Ağız ve Diş Sağlığı Hizmetlerinde Özel Sektör Tercih Edilme Sebebi: Ölçek Geliştirme

Yıl 2021, , 160 - 169, 29.05.2021

Betül Akalın , Funda Karaman , Büşra Kılıç Güngör

https://doi.org/10.46237/amusbfd.753218

Öz

Amaç: Bu çalışma ile özel ağız ve diş sağlığı hizmet sunucularını tercih eden bireylerin seçim sebeplerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışma, metodolojik bir araştırma olup, örneklemini özel ağız diş sağlığı hizmeti sunucularından hizmet almış olan 246 kişi oluşturmuştur. Araştırma verileri 10 Şubat – 10 Mayıs 2020 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmacılar tarafından geliştirilen taslak ölçek ve bilgi formu ile veriler toplanmıştır. Çalışmadan elde edilmiş olan verilerin istatistiksel analizinde tanımlayıcı istatistikler, yapı geçerliliğini test etmek için açıklayıcı faktör analizi ve güvenirlik analizleri kapsamında ise Cronbach’s Alpha testleri kullanılmıştır.
Bulgular: Yapılan faktör analizi neticesinde ölçek 22 madde ve hizmete erişim, güven, ilgi, bekleme süresi, kurum dışı etkenler olarak toplam beş faktörden oluşmuştur. Ölçek, “5” Kesinlikle Katılıyorum ile “1” Hiç Katılmıyorum arasında değerlendirilen 5’li likert tipinde bir ölçektir. Ölçekten alınabilecek toplam puan 21 ile 105 arasında değişmektedir. Puan arttıkça bireylerin ağız diş sağlığı hizmet alımı için özel sektörü tercih etme yönündeki sebepleri de artmaktadır. Ölçeğin, açıklanan toplam varyansı %60.38’dır. Cronbach’s Alfa katsayısının ise 0.90 olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Bu çalışma kapsamında ağız ve diş sağlığı hizmetlerinde özel sektör tercih edilme sebeplerini belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Bulguların neticesi, ağız ve diş sağlığı hizmetlerinde özel sektör kullanıcılarının hizmete erişim, güven, ilgi, bekleme süresi ve kurum dışı etkenler konularındaki tercih sebeplerinde ölçeğin uygun niteliklerde olduğunu göstermiştir. Özel ağız ve diş sağlığı hizmet sunucularını tercih eden bireylerin seçim sebeplerini ölçmek için geliştirilen araç, geçerli ve güvenilir bulunmuştur.  

Anahtar Kelimeler

Ağız ve diş sağlığı, özel sektör, özel sağlık hizmetleri, tercih, ölçek geliştirme

The Reason of Choosing Private Sector in Oral and Dental Health Services: Scale Development

Öz

Objective: In this study, it is aimed to develop a measurement tool to determine the reasons for the selection of individuals who prefer private oral and dental health service providers.
Methods: Research is a methodological research. The sample of the study consisted of 246 people who received service from private oral dental health service providers. There search data were collected between February 10 and May 10, 2020, using a drafts caleand information form developed by the researchers. In the statistical analysis of the data obtained from the study, descriptive factor analysis and Cronbach's Alpha tests were used to test the construct validity as well as descriptive statistics.
Results: As a result of factor analysis, the scale consists of 22 items and five factors: Access to service, trust, interest, waiting time, external factors. The scale is a 5-point Likert type scale that is evaluated between “5” Strongly Agree and “1” Never Agree. The total score that can be obtained from the scale varies between 21 and 105. As the score in creases, the reasons for individuals to choose the private sector for oral dental health services increase. The total variance of the scale announced was 60.38%; Cronbach’s Alpha coefficient was found to be 0.90.
Conclusion: With this study, a valid and reliable scale was developed to determine the reasons for preferring private sector in oral and dental health services. The obtained findings showed that the scale is suitable for the users of the private sector in oral and dental health services in terms of preferences regarding a ccess to service, trust, interest, waiting time and external factors. The tool developed to measure the reasons for the selection of individuals who prefer private oral and dental health service providers has been found to be valid and reliable.

Anahtar Kelimeler

Oral and dental health, private sector, health services, preference, scale development

Kaynakça

• 1. Zerenler, M., Öğüt, A. (2007). Sağlık sektöründe algılanan hizmet kalitesiyle hastane tercih nedenleri araştırması: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 501-519.
• 2. Akar, Ç. (2014). Türkiye’de Ağız ve Diş Sağlığı Hizmetlerinin Strateji Değerlendirmesi, Ankara: Türk Diş Hekimleri Birliği Yayınları.
• 3. TC Sağlık Bakanlığı. Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik. https://www.saglik.gov.tr/TR,10479/agiz-ve-dis-sagligi-hizmeti-sunulan-ozel-saglik-kuruluslari-hakkinda-yonetmelik.html. (Erişim Tarihi: 25.05.2020).
• 4. Türk Diş Hekimliği Birliği. Diş çürüğü nezleden sonra en yaygın ikinci hastalık! http://www.tdb.org.tr/sag_menu_goster.php?Id=480. (Erişim Tarihi: 25.05.2020).
• 5. Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.(2015). Sağlık İstatistikleri Yıllığı. Ankara: Sağlık Bakanlığı.
• 6. Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2018). Sağlık İstatistikleri Yıllığı. Ankara: Sağlık Bakanlığı.
• 7. Comfrey, A. L., Lee, HBA. (1992). First course in factoranalysis. 1st ed. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• 8. Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. 1.Baskı, 107-113, 166-169, 381-390, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• 9. Davis, L. L. (1992). Instrumentreview: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5(4), 194-197. doi: 10.1016/S0897-1897(05)80008-4.
• 10. Tezbaşaran, A. A. (1996). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Ankara: TPD Yayınları.
• 11. Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• 12. Davis, L. L. (1992). Instrumentreview: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5(4),194-197. doi: 10.1016/S0897-1897(05)80008-4. 23.
• 13. Karadağlı, F., Ecevit-Alpar, Ş. (2017). Bir ölçek geliştirme çalışması: Kemoterapi uygulanan hastalarda özbakım yetersizliği kuramına göre Özbakım Davranışları Ölçeği. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilim Dergisi, 10, 168-181. doi: 10.26559/mersinsbd.315331.
• 14. Büyüköztürk, Ş. Veri Analizi El Kitabı. (2014). 19. baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.