Sağlık Bilimleri Alanında Öğrenim Gören Lisans Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Algılarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 288 - 301, 29.05.2021

Anayit Coşkun Yeliz Varışoğlu Ebru Uygur Gamze Güney Öykü Şahin

https://doi.org/10.46237/amusbfd.778915

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışma, sağlık alanında eğitim alan üniversite öğrencilerinin, toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Yöntem: Tanımlayıcı özellikteki araştırma Şubat-Mayıs 2019 tarihleri arasında İstanbul’da sağlık alanında eğitim veren bir vakıf üniversitesinin farklı fakültelerindeki 285 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, “Tanıtıcı Bilgi Formu” ve “Toplumsal Cinsiyet Algı Ölçeği (TCAÖ)” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistikler, frekans, yüzde, ortalama, değişkenlerin karşılaştırılmasında Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması, 22.49±0.89 yıl, %76.1’i kadındır. %83.9’unun en uzun süre Marmara Bölgesinde yaşadığı, %92.6’sinin çekirdek aileye sahip ve %62.5’inin anne eğitim düzeyi en az lise mezunu olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin ölçekten aldıkları toplam puan ortalaması, 101.2±18.9 dir, en yüksek puan ortalaması (107.3±16.9) hemşirelik öğrencilere aittir. Ölçek puanı açısından fakülte ve bölümler arasında anlamlı düzeyde bir fark bulunmamıştır. Sosyo-demografik özelliklerle TCAÖ puan ortalamaları arasında, cinsiyet açısından kadın öğrencilerin lehine ileri düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur. En uzun süre şehirde yaşama, çekirdek aileye sahip olma, annenin en az lise mezunu olması, orta ve iyi gelir düzeyine sahip olma durumlarında ölçek puan ortalaması, diğer parametrelerden yüksek olmasına rağmen aralarında anlamlılık düzeyine varan bir ilişki saptanmamıştır.
Sonuç: Sonuç olarak, öğrencilerin toplumsal cinsiyet algısı olumlu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

cinsiyet rolü, toplumsal cinsiyet rolü, sağlık meslek okulu öğrencileri, toplumsal cinsiyet

Investigations of Gender Perception of University Students at Department of Health Science

Öz

Objective: This study was carried out to determine the perceptions of university students studying in the field of health in relation to gender roles.
Methods: The descriptive research was carried out between February and May 2019 with 285 students from different faculties of a foundation university providing health education in Istanbul. The data were collected with "Introductory Information Form" and " Gender Perception Scale". Descriptive statistics, frequency, percent, average, in comparison of variables Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U test were used in the analysis of the data.
Results: The average age of the students is 22.49 ± 0.89 years, 76.1% of them are women. It was determined that 83.9% of them lived in Marmara Region for the longest time, 92.6% had nuclear families and 62.5% were at least high school graduates. The total score average of the students received from the scale is 101.2 ± 18.9, the highest score average (107.3 ± 16.9) belongs to the nursing students. There was no significant difference between Faculty and Departments in terms of scale score. A high level of significant relation was found between sociodemographic characteristics and mean scores of scale in favor of female students in terms of gender. Although the average of the scale was higher than the other parameters, there was no relationship between the average long-term living in the city, having a nuclear family, having at least a high school graduate, and having a middle and good income level.
Conclusion: As a result, students' perception of gender was found positive.

Anahtar Kelimeler

sex role, gender role, Students of health sciences, Gender

Kaynakça

• 1. Akar, T., Aksoy, B. (2018). Çocukların anne babalarına yönelik algılarının toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 31-46.
• 2. Metin, A. (2011). Kimliğin toplumsal inşası ve geleneksel kadın kimliğinin aktarımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 74-92.
• 3. Bora, A. (2012). Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık. Ayrımcılık: çok boyutlu yaklaşımlar kitabı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Birimi, 35-44.www.secbir.org. Erişim tarihi: 13.7.2020.
• 4. Günay, G., Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153, 157-175.
• 5. İlhan, M. N., Dikmen, A,, Ak, N. (2017). Toplumsal cinsiyet algısının değerlendirilmesi. International Journal of Social and Humanities Sciences, 1(2), 108-121.
• 6. Uzun, Z., Erdem, S., Güç, K., Safak Uzun, A., Erdem, E. (2017). Toplumsal cinsiyet algısı ve toplumsal cinsiyet rollerine eğitimin etkisi. Deneysel bir çalışma. Journal of Human Sciences, 14(1), 678-693.
• 7. Şimşek, H. (2011). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadın üreme sağlığına etkisi: Türkiye örneği. DEÜ Tıp Fakültesi̇ Dergi̇si̇, 25(2), 119-126.
• 8. Demirgöz Bal M. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış. KASHED, 1, 15–28
• 9. Çoşkun A., & Özdilek R. (2012). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sağlığa Yansıması ve Kadın Sağlığı Hemşiresinin Rolü. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3), 30-39.
• 10. Yanıkkerem, E., Topsakal, Ö., Boz, A. (2020). Sağlık fakültesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet tutumlarının incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 164-171.
• 11. Karasu, F., Göllüce, A., Güvenç, E., Çelik, S. (2017). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 21-29.
• 12. Aydın, M., Bekar, E., Gören, Ş., Sungur, M. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 223-242.
• 13. Çelik Belkeviç, A., Kıra, S. (2017). Bir üniversite hastanesi araştırma görevlilerinin toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeği ve çalışma yaşamında toplumsal cinsiyet rolleri algısının değerlendirilmesi. BEÜ Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü Bilimsel Çalışmalar Dergisi, 29-37.
• 14. Varol, Z. S., Çiçeklioğlu, M., & Taner, Ş. (2016). Bir tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algı düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi, 55(3), 122-128.
• 15. Kul Uçtu, A., & Karahan, N. (2016). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri, Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 5(8).
• 16. Gönenç, İ. M., Topuz, Ş., Yılmaz Sezer, N., Yılmaz, S., & Büyükkayacı Duman, N. (2018). Toplumsal cinsiyet dersinin toplumsal cinsiyet algısına etkisi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 22-29
• 17. Öngen, B., Aytaç, S. (2013). Üni̇versi̇te öğrenci̇leri̇ni̇n toplumsal ci̇nsi̇yet rolleri̇ne ili̇şki̇n tutumları ve yaşam değerleri̇ ili̇şki̇si̇. Sosyoloji Konferansları, 48(1), 1-18.
• 18. Gümüş, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 2(3), 31-47.
• 19. T.C. Yüksek Öğretim Kurulu Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı üniversite çalıştayı sonuç raporu. 29.05.2015. http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/718_1.pdf
• 20. Altınova, H., Duyan, V. (2013). Toplumsal ci̇nsi̇yet algısı ölçeği̇ni̇n geçerli̇k güveni̇rli̇k çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24(2), 9-22.
• 21. Yıldırım Öztürk, E. N., Uyar, M. (2020). Kadın ve erkek cinsiyetin doğumda beklenen yaşam süresinin ve doğumda beklenen sağlıklı yaşam umudunun Küresel Cinsiyet Uçurumu Endeksi ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi ile ilişkisinin değerlendirilmesi. DEU Tıp Dergisi, 34(1), 17-23.
• 22. Aylaz, R., Güneş, G., Uzun, Ö., Ünal, S. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rolüne Yönelik Görüşleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23(5), 183-189.
• 23. Can, R., Erenoğlu, R., Tambağ, H. (2018). Hemşirelik Öğrencilerinin Cinsiyet Eşitliğine Bakışı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 3039-3058.
• 24. Köken Durgun, S., Cambaz Ulaş, S. (2019). Ebelik/Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Medical Sciences (NWSAMS), 14(2), 93-103
• 25. Gönenç, İ. M., Topuz, Ş., Yılmaz Sezer, N., Yılmaz, S., Büyükkayacı Duman, N. (2018). Toplumsal cinsiyet dersinin toplumsal cinsiyet algısına etkisi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 22-30.
• 26. Esen, E., Soylu, Y., Siyez, D. M., Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 46-63.
• 27. Erbil, N. (2019). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet roller tutumları ve yaşam değerleri arasındaki ilişki. Ordu Univ J Nurse Stud, 2(1), 33-45.
• 28. Kömürcü, N., Yıldız, H., Toker, E., Karaman, Ö. E., Genç Koyucu, R., Durmaz, A. Aydın, N. (2016). Hemşi̇reli̇k ve ebeli̇k öğrenci̇leri̇ni̇n toplumsal ci̇nsi̇yet rolleri̇ ve kadına ili̇şki̇n namus anlayışları ile ilgi̇li̇ tutumları. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, 5, 1-24.
• 29. Güzel, A. (2016). Öğrencilerin toplumsal cinsiyet roller tutumları ve ilişkili faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4), 1-11.
• 30. Direk, N., Irmak, B. (2017). Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumlar. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 31(3), 1-9.
• 31. Sis Çelik, A., Pasinlioğlu, T., Tan, G., Koyuncu, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin cinsiyet eşitliği tutumlarının belirlenmesi. F.N. Hemşirelik Dergisi, 21(3), 181-186.
• 32. Turan, Z., Aydın, Y., Toker E. (2017). Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Dersi”nin hemşirelik öğrencileri toplumsal cinsiyet algısına etkisinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 14(3), 2677-2689.
• 33. Egelioğlu Cetişli, N., Top, E. D., Işık, G. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitliği dersini alan ve almayan üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. F.N. Hemşirelik Dergisi, 25(2), 104-110.
• 34. WHO (1998). The World Health Report. Life in the 21st century a vision for all. http://www.who.int/whr/1998/en/whr98_en.pdf,
• 35. Phillips, S. P. (2005). Defining and measuring gender: A social determinant of health whose time has come. International Journal for Equity in Health, 4(1), 1-4.
• 36. Verdonk, P., Mans, L. J. L., & Lagro-Janssen, T. L. M. (2006). How is gender incorporated in the curricula of Dutch medical schools? A quick-scan on gender issues as an instrument for change. Gender and Education, 18, 399–412.
• 37. Mihić, V., Šimoković, K., Kapetan, A., & Bojović, G. (2017). Correlations of attitudes towards gender roles and ambivalent gender prejudices in Serbian students. Teme – Časopis za Društvene Nauke, 807–823. doi:10.22190/TEME1703807M
• 38. Bryant, A. N. (2003). Changes in attitudes toward women's roles: Predicting gender-role traditionalism among college students. Sex roles, 48(3-4), 131-142.
• 39. Lee, Y. R., Kim, K. M., & Choi, S. E. (2013). Awareness levels and influencing factors of sexual harassment and gender egalitarianism among college students. Journal of Korean Academy of Community Health Nursing, 24(1), 40-50.