DİYABET TEDAVİSİNDE KULLANILAN TAMAMLAYICI VE ALTERNATİF TEDAVİLER: LİTERATÜR DERLEMESİ

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 79 - 84, 11.09.2017

Afra Çalık

Öz

Diyabetes Mellitus diğer kronik
hastalıklar gibi tam bir iyilik  süreci
olmayan, akut ve kronik komplikasyonlara sebep olan kronik bir hastalıktır. Bu
nedenle diyabetli bireyler tıbbi tedavilerin yanı sıra hastalık sürecinde
onları desteleyecek tamamlayıcı tedavi yöntemlerine başvurmayı sıklıkla tercih
edebilmektedirler. Bu literatür derlemesinin amacı; diyabetli hastaların
kullandıkları tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini belirlemeye yönelik
yapılan araştırmaları değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada,
2007-2017 yılları arasında PubMed ve EBSCO veri tabanlarında “tamamlayıcı ve
alternatif tıp” ve “diyabet” anahtar kelimeleri kullanılarak tarama
yapılmıştır. Çocuk hastalarla ve ratlarda yapılan çalışmalar tarama kapsamına
dahil edilmemiştir. Detaylı literatür taraması sonucunda, 211 makaleye
ulaşılmış, derleme kapsamına ise yarı deneysel, kesitsel ve tanımlayıcı
tasarıma sahip toplam 13 araştırma dahil edilmiştir. Dahil edilen çalışmaların
genel amaçları; diyabetli hastalarının kullandığı tamamlayıcı ve alternatif
tedavi yöntemlerinin sıklığını ve yöntemlerini belirlemek olduğu saptanmıştır
Araştırmalara dahil edilen toplam hasta sayısı 7.948 olup, hastaların yaş
aralığı 18-80 arasındadır. Tamamlayıcı ve alternatif yöntemleri (TAT) kullanan
hastaların yüzdeleri ise %34 - %92 arasındadır En fazla başvurulan TAT
yöntemleri ise; bitkisel tedaviler, multi-vitamin desteği, akupunktur olarak
belirlenmiştir. Literatür derlemesi sonucunda; diyabet tanısı alan hastaların
kullandığı bitkisel ürünlerin çoğunlukla hastalık gidişatını yavaşlattığı için
kullanıldığı görülmektedir. Araştırmalardaki örneklem sayılarının büyük
olmasına rağmen, araştırmaların tamamı tanımlayıcı niteliktedir.  Bu nedenle ileride yapılacak çalışmalarda,
kullanılan TAT yöntemlerinin hastaya olan etkisini ortaya koyacak şekilde
randomize kontrollü çalışmalar yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

tamamlayıcı tıp, diyabet, hemşirelik

Kaynakça

• 1. Al-Windi A. Determinants of complementary alternative medicine (CAM) use. Complementary therapies in medicine. 2004;12(2):99-111.
• 2. Dunning T. Complementary therapies and diabetes. Complementary therapies in nursing and midwifery. 2003;9(2):74-80.
• 3. Organization WH. Global Report on Diabetes 2016 (Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2017). http://www.who.int/diabetes/global-report/en/.
• 4. Federation İD. Idf Diabetes Atlas Seventh Edition 2015 (Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2017). http://www.diabetesatlas.org.
• 5. (AHRQ) AfHRaQ. People who have diabetes are twice as likely to use complementary and alternative medicine as other patients, Research Activities Online Newsletter. Agency for Healthcare Research and Quality. 2002;262:2-28.
• 6. Huri HZ, Lian GTP, Hussain S, Pendek R, Widodo RT. A survey amongst complementary alternative medicine (CAM) users with type 2 diabetes. Int J Diabetes & Metabolism. 2009;17:9-15.
• 7. Naja F, Mousa D, Alameddine M, Shoaib H, Itani L, Mourad Y. Prevalence and correlates of complementary and alternative medicine use among diabetic patients in Beirut, Lebanon: a cross-sectional study. BMC complementary and alternative medicine. 2014;14(1)2-11.
• 8. Al-Eidi S, Tayel S, Al-Slail F, Qureshi NA, Sohaibani I, Khalil M, et al. Knowledge, attitude and practice of patients with type 2 diabetes mellitus towards complementary and alternative medicine. Journal of integrative medicine. 2016;14(3):187-196.
• 9. Ali-Shtayeh MS, Jamous RM, Jamous RM. Complementary and alternative medicine use amongst Palestinian diabetic patients. Complementary Therapies in Clinical Practice. 2012;18(1):16-21.
• 10. Ceylan S, Azal Ö, Taşlipinar A, Türker T, Açikel CH, Gulec M. Complementary and alternative medicine use among Turkish diabetes patients. Complementary therapies in medicine. 2009;17(2):78-83.
• 11. Fabian E, Töscher S, Elmadfa I, Pieber TR. Use of complementary and alternative medicine supplements in patients with diabetes mellitus. Annals of Nutrition and Metabolism. 2011;58(2):101-108.
• 12. Fan PEM, Chan MF, Chan YL, Koh SLS. Patterns of complementary and alternative medicine use among a group of patients with type 2 diabetes receiving outpatient care in Singapore. International journal of nursing practice. 2013;19(S3):44-55.
• 13. Hashempur MH, Heydari M, Mosavat SH, Heydari ST, Shams M. Complementary and alternative medicine use in Iranian patients with diabetes mellitus. Journal of integrative medicine. 2015;13(5):319-325.
• 14. Khalaf AJ, Whitford DL. The use of complementary and alternative medicine by patients with diabetes mellitus in Bahrain: a cross-sectional study. BMC complementary and alternative medicine. 2010;10:35.
• 15. Koren R, Lerner A, Tirosh A, Zaidenstein R, Ziv-Baran T, Golik A, et al. The use of complementary and alternative medicine in hospitalized patients with type 2 diabetes mellitus in Israel. The Journal of Alternative and Complementary Medicine. 2015;21(7):395-400.
• 16. Küçükgüçlü Ö, Kızılcı S, Mert H, Uğur Ö, Besen DB, Ünsal E. Complementary and alternative medicine use among people with diabetes in Turkey. Western journal of nursing research. 2012;34(7):902-916.
• 17. Manya K, Champion B, Dunning T. The use of complementary and alternative medicine among people living with diabetes in Sydney. BMC complementary and alternative medicine. 2012;12(1):2-5.
• 18. Matheka DM, Demaio AR. Complementary and alternative medicine use among diabetic patients in Africa: a Kenyan perspective. Pan African Medical Journal. 2013;15(1):1-4.
• 19. Ogbera A, Dada O, Adeleye F, Jewo P. Complementary and alternative medicine use in diabetes mellitus. West African journal of medicine. 2010;29(3):158-161.
• 20. Pagán JA, Tanguma J. Health care affordability and complementary and alternative medicine utilization by adults with diabetes. Diabetes care. 2007;30(8):2030-2031.
• 21. Pumthong G, Nathason A, Tuseewan M, Pinthong P, Klangprapun S, Thepsuriyanon D, et al. Complementary and alternative medicines for diabetes mellitus management in ASEAN countries. Complementary therapies in medicine. 2015;23(4):617-625.
• 22. Tan AC, Mak J. Complementary and alternative medicine in diabetes (CALMIND)–a prospective study. Journal of Complementary and Integrative Medicine. 2015;12(1):95-99.
• 23. Villa-Caballero L, Morello CM, Chynoweth ME, Prieto-Rosinol A, Polonsky WH, Palinkas LA, et al. Ethnic differences in complementary and alternative medicine use among patients with diabetes. Complementary therapies in medicine. 2010;18(6):241-248.
• 24. Vishnu N, Mini G, Thankappan K. Complementary and alternative medicine use by diabetes patients in Kerala, India. Global Health, Epidemiology and Genomics. 2017;2:1-7.
• 25. Wazaify M, Afifi FU, El-Khateeb M, Ajlouni K. Complementary and alternative medicine use among Jordanian patients with diabetes. Complementary therapies in clinical practice. 2011;17(2):71-75.
• 26. Kaynak İ, Polat Ü. Diabetes mellitus' lu hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavileri kullanma durumları ve diyabet tutumları ile ilişkisi. Genel Tip Dergisi. 2017;27(2):56-64.
• 27. Ching SM, Zakaria ZA, Paimin F, Jalalian M. Complementary alternative medicine use among patients with type 2 diabetes mellitus in the primary care setting: a cross-sectional study in Malaysia. BMC complementary and alternative medicine. 2013;13(1):148.