapılmış olan bazı mezar kalıntıları bu çalışmada ele alınmıştır. Kentin yayılım alanında açığa çıkan kiremit mezarlara değinerek mezar yapılarında kullanılan çatı kiremitleri ile mezar buluntularının analoji odaklı karşılaştırmaları yapılmıştır. Ayrıca çatı kiremitlerinin kullanımına ilişkin arkeolojik verilere genel hatlarıyla yer verilmiş, kiremitlerin tipolojisi ve gömü geleneğinde bu kiremitlerin kullanımı üzerinde de çeşitli çıkarımlarda bulunulmaya çalışılmıştır. Böylelikle Amisos’un çatı kiremitleri ile yapılmış mezar yapıları ele alınarak bölge arkeolojisine katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Amisos, Çatı Kiremidi, Kiremit Mezar, Roma İmparatorluk Dönemi, Mezar Buluntuları

Kaynakça

• Civelek, A. 2007, “Roma Cenaze Törenleri ve Gömme Gelenekleri”, Arkeoloji ve Sanat, 124, 71-80.
• Çetintaş, E. ve Kızgut, İ. 2018, “Rhodiapolis Antik Kenti Çatı Kiremitlerinin Üretim Yöntemleri (Arkeometri) Açısından Değerlendirilmesi”, Ulakbilge, 6/26, 929-944.
• Facsady, A. R. ve Verebes, A. 2009, “Analysis of Roman Bronze Finger Rings from Aquincum”, Materials and Manufacturing Processes, 24, 993-998.
• Günel, T., Yurttagül, E. ve Yağcı, R. 1992, “Çayırhan-Gülşehri Nekropol Alanı Kurtarma Kazısı 1991”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 1991 Yıllığı, Anadolu Medeniyetleri Müzesini Koruma ve Yaşatma Derneği Yayın No:II-6, Ankara, 29-70.
• Hamari 2019: Hamari, P. 2019, “Roman-Period Roof Tiles in The Eastern Mediterranean, Towards Regional Typologies”, Unpublished Doctoral Dissertation, University of Helsinki, Helsinki.
• Hayes, J. W. 1983, “The Villa Dionysos Excavations, Knossos: The Pottery”, BAS, 78, British School at Athens.
• Kolb, M. 2006, “Das römische Gräberfeld von Rheingönheim”, Inaugural-Dissertation zur Erlangung des akademischen Grades eines Doktors der Philosophie, Universität Mannheim, Mannheim.
• Müze Raporu 2018, Samsun Müze Müdürlüğü’nün 05/07/2018 tarih ve 119 sayılı raporu (Edinme Tarihi: 05/09/2022).
• Özcan, F. Ç. 2010, “Seyitömer Höyük Çatı Örtü Sistemleri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi ABD, Kütahya.
• Özyiğit, Ö. 1990a, “Batı Anadolu‟da Antik Dönem Çatıları”, X. Türk TarihKongresi, I, 303- 326.
• Özyiğit, Ö. 1990b, “Alaturka Kiremidin Oluşumu”, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Dergisi, 5, 149- 179.
• Radulescu, A. 1975, “Contributii La Cunoaşterea Ceramicii Romane De Uz Comun, Din Dobrogea”, Pontica, 8, 331-360. Robinson, H. S. 1959, “Pottery of the Roman Period: Chronology”, The Athenia Agora V, The American School of Classical Studies at Athens.
• Stevens, G. P. 1950, “A Tile Standard in the Agora of Ancient Athens”, Hesperia, 19/3, 174-188.
• Şirin, O. A. 2018, “Amisos’ta Roma İmparatorluk Dönemi (M.S. 2. Yüzyıl)’ne Ait Kalıntılarda Gerçekleştirilen Kurtarma Kazısı Ve Kazı Buluntuları”, Amisos, 3/5, 515-537.
• Şirin, O. A. 2019, Amisos Nekropolü’nden Geç Roma İmparatorluk Dönemi’ne Ait Bir Yer Altı Kaya Mezarı Ve Defin Buluntuları, Amisos, 4/7, 238-278.
• Şirin, O. A. 2021a, “Amisos Nekropoü’nden Geç Helenistik ve Erken Roma İmparatorluk Dönemi’nde Kullanılmış Bir Yer Altı Kaya Mezarı, Mezar Buluntuları ve Trepanasyonlu Bir Kafatası Parçası Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Amisos, 6/11, 285-320.
• Şirin, O. A. 2021b, “Amisos Nekropolü’nden Roma İmparatorluk Dönemi’ne Ait Bir Yer Altı Kaya Mezarı ve Mezar Buluntuları Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Amisos, 6/10, 100-129.
• Şirin, O. A. ve Kolağasıoğlu, M. 2016a: Çakalca-Karadoğan Höyüğü: Arkaik Dönemde Amisos ve Kybele Kültü. SAMTAB (Samsun ve Çevresi Turizm Alanı Altyapı Hizmet Birimi) Yayınları 1, Samsun.
• Şirin, O. A. ve Kolağasıoğlu, M. 2016b: “Antik Amisos Kenti’nden Bir Yer Altı Odalı Mezar Örneği”. Bütünşehir Kent Kültür Dergisi, 2/12, 78-80.
• Şirin, O. A. ve Kolağasıoğlu, M. 2017, “Amisos Nekropolü Basit Toprak Mezar ve Kiremit Mezar Geleneği”. Amisos, 2/2, 1-29.
• Şirin, O. A. ve Kolağasıoğlu, M. 2018a, “Amisos’ta Urne Mezar Geleneği”, Amisos, 3/4, 167-200.
• Şirin, O. A. ve Kolağasıoğlu, M. 2018b, “Amisos’tan Basit Toprak ve Kiremit Mezar Örneği”. Bütünşehir Kent Kültür Dergisi, 2/12, 64-68.
• Wikander, Ö. 1988, “Ancient Roof-Tiles – Use and Function”, Opuscula Atheniensia, 17/15, 204.
• Winter, N. A. 1993, Greek Architectural Terracottas from the Prehistoric to the End of the Archaic Period, Oxford.
• Yıldırım, E. 2014, “Olba Manastırı Çatı Kiremitleri ve Örtü Sistemleri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yiğitpaşa, D. ve Şirin, O. A. 2020, “Vezirköprü’de 2012-2017 Yılları Arasında Gerçekleştirilen Kurtarma Kazıları Üzerine Gözlemler”, Amisos, 5/8, 178-218.