Assessment of the Attitude, Opinion and Knowledge of Adults Admitted to a Hospital‘s Family Medicine Polyclinics About the Rational Use of Antibiotics

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 2, - , 01.03.2015

Aylin Baydar Artantaş , İrep Karataş Eray , Gökçen Salmanoğlu Tuncer Kılıç , Sevim Uzun Esra Yavaşbatmaz Yusuf Üstü Mehmet Uğurlu , Bahar Güçiz Doğan

https://doi.org/10.17098/amj.44722

Cited By: 3

Öz

Objectives:Erronous, unnecessary, ineffective and high cost drug use is a serious problem across the world. This research was setup and implemented to determine the attitudes, opinions and knowledge about rational antibiotics use of patients and their relatives.

Materials and Method:This research was conducted as a descriptive study within the  policlinics of the Family Medicine Department at Ankara Ataturk Training and Research Hospital. Data were collected from patients and their relatives at family medicine polyclinics between 16th and 31st of December 2013, during face-to-face interviews that included a questionnaire of 27 questions.SPSS 15.0 software package was used for statistical analysis with the outcomes presented in the form of one- and two-dimensional tables. Chi-square test was used to assess the inherent relationships, p-value below 0.05 was accepted as statistically significant for the case.

Results: 257 people participated in the study.  61.5% of the participants were female (n=158) and the remaining 38.5% were male (n=99).  The median age of women is found to be 43 (quartile range interval=18.25, the smallest-the largest=18-82) and the median age of men is found to be 40 (quartile range interval=25, the smallest-the largest=18-68). 28.4% of the participants stated that they have taken 1 antibiotic each within the last month whereas 3.1% of the participants said they have taken 2. 26% have taken antibiotics without being prescribed one within the last month. 41% of the participants stated that they have not been informed about the appropriate use of antibiotics. 91.4% of the participants said that they have never heard the concept of “Rational use of antibiotics” and only 8.2% said they have. When the later were asked about the source of their information, they pointed at; 1) the television 2) the internet 3) the doctors and the vocational trainings given. Comparing the educational levels of the participants; university/college graduates seem to be more informed about the “Rational use of antibiotics” concept compared to less educated with the difference found to be statistically significant (P-0.008).

Conclusion: The use of antibiotics without the consent of the responsible physician is a serious problem. The underlying causes of this might be doctor-related as well as patient-related. The vigilance of the first point-of-contact family physicians about the subject is very critical. Besides training programs for healthcare workers about the “Rational use of antibiotics”, providing informational activities targeting the general public would be beneficial in the fight against unnecessary and erroneous antibiotics use.

Anahtar Kelimeler

Rational Use of Antibiotics, Patient and the companion, Family Medicine

Bir Hastanenin Aile Hekimliği Polikliniklerine Başvuran Erişkinlerin Antibiyotik Kullanımı Konusundaki Bazı Alışkanlıkları, Görüşleri ve Bilgilerinin Değerlendirilmesi

Öz

Giriş ve Amaç: Tüm dünyada yanlış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımı ciddi bir sorundur. Bu araştırma, hasta ve hasta yakınlarının antibiyotik kullanımı konusundaki bazı alışkanlıklarını, görüşlerini ve akılcı antibiyotik kullanımı konusunda bilgilerinin olup olmadığını belirlemek amacı ile planlanmış ve uygulanmıştır.

Materyal ve Metot: Tanımlayıcı tipte bir araştırma olan bu çalışma, Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Poliklinikleri’nde yapılmıştır. Veriler, 16-31 Aralık 2013 tarihleri arasında Aile Hekimliği Poliklinikleri’ne başvuran hasta ve hasta yakınlarına, yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanan 27 soruluk bir anket formu aracılığıyla toplanmış, belirtilen zaman aralığında 257 kişi araştırmaya katılmayı kabul etmiştir. İstatistiksel analiz için SPSS 15.0 paket programı kullanılmış,  bulgular tek boyutlu ve iki boyutlu tablolar şeklinde sunulmuştur. İlişkilerin değerlendirilmesinde Ki-kare testi kullanılmış, p değerinin 0,05’in altında olduğu durumlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.

Bulgular: Katılımcıların %61,5’i kadın (n=158), %38,5’i erkektir (n=99). Kadınların yaş ortancası 43 (çeyrekler arası dağılım aralığı= 18,25; en küçük-en büyük=18-82), erkeklerin yaş ortancası 40 (çeyrekler arası dağılım aralığı= 25; en küçük-en büyük=:18-68) olarak bulunmuştur. Katılımcıların %28,4’ü son bir ay içinde 1 kez, %3,1’i ise 2 kez antibiyotik kullandığını belirtmiştir. Son bir ay içinde, muayene olmadan, kendi kendine antibiyotik kullanma yüzdesi %26,0 olarak bulunmuştur. Katılımcıların %41,0’ı antibiyotiklerin kullanımı ile ilgili yeterince bilgilendirilmediklerini ifade etmektedir. Grubun %91,4’ü "akılcı antibiyotik kullanımı" diye bir şey duymadığını ifade ederken, sadece %8,2’si bu kavramı duymuş olduğunu belirtmiştir. Bu kavramı duyanlara nereden duydukları sorulduğunda, bilgi kaynağı olarak ilk sırada televizyon, ikinci sırada internet, üçüncü olarak da hekim ve mesleki eğitim yer almıştır. Eğitim durumu incelendiğinde üniversite/yüksekokul mezunlarının, eğitim durumu daha düşük olanlara göre "akılcı antibiyotik kullanımı"ndan daha fazla haberdar oldukları saptanmış, fark istatistiksel olarak da anlamlı bulunmuştur (p=0,008).

Sonuç: Hekime danışmadan antibiyotik kullanmak ülkemizde önemli bir sorundur. Bunun altında yatan nedenler, hekim kaynaklı olabileceği gibi hasta kaynaklı da olabilmektedir. Özellikle hastayla ilk temas noktasında bulunan aile hekimlerinin konuyla ilgili duyarlılıkları önemlidir. Sağlık çalışanlarına yönelik "akılcı antibiyotik kullanımı" ile ilgili eğitimler yanında, topluma yönelik bilgilendirme faaliyetlerinin de planlanması, gereksiz ve yanlış antibiyotik kullanılmasıyla mücadelede fayda sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Akılcı antibiyotik kullanımı, hasta ve hasta yakınları, aile hekimliği

Kaynakça

• WHO Antimicrobial Resistance http://www.who.int/mediacentre/factsheets/ fs338/en/index.html (Erişim Tarihi:22.06.2014).
• Harrison PF, Lederberg J. Antimicrobial Resistance: Issues And Options: Workshop Report. Washington, DC:National Academies Press; 1998:1-11.
• Chambers FH. Antimicrobial Agents. Eds: Goodman LS, Gilman A. Goodman & Gilman’s Pharmacological Basis of Therapeutics. 10th edition, USA:The McGraw-Hill Company;2001:1143-69.
• Ergönül O. Antibiyotik Kullanımı ve Direnc İlişkisi. Turkiye Klinikleri J Int Med Sci 2005;1:1–6.
• Durmaz B. Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarı Antimikrobik Reçetelerinin Geliştirilmesine Nasıl Yardımcı Olabilir? ANKEM Derg 2006;20 (Ek 2):191-4.
• WHO. Antimicrobial Resistance Global Report on Surveillance 2014. http://www.who.int/drugresistance/en (Erişim Tarihi:22.06.2014).
• Özturk R: Akılcı Antibiyotik Kullanımı Ve Ülkemizde Antimikrobik Maddelere Direnç Sorunu, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/61/6101.pdf (Erişim Tarihi:18.07.2013).
• İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası, http://www.ieis.org.tr/asp_sayfalar/index.asp (Erişim Tarihi: 11.01.2014).
• File TM Jr, Hadley JA. Rational use of antibiotics to treat respiratory tract infections. Am J Manag Care 2002; 8: 713-27.
• Çağrı Buke A, Ermertcan S, Hoşgör Limoncu M, Çiçeklioğlu M, Eren S. Rational antibiotic use and academic staff. Int J Antimicrob Agents 2003; 21: 63-6.
• Gums 2004 Gums JG. Redefining Appropriate Use of Antibiotics. American Family Physican 2004;69:35-7.
• Goossens H, Ferech M, Vander Stichele R, Elseviers M; ESAC Project Group. Outpatient antibiotic use in Europe and association with resistance: a cross-national database study. Lancet 2005;365:579-87.
• Cals JWL, Butler CC, Hopstaken RM, Hood K, Dinant GJ. Effect of point of care testing for C reactive protein and training in communication skills on antibiotic use in lower respiratory tract infections: cluster randomised trial. BMJ 2009 May 5;338:b1374 (doi: 10.1136/bmj.b1374).
• Wise R, Hart T, Cars O, Streulens M, Helmuth R, Huovinen P, Sprenger M. Antimicrobial resistance. Is a major threat to public health. BMJ 1998;317:609-10. 15. Centers for Disease Control and Prevention. Get Smart for Healthcare. http://www.cdc.gov/getsmart/healthcare (Erişim Tarihi:21.06.2014).
• Yılmaz E, Yılmaz E, Karaca F, Uçar S, Yüce T. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin ilaç kullanma durumlarının incelenmesi. Fırat Saglık Hizmetleri Dergisi 2008;3:69-83.
• İptes S, Khorshid L. Üniversite Ögrencilerinin İlaç Kullanım Durumlarının İncelenmesi, Ege Üniversitesi HYO Dergisi 2004;20:97-106.
• Murphy M, Bradley CP, Byrne S. Antibiotic Prescribing In Primary Care, Adherence To Guidelines and Unnecessary Prescribing -an Irish Perspective BMC Family Practice 2012.
• Katende Kyenda NL, Lubbe MS, Serfontein J Hp, Truter I. Antimicrobial Prescribing Patterns In A Group Of Private Primary Health Care Clinics In South Africa. Health Sa Gesondheid 2007;12:21-9.
• Muras M, Krajewski J, Nocun M, Godycki-Cwirko M. A survey of patient behaviours and beliefs regarding antibiotic self-medication for respiratory tract infections in Poland. Arch Med Sci 2013;10: 854-7.
• Göçgeldi E, Uçar M, Açıkel C.H, Türker T, Hasde M, Ataç A. Evlerde artık ilaç bulunma sıklığı ve ilişkili faktörlerin araştırılması. TAF Prev Med Bull 2009;8:113-8.