TARİH ÖNCESİ ARKEOLOJİSİ'NDE DOĞRU SORULARIN BASİT CEVAPLARI YA DA ETNOARKEOLOJİK REFERANSLARIN KIRILGANLIĞI

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 15, 117 - 131, 28.12.2023

Mehmet Altun

https://doi.org/10.48122/amisos.1323257

Öz

Özet
Bu çalışmada temel olarak arkeolojik referansların yardımıyla doğru soruları sormanın önemi vurgulanmak istenmiştir. Zira bütün sosyal bilimlerin temel sorunlarının başında doğru soru sormakla veya soramamakla ilgili sorunlar gelir. Bu temel problemin en yaygın görüldüğü alanlardan biri de hiç kuşkusuz ki arkeolojidir. Arkeolojinin bu bağlamda gözlenebilen çıkmazı, diğer sosyal bilimlerden pek de farklı değildir. Zira doğru soru sormanın önündeki en yaygın bariyer, geçmişte yapılmış yorumlar ve bu yorumların oluşturduğu genel kabullerdir. Oysa bütün bilimlerde olduğu gibi, arkeolojide de giderek çeşitlenen yöntemler ve yaklaşımlar ortaya çıkmaktadır. Yeni fikirler, yeni değerlendirmeler, farklı ve çeşitlenmiş teknolojiler, birbirinden kopuk olmayan, çoğu zaman tamamlayıcı veriler sunan yeni kazı ve araştırma alanları, farklı tarihleme yöntemleri ve daha birçok etken ortaya çıkmış durumdadır. Bunun için hiç kuşkusuz ki, arkeolojik yorumlara, adet olduğu üzere projeksiyon tutmak yerine, aşağıdan bakmayı denemek özgün bir yaklaşım olabilir. Bu yaklaşım belli ölçülerde kendini tanımlayıcı kudret kabul eden bilge araştırmacı yaklaşımından çok, şaşırmaya hazır meraklı bir öğrenci yaklaşımıyla mümkün olabilirmiş gibi geliyor. İşte bu nedenle, okumakta olduğunuz bu makale, çoğunlukla mükemmel cevabı arayan sorulara karşın, zaman zaman mükemmel cevaplardan çok, doğru soruları sormaya duyulan gereksinimin altını çizmeyi hedeflemektedir. Bu yanıyla amaç, mükemmel cevabı bulmaktan ziyade, doğru soruları bulmaktır. Bu bağlamda doğru ve yerinde soruların çoğunlukla mükemmel bir cevaba ihtiyacının olmadığının altını çizmeyi hedeflemektedir. Şu hâlde bu çalışma açıklıkla mükemmel cevabın değil, doğru sorunun peşindedir.

Anahtar Kelimeler: Tarihöncesi Arkeolojisi, Sosyal Bilimler, Analoji, Etnoarkeoloji, Etnografi, Neolitik, İdoller

Anahtar Kelimeler

Arkeoloji, Sosyal Bilimler, Etnoarkeoloji, Analoji, Etnoloji

Destekleyen Kurum

Destekleyen herhangi bir kurum bulunmamaktadır.

Proje Numarası

-

Teşekkür

Bu çalışmanın ortaya çıkması süreçlerinde fikir, öneri ve desteklerini esirgemeyen Mihriban Özbaşan, Erkan Konyar, Mustafa H. Sayar, ve Rıza Gürler Akgün'e teşekkür ederim.

Simple Answers to Correct Questions in Prehistory or the Fragility of Ethnoarchaeological References

Öz

Abstract
In this article, it is aimed to emphasize the importance of asking the correct questions through archaeological references. Since the most fundamental problem for social sciences concerns whether to ask the accurate question or not. It is no doubt that archaeology is one of disciplines that faces this fundamental problem. The deadlock that archaeology experiences in seeking to deal with this problem is not so different from other social sciences. The widespread barrier for asking an accurate question is the comment made in the past and conventional wisdom. However, as in all sciences, one witnesses the appearance of increasingly diversified methods and perspectives in archaeology. New ideas, new evaluations, various and diversified technologies, new fields of excavation and survey that offer non-separate but supplementary data, and various methods of dating are among them. Therefore, a perspective of from-the-bottom-up rather than a projection may be a peculiar approach. It seems that this approach can only be possible by a view of student who is ready to be surprised and nosy, not by a view of learned researcher who sees him/herself as defining authority. That is why this article aims to highlight the need to ask accurate questions rather than perfect answers, instead of questions that usually look for perfect answers. In other words, its aim is to find accurate question, not perfect answer. Accurate and pertinent questions do not usually need a perfect answer. The article is in pursuit of accurate question, not perfect answer.

Keywords: Prehistoric Archeology, Social Sciences, Analogy, Ethnoarchaeology, Ethnography, Neolithic, Idols

Anahtar Kelimeler

Archaeology, Social Science, Ethnoarchaeology, Analogy, Ethnography

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Algaze, G. 1993, The Uruk World-System: The Dynamics of Expansion of Early Mesopotamian Civilization, Chicago, The University of Chicago Press.
• Altun, M. 2010, Yukarı Mezopotamya’da -Başlangıcından 3. Binyıla Kadarki Süreçte Ortaya Çıkan- Devletin Temelleri ve İnşası, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskiçağ Tarihi ABD, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Altun, M. 2015, “İstanbul İli Yüzey Araştırmaları (İstYA) Projesi Silivri İlçesi Sözlü Tarih Çalışmaları”, İstanbul İli Yüzey Araştırmaları 2013: SİLİVRİ, (Eds. E. Güldoğan ve M. Altun), İstanbul, Silivri Belediyesi Yayınları, 39-64.