ALFA LİPOİK ASİT VE METABOLİK ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 159 - 165, 09.10.2018

Erdi Ergene

Öz

Alfa lipoik asit vücutta sentezlenmesinin yanı sıra
çeşitli yiyeceklerde de bulunur. 1950’li yıllarda karaciğerden
saflaştırıldıktan sonra moleküler yapısı 1,2 ditiyolen-3 pentanoik asit veya
6,8 tioktik asit olarak tanımlanmıştır. Vücutta enerji metabolizmasında
kofaktör olarak görev almanın yanı sıra serbest radikal yakalama, metallerle
şelat oluşturma, diğer antioksidanları rejenere etme vb. fonksiyonlara
sahiptir. Okside ve redükte olmak üzere 2 formu bulunmaktadır, her iki formu da
organizmada aktivite gösterir. Redükte lipoik asit dihidrolipoik asit olarak da
bilinmektedir. Sentez yeri mitokondri olan alfa lipoik asit oktanoik asit ve
sülfür kaynağından sentezlenir. Gerek yağda gerek suda çözünebilen tek
antioksidan olmasından dolayı evrensel antioksidan olarak da
adlandırılmaktadır. Alfa lipoik asit vücuda alındıktan sonra ince bağırsaktan
emilir ve karaciğerde dönüşüme uğrar. 1,2 ditiyolen halkası indirgenerek dihidrolipoik
asit formuna dönüşür. Yapılan deneysel ve klinik çalışmalar, insülin direnci,
diyabetik polinöropatinin tedavisinde, nörodejeneratif bozukluklar, AİDS tedavisinde
alfa lipoik asidin yararlı bir etki gösterdiği düşünülmesine rağmen, hepatik ve
hepatik ile ilişkili hastalıklarda alfa lipoik asidin etkinliği tartışmalıdır. Alfa
lipoik asit, oksidatif strese bağlı oluşabilen hastalıkların önlenmesi ve/veya tedavisindeki
terapatik etkisinden dolayı son yıllarda etkili bir antioksidan olarak
tanımlanmaktadır. Diyet kaynakları arasında kırmızı et, organ etleri, ıspanak, brokoli,
patates, yer elması, havuç, pancar ve maya bulunur. Diyet takviyesi olarak
kullanılan ticari formlarında 50-600 mg arasında alfa lipoik asit bulunur.
İnsanlarda 600-2400 mg/gün dozun güvenilir olduğu bildirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alfa lipoik asit, antioksidan

Kaynakça

• 1. Vidovic, B., Milovanovic, S., Dordevic, B., Kotur-Stevuljevic, J., Stefanovic, A., Ivaniševic, J. ve et. (2014). Effect of alpha-lipoic acid supplementation on oxidative stress markers and antioxidative defense ın patients with schizophrenia. Psychiatria Danubina, 26(3), 205–213.
• 2. Yürük, A.A. ve Ayaz, A. (2014). Alfa Lipoik asidin sağlık üzerine etkileri. H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1),11-23.
• 3. Li, G., Fu, J., Zhao, Y., Ji, K., Luan, T., Zang, B. (2015). Alpha-lipoic acid exerts anti-ınflammatory effects on lipopolysaccharide-stimulated rat mesangial cells via ınhibition of nuclear factor kappa B (NF-κB) signaling pathway. Inflammation, 38(2), 510-519.
• 4. Karaca, E.G. (2008). Lipoik asit: evrensel antioksidan. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(1), 231-246.
• 5. Tetikçok, R., Özçetin, M., Çeltek, N.Y., Oktay, Ünlü, U., Şengül, M. Lipoik asit. (2015). Çağdaş Tıp Dergisi, 5(3), 206-209.
• 6. Billgren, E.S., Cicchillo, R.M., Nesbitt, N.M., Booker, S.J. (2010). Lipoic acid biosynthesis and enzymology, Mander, L., Liu, H.W. Comprehensive natural products ıı: chemistry and biology. 9th ed. (ss. 181-212). New York, A.B.D.
• 7. Karaca, E.G., Sözbilir, N.B. (2007). Dietilnitrozamin verilen ratlarda alfa lipoik asidin koruyucu etkilerinin araştırılması. Kocatepe Tıp Dergisi, 7, 11-17.
• 8. Othman, A.I., El-Missiry, M.A., Koriem, K.M., El-Sayed, A.A. (2012). Alfa-lipoic acid protects testosterone secretion pathway and sperm quality against 4-tert-octyl phenol induced reproductive toxicity. Ecotoxicology and Environmental Safety, 81, 76–83.
• 9. Rossoni, G., Stankov, B.M. (2010). Alpha-lipoic acid and docosahexaenoic acid a positive interaction on the carrageenan inflammatory response in rats. Nutra Foods, 9(3), 21-25.
• 10. Atmaca, G. (2003). Sarmısağın ve tiol içeren bazı bileşiklerin antioksidatif etkileri. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 20(1-3), 54-60.
• 11. Biewenga, G.P., Haenen, G.R.M.M. Bast, A. (1997). The pharmacology of the antioxidant lipoic acid. Gen. Pharmac., 29(3), 315-331.
• 12. El-kossi, A.E.A., Abdellah, M.M., Rashad, A.M., Hamed, S.A. (2011). The effectiveness of evening primrose oil and alpha lipoic acid in recovery of nerve function in diabetic rats. Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi, 2(3), 245-253.
• 13. Monograph. (2006). Alpha lipoic acid. Alternative Medicine Review, 11(3), 232-237.
• 14. Emir. D.F., Özturan. İ.U., Yılmaz, S. (2018). Alpha lipoic acid intoxication: an adult case report and literature review, American Journal of Emergency Medicine, 1-3.
• 15. Packer, L., Witt. E.H., Tritschler. H.Y. (1995). Alpha-lipoic acid as a biological antioxidant. Free Radical Biology & Medicine, 19(2), 227-250.
• 16. Bustamante. J., Lodge. J.K., Marcocci. L., Tritschler. H.Y., Packer, L., Rihn. B.H. (1998). α- lipoic acid ın liver metabolism and disease. Free Radical Biology & Medicine, 24(6), 1023–1039.
• 17. Navari-Izzo, F., Quartacci, M.F., Sgherri, C. (2002). Lipoic acid: a unique antioxidant in the detoxification of activated oxygen species. Plant Physiol. Biochem, 40, 463–470.
• 18. Sayın, M., Temiz, P., Var, A., Temiz, C. (2013). The dose-dependent neuroprotective effect of alpha-lipoic acid in experimental spinal cord ınjury. Neurologia, 47(4), 345-351.
• 19. Fayez, A.M., Zakaria, S., Moustafa, D. (2018). Alpha lipoic acid exerts antioxidant effect via Nrf2/HO-1 pathway activation and suppresses hepatic stellate cells activation induced by methotrexate in rats. Biomedicine & Pharmacotherapy, 105, 428–433.
• 20. Hiller, S., DeKroon, R., Hamlett, E.D., Xu, L., Osoriod, C., Robinette, J. Ce et. (2016). Alpha-lipoic acid supplementation protects enzymes from damage by nitrosative and oxidative stress. Biochimica et Biophysica Acta, 1860, 36–45.
• 21. Namazi, N., Larijani, B., Azadbakht, L. (2018). Alpha-lipoic acid supplement in obesity treatment: a systematic review and meta-analysis of clinical trials. Clinical Nutrition, 37, 419-428.
• 22. Dworacka, M., Chukanova, G., Iskakova, S., Kurmambayev, Y., Wesołowska, A., Frycz, B., ve et. (2018). New arguments for beneficial effects of alpha-lipoic acid on the cardiovascular system in the course of type 2 diabetes. European Journal of Pharmaceutical Sciences, 117, 41–47.