Geriatric Patients' Influenza and Pneumococcal Vaccination Status Registered at Home Care Services and the Effect of Physician's Advice

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 391 - 401, 28.09.2018

Tuğba Yılmaz , Tarık Eren Yılmaz Şükran Ceyhan İsmail Kasım Abdülkadir Kaya Öznur Kübra Odabaş Öznur Sargın Adem Bahadır Adem Özkara

https://doi.org/10.17098/amj.461416

Cited By: 3

Öz

Objectives: The aim of this study is to determine the knowledge and status of influenza and pneumococcal vaccinations in geriatric patients and to increase the vaccination rates by informing the patients and their relatives.

Materials and Methods: This research is a prospective observational study to determine patients' current vaccination status and the changes after brief information and guidance by a physician. A questionnaire and a short standardized information form about the importance and necessity of vaccination has been established for this study. All patients and their relatives registered in the Home Health Care Unit until September 2017 were informed by the standard information form and directed to their family physicians. After the informing, the questionnaire was completed from patient files and by the patients or relatives (N: 295) in routine follow-up home care visits. To determine the effect of recommendation, participants were questioned for vaccination, having influenza and pneumonia, and any hospitalizations after 4 months (N: 228).

Results: The mean age of 295 patients in the study was 83.65 ± 7.63. 74.23% of the patients were female, 25.76% were male. 17.28% of the patients were illiterate while 14.23% were graduated from university or higher. 71.53% were widowed or single, and 28.47% were married. While 3.05% of the patients were smoking, 1.01% were using alcohol. 39.32% of the patients were fully dependent, 48.81% were semi-dependent. The mean number of chronic diseases per patient was 3.13 ± 1.38. 31.22% of the patients appeared to have never been informed about influenza, 53.14% about pneumococcal vaccinations.
Last year, vaccination rates were 22.03% for influenza and 6.44% for pneumonia. There was a significant relationship between the patients' knowledge about vaccination and vaccination rates for influenza and pneumonia (p<0.001, p = 0.020 respectively).

All the patients were informed about the vaccination by brief information, adviced and guided. After 4 months of follow-up, an increase in influenza (25.11%) and pneumococcal (14.91%) vaccinations were observed. Increase in pneumococcal vaccination rate was significant (p <0.001). Significant reduction in the incidence of influenza (p <0.001) and pneumonia (p <0.001) and also a reduction in hospital admissions were observed.

Conclusion: In our study, it was determined that patients receiving home health care did not substantially have influenza and pneumococcal vaccinations and they did not have enough knowledge about the vaccines. By informing the patients about the vaccines by the physicians, the rate of vaccination has increased and the incidence of diseases has decreased.

Anahtar Kelimeler

Home Care Services, Influenza vaccine, pneumococcal vaccine, geriatric patients, family medicine, preventive medicine

Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi

Öz

Amaç: Bu çalışma Evde Sağlık Hizmetleri Birimi’ne (ESHB)
kayıtlı 65 yaş ve üstü hastaların influenza ve pnömokok aşıları hakkındaki
bilgi düzeylerini ve durumlarını saptayarak aşı yapılmasının gerekliliği ve
uygun zamanı hakkında hasta ve yakınlarını bilgilendirerek risk grubunun
aşılanma oranlarını artırmayı amaçlamaktadır.
Materyal ve Metot: Bu araştırma
hastaların mevcut aşılanma durumlarını tanımlayıcı ve aşılanma hakkında kısa
bilgilendirme ile uygun yönlendirme neticesinde hastaların aşılanma
eğilimlerinin saptanacağı prospektif tipte gözlemsel bir araştırmadır.
Çalışmaya özgün yapılandırılmış bir anket formu ve aşılanmanın önemi ve gerekliliği
hakkında standart bir bilgi formu oluşturulmuştur. Koruyucu sağlık hizmetleri
kapsamında ESHB’de Eylül 2017 tarihine kadar kayıtlı tüm hasta ve yakınlarına
aşılanma döneminde aşılar hakkında standart kısa bir metin ile
bilgilendirmeleri yapılmış ve aşılarını yaptırmak isteyen hastalar kayıtlı
oldukları aile hekimlerine yönlendirilmiştir. Bu bilgilendirme sonrasında
çalışmamıza katılmayı kabul edenlerin anket formu, hasta dosyaları taranarak ve
evde sağlık hizmetleri kapsamında yapılan takiplerde (ev ziyareti veya telefon
ile) hasta veya yakınlarına ulaşılarak doldurulmuştur (N: 295).
Bilgilendirmenin etkisinin saptanabilmesi için hasta ve yakınlarına evde sağlık
hizmetleri kapsamında 4 aylık bir aradan sonra tekrar araştırmacılar tarafından
ulaşılmış (N: 228) ve aşılanma durumları, grip ve pnömoni olup olmadıkları ve
eğer oldularsa bu nedenle hastane yatışlarının olup olmadığı sorgulanmıştır.

Bulgular: Çalışmamıza katılmayı kabul eden 295 hastanın yaş
ortalaması 83,65±7,63’tü. Hastaların %74,23’ü kadın, %25,76’sı erkekti.
Hastalardan %17,28’i okuma yazma bilmiyorken %14,23’ü yükseköğrenim mezunuydu.
%71,53’ü dul veya bekâr, %28,47’si evliydi. Hastaların %3,05’i sigara içiyorken
%1,01’i alkol kullanıyordu. Hastaların %39,32’si yatağa tam bağımlı, %48,81’i
yarı bağımlıydı. Hastaların sahip olduğu kronik hastalık sayısı ortalama
3,13±1,38’di. İnfluenza aşısından hastaların %31,22’sinin; Pnömokok aşısından
ise hastaların %53,14’ünün hiç haberdar olmadığı ortaya çıktı. Geçen sene
influenza aşısını yaptırma oranları %22,03 iken pnömokok aşısı yaptırma
oranları ise sadece %6,44 idi. Çalışmamıza dâhil olan hastaların aşılardan
haberdar olma durumlarıyla influenza aşısı (p<0,001) ve pnömokok aşısı
(p=0,020) yaptırma oranları arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptandı. Tüm
hastalara influenza ve pnömokok aşısı hakkındaki kısa bilgilendirme, öneri ve
yönlendirme yapıldı. Dört ay sonraki kontrol görüşmelerinde influenza (%25,11)
ve pnömokok aşısı (%14,91) yaptırma oranlarında artış görülürken pnömokok
aşılanmasındaki artışta ise anlamlı bir farklılık saptandı(p<0,001). Diğer
taraftan hastaların sadece %24’ünün aile hekiminden ek bilgi aldığı görülürken;
hastaların grip (p<0,001) ve pnömoni (p<0,001) hastalığını geçirme
sıklığında anlamlı derecede bir azalma ve hastaneye yatış sıklığında ise
orantısal bir azalma olduğu görülmüştür.

Sonuç: Çalışmamızda evde sağlık hizmetleri kapsamındaki
hastaların influenza ve pnömokok aşılarını büyük oranda yaptırmadıkları
saptandı. Hastalar aşılar hakkında yeterli bilgiye sahip değildi. Hastaların
hekim tarafından aşılar konusunda bilgilendirilmesiyle aşıların yapılma
oranının arttığı ve hastalıkların görülme sıklığının azaldığı görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Evde sağlık hizmetleri, influenza aşısı, pnömokok aşısı, geriatrik hastalar, aile hekimliği, koruyucu hekimlik

Kaynakça

• 1. T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik [Internet]. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150227-14.htm (Erişim tarihi: 30.08.2018).
• 2. Erişkin Bağışıklama Rehberi. Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği, Erişkin Bağışıklama Rehberi Çalışma Grubu [Internet]. http://ekmud.org.tr/wp‐content/uploads/EriskinBagisiklamaRehberi‐web.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2018).
• 3. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Yetişkin Aşılama[Internet] https://asi.saglik.gov.tr/asi-kimlere-yapilir/liste/30-yeti%C5%9Fkina%C5%9F%C4%B1lama.html (Erişim tarihi: 28.08.2018).
• 4. Erer, OF, Karadeniz, G, Gazibaba, D, Ürpek, G, Yalnız E, Aktoğu SÖ. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında aşılanma; gerçekten yaptırtıyor muyuz? İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi 2013;27:31-9.
• 5. Bıyık, MV. Eğitim aile sağlığı merkezine kayıtlı olan 65 yaş ve üzeri kişilerin pnömokok aşılanma oranını artırma çalışması. Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği AD, Ankara; 2017.
• 6. Mutlu HH, Coşkun FO, Sargın M. Aile hekimliği polikliniğine başvuran 65 yaş ve üstü kişilerde aşılanma sıklığı ve farkındalığı. Ankara Medical Journal 2018;1:1-13.
• 7. Blank PR, Schwenkglenks M, Szucs TD. Influenza vaccination coverage rates in five european countries during season 2006/07 and trends over six consecutive seasons. BMC Public Health 2008;8(1):272.
• 8. Naito T, Matsuda N, Tanei M, Watanabe Y, Watanabe A. Relationship between public subsidies and vaccination rates with the 23-valent pneumococcal vaccine in elderly persons, including the influence of the free vaccination campaign after the Great East Japan Earthquake. Journal of Infection and Chemotherapy 2014;20(7):450-3.
• 9. Naito T, Yokokawa H, Watanabe A. Impact of the national routine vaccination program on 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine vaccination rates in elderly persons in Japan. Journal of Infection and Chemotherapy 2018;24(6):496-8.
• 10. Williams, WW et al. Surveillance of vaccination coverage among adult populations United States, 2014. CDC, Morbidity and Mortality Weekly Report, Surveillance Summaries. 2016:65.
• 11. Balcı UG, Şimşek Y, Öngel K. Level of knowledge and attitude of the patients older than 65 years about pneumococcal vaccine. Journal of Health Science 2015;3:113‐6.
• 12. Akman M, Sarısoy M, Uzuner A ve ark. Altmış beş yaş üstü erişkinlerde aşılanma durumu ve bilgi düzeyleri. The Journal of Turkish Family Physician 2014;5(3):19‐23.
• 13. Arslan Eİ, Altınova A, Törüner FB ve ark. Diyabetik hastaların hepatit-B, influenza ve pnömokok aşı farkındalıkları. Gazi Medical Journal 2016;27:3.
• 14. Çiftci F, Şen E, Demir N, Kayacan O. Which factors effects patients belief and attitudes about influenza vaccination? Tuberkuloz ve Toraks 2017;65(4):308-16.
• 15. Çelebi ZS, Mısırlıgil M, Cerci P et al. Attitudes of adult asthma patients towards influenza vaccination. Tuberkuloz ve Toraks 2016;64(4):269-74.
• 16. Arslan İ, Beyazova U, Aksakal N, Polat S, Çamurdan AD, Şahin F. New opportunity for vaccinating older people: Well‐child clinic visits. Pediatrics International 2012;54,:45–51.
• 17. Altay M, Ateş İ, Altay FA, Kaplan M, Akça Ö, Özkara A. Does education effect the rates of prophylactic vaccination in elderly diabetics? Diabetes Res Clin Pract 2016;120:117‐23.