Hemodiyaliz Hastalarında Tedaviye Uyumun Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 4, 275 - 283, 20.12.2017

Sultan Özkurt Yasemin Sağlan , Handan Gölgeli Ramazan Sağlan Hüseyin Balcıoğlu Uğur Bilge İlhami Ünlüoğlu

https://doi.org/10.17098/amj.364140

Cited By: 3

Öz

Amaç: Diyaliz hastalarında tedavide
başarı; büyük ölçüde hastaların diyet, sıvı kısıtlaması ve ilaçları düzenli
kullanmalarına bağlıdır. Hastaların diyet konusunda daha dikkatli oldukları,
ancak ilaç kullanımı ve sıvı kısıtlamasına dikkat etmedikleri görülmektedir.
Hemodiyaliz hastalarında mortaliteyi azaltmak için hastaların tedaviye uyumunu
artırmak gerekir. Çalışmamızda hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastaların
tedaviye uyumunu, hastalıkları hakkındaki bilgi ve motivasyon düzeylerini
değerlendirmeyi amaçladık.
Materyal ve Metot: Çalışmaya 1 Mayıs - 30 Haziran 2017 tarihleri arasında hemodiyaliz tedavisi uygulanan 102
hasta dâhil edildi. Hastaların bazı sosyodemografik özelliklerini, klinik
özelliklerini ve son üç ay içindeki laboratuvar değerleri ile ilgili soruları
içeren anket formu, yüz yüze görüşme yöntemi ile ilgili araştırmacılar
tarafından dolduruldu. Çalışmada; tedaviye uyumun değerlendirilmesinde Modifiye
Morisky Ölçeği kullanıldı.
Bulgular: Hastaların 58’i (%56,90)
erkek, 44’ü (%43,10) ise kadın idi. Hastaların yaşları 30-85 arasında
değişmekte olup, ortalama 60,90±12,00 yıl idi. Hemodiyaliz hastalarında 88
(%86,30) kişide yüksek motivasyon, 93 (%91,20) kişide yüksek bilgi düzeyi
tespit edildi. Yaş, öğrenim durumu, medeni durum, beden kitle indeksi, diyaliz
süresi, böbrek nakli öyküsü ve diabetes mellitus varlığı ile hastaların bilgi
ve motivasyon düzeyleri arasında ilişki saptanmadı. Kadınlarda bilgi düzeyi
erkeklere göre daha yüksek bulundu (p<0.05). Çalışmamızda fosfor düzeyi
normal olanlarda motivasyon durumu yüksek tespit edildi (p<0.05). Düzeltilmiş
kalsiyum (Ca) değeri normal olan hastaların motivasyon durumunun, düzeltilmiş
Ca değeri düşük olanlara göre daha yüksek olduğu saptandı (p<0.05). 
Sonuç: Kronik böbrek hastalığı,
dünya nüfusunun önemli bir kısmını etkileyen ciddi bir halk sağlığı sorunudur.
Tedaviye uyum, hemodiyaliz hastalarında tedavi başarısında önemli ölçüde
etkilidir. Diyaliz tedavisi ve hastanın tedaviye uyumu ile komplikasyonlar
önlenebilir, morbidite, mortalite azaltılabilir ve hastanın yaşam kalitesi
arttırılabilir. Çalışmamızda 88 (%86,30) hastada yüksek motivasyon, 93 (%91,20)
hastada yüksek bilgi düzeyi saptandı. Yüksek motivasyonun, dolayısı ile
tedaviye uyumun Ca-P dengesi üzerine olumlu etkisi olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler

Hemodiyaliz, tedaviye uyum, modifiye Morisky ölçeği

Assessment of Compliance with Treatment in Hemodialysis Patients

Öz

Objectives: Success in treatment of
dialysis patients is largely dependent on the patient's diet, fluid restriction
and regular use of medications. Patients are more cautious about diet, but do
not pay attention to drug use and fluid restriction. To reduce mortality in
hemodialysis patients we need to improve the compliance of the patients. We
aimed to evaluate the level of knowledge and motivation about diseases and
treatment compliance of hemodialysis patients in our study.
Materials and Methods: The study
included 102 patients who underwent hemodialysis treatment between May 1 - June
30, 2017. A Questionnaire form including some sociodemographic characteristics,
clinical features and laboratory values for the last 3 months of the individuals
was applied with face-to-face interview method by the investigators. Modified
Morisky Scale was used in the evaluation of treatment compliance in the study.
Results: 58 (56.90%) of the patients
were male and 44 (43.10%) were female. The mean age of the patients ranged from
30 to 85 years and the mean age was 60.90 ± 12.00 years. In hemodialysis
patients, 88 (86.30%) people had high motivation and 93 (91.20%) people had
high level of knowledge. There was no correlation between age, education
status, marital status, body mass index, duration of dialysis, kidney
transplantation history and diabetes mellitus and the knowledge and motivation
levels of the patients. The level of knowledge in females was higher than males
(p <0.05). In our study, the motivation status of patients with normal
phosphorus levels was high (p<0.05). It was found that the motivation of
patients with normal corrected calcium (Ca) value was higher than those with
low corrected Ca value (p <0.05).

Conclusion: Chronic kidney disease is a serious public health problem that
affects a significant portion of the world's population. Treatment compliance
is significantly effective in the treatment of hemodialysis patients. Dialysis
treatment and treatment compliance of the patient can prevent from complications,
reduce morbidity, mortality, and improve the life quality of the patient. In
our study, 88 (86.30%) patients showed high motivation and 93 (91.20%) patients
had high level of knowledge. It has been observed that high motivation and
eventually treatment compliance has a positive effect on the Ca-P balance.

Anahtar Kelimeler

Hemodialysis, treatment compliance, modified Morisky scale

Kaynakça

• 1. Seyahi N, Ateş K, Süleymanlar G. Türkiye’de renal replasman tedavilerinin güncel durumu: Türk nefroloji derneği kayıt sistemi 2014 yılı rapor özeti. Turk Neph Dial Transpl 2016;25(2):135-41.
• 2. Bame SI, Petersen N, Wray NP. Variation in hemodialysis patient compliance according to demographic characteristics. Soc Sci Med 1993;37:1035-43.
• 3. Kutner NG. Improving compliance in dialysis patients: does anything work? Semin Dial 2001;14:324-7.
• 4. Eknoyan G, Lameire N, Barsoum R et al. The burden of kidney disease: improving global outcomes. Kidney Int 2004;66:1310–4.
• 5. Kutner NG, Zhang R, McClellanWM, Cole SA. Psychosocial predictors of non-compliance in haemodialysis and peritoneal dialysis patients. Nephrol Dial Transplant 2002;17:93-9.
• 6. Curtin RB, Svarstad BL, Andress D, Keller T. Differences in older versus younger haemodialysis patients’ noncompliance with oral medications. Geriatr Nephrol Urol 1997;7(1):35-44.
• 7. Kimmel PL, Varela MP, Peterson RA et al. Interdialytic weight gain and survival in hemodialysis patients: effects of duration of ESRD and diabetes mellitus. Kidney Int 2000;57:1141–1151.
• 8. Kugler C, Vlaminck H, Haverich A, Maes B. Nonadherence with diet and fluid restrictions among adults having hemodialysis. J Nurs Scholars 2005;37:25-9. 9. Oka M, Chaboyer W. Dietary behaviors and sources of supporting hemodialysis patients. Clinical Nursing Research, 1999;8(4):302-317.
• 10. Durose CL, Holdsworth M, Watson V, Przygrodzka F. Knowledge of dietary restrictions and the medical consequences of noncompliance by patients on hemodialysis are not predictive of dietary compliance. J Am Diet Assoc 2004;104:35-41.
• 11. Tanner JL, Craig CB, Bartolucci AA, et al. The effect of a self-monitoring tool on self-efficacy, health beliefs, and adherence in patients receiving hemodialysis. J Ren Nutr 1998;8:203-11.
• 12. Leggat JE. Adherence with dialysis: a focus on mortality risk. Semin Dial 2005;18:137-41.