Rational Drug Use, Health Anxiety and Cyberchondria in Individuals with and without Chronic Disease

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 42 - 54, 31.01.2024

Ahmet Kalmaz , Münire Temel

https://doi.org/10.46237/amusbfd.1255961

Cited By: 1

Öz

Objective: In this study, it was aimed to evaluate the rational drug use, health anxiety and cyberchondria in individuals with and without chronic disease.
Method: The research was cross-sectional, descriptive, and correlational. The research was carried out with 100 individuals with chronic disease and 105 individuals without chronic disease between November 2020-April 2021. Data were collected through face-to-face interviews using the Patient Information Form, the Rational Drug Use Scale, the Health Anxiety Scale and the Cyberchondria Severity Scale.
Results: Rational drug use attitudes of individuals with and without chronic disease were at a good level. However, individuals were found to show moderate cyberchondria. Health anxiety level was higher in those with chronic disease (p<0.05). Cyberchondria excessiveness and mistrust of medical professional levels were higher in those without chronic disease (p<0.05). In both groups, a positive correlation was found between health anxiety and cyberchondria levels (p<0.05). A negative correlation was found between rational drug use and health anxiety, and between rational drug use and cyberchondria reassurance seeking in individuals without chronic disease (p<0.05).
Conclusion: Health anxiety and cyberchondria are interrelated and may reflect negatively on rational drug use. In order to prevent health anxiety and cyberchondria, it can be recommended to increase the face-to-face communication of patients and healthcare personnel, to improve digital literacy and health literacy of patients, to share information with health authorities on online platforms, and to control inappropriate and negative information.

Anahtar Kelimeler

Chronic disease, Rational drug use, Health anxiety, Cyberchondria

Kronik Hastalığı Olan ve Olmayan Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı, Sağlık Anksiyetesi ve Siberkondri

Öz

Amaç: Bu araştırma ile kronik hastalığı olan ve olmayan bireylerde akılcı ilaç kullanımı, sağlık anksiyetesi ve siberkondriyi değerlendirmek amaçlandı.
Yöntem: Bu araştırma kesitsel, tanımlayıcı ve ilişki arayıcı özellikteydi. Araştırma, Kasım 2020-Nisan 2021 tarihleri arasında 100 kronik hastalığı olan birey ve 105 kronik hastalığı olmayan birey ile yürütüldü. Veriler Hasta Bilgi Formu, Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeği, Sağlık Anksiyetesi Ölçeği ve Siberkondri Ciddiyet Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme ile toplandı.
Bulgular: Kronik hastalığı olan ve olmayan bireylerin akılcı ilaç kullanım tutumları iyi düzeydeydi. Ancak orta düzeyde siberkondri gösterdikleri görüldü. Kronik hastalığı olanların sağlık anksiyetesi düzeyi daha yüksekti (p<0.05). Kronik hastalığı olmayanların siberkondri aşırılık ve siberkondri doktora güvensizlik düzeyi daha yüksekti (p<0.05). Her iki grupta da sağlık anksiyetesi ile siberkondri arasında pozitif yönlü bir ilişki bulundu (p<0.05). Kronik hastalığı olmayan bireylerde akılcı ilaç kullanımı ile sağlık anksiyetesi arasında ve akılcı ilaç kullanımı ile siberkondri içini rahatlatma arasında negatif yönlü bir ilişki bulundu (p<0.05).
Sonuç: Sağlık anksiyetesi ve siberkondri birbiriyle ilişkili olup, akılcı ilaç kullanımına olumsuz yansıyabilmektedir. Sağlık anksiyetesi ve siberkondriyi önlemek için hasta ve sağlık personelinin yüz yüze iletişiminin arttırılması, hastaların dijital okur-yazarlık ve sağlık okuryazarlığının geliştirilmesi, online platformlarında sağlık otoritelerinin bilgi paylaşması, uygunsuz ve bireyi olumsuz yönlendirecek bilgilerin denetlenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Kronik hastalık, Akılcı ilaç kullanımı, Sağlık anksiyetesi, Siberkondri

Kaynakça

• 1. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü. (2020). Sektörel raporlar ve analizler serisi ilaç sektörü raporu. https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/plan-program/IlacSektorRaporu(2020).pdf. (Erişim Tarihi: 18 Aralık 2022).
• 2. Bölükbaşı, N., Işık, H., & Söyler, S. (2021). Sağlık harcamaları ve ilaç harcamaları ilişkisi: Türkiye ve OECD ülkeleri açısından bir karşılaştırma. Usaysad Derg, 7(1),47-56.
• 3. Mekonnen, B.D., Ayalew, M.Z., & Tegegn, A.A. (2021). Rational drug use evaluation based on world health organization core drug use indicators in Ethiopia: A systematic review. Drug Healthc Patient Saf, 13, 159-70.
• 4. Kshirsagar, N.A. (2016). Rational use of medicines: Cost consideration & way forward. Indian J Med Res, 144(4), 502-5.
• 5. Alp, H., Türk, S., Yılmaz, S., Tiryaki, Ü.M, & Yiğitbaşı, M. (2018). Akılcı ilaç kullanımı. Mustafa Kemal Üniv Tıp Derg, 9(33), 20-8.
• 6. World Health Organization. (2022). Promoting rational use of medicines. https://www.who.int/activities/promoting-rational-use-of-medicines (Erişim Tarihi: 20 December 2022).
• 7. Luiza, V.L., Mendes, L.V.P., Tavares, N.U.L., Bertoldi, A.D., Fontanella, A.T. Oliveira, et al. (2019). Inappropriate use of medicines and associated factors in Brazil: an approach from a national household survey. Health Policy Plan, 34(Supp 3), 27-35.
• 8. Sema, F.D., Asres, E.D., & Wubeshet, B.D. (2021). Evaluation of rational use of medicine using WHO/INRUD core drug use indicators at Teda and Azezo Health Centers, Gondar Town, Northwest Ethiopia. Integr Pharm Res Pract, 21(10), 51-63.
• 9. Beggi, B., & Aşık, Z. (2019). Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastaların akılcı ilaç kullanımı yönünden değerlendirilmesi. Ankara Med J, 19(2), 251‐60.
• 10. Jones, S.L., Hadjistavropoulos, H.D., & Gullickson, K. (2014). Understanding health anxiety following breast cancer diagnosis. Psychol, Health Med, 19(5), 525-35.
• 11. Karaçadır, V., Çelik, R. (2019). Üniversite öğrencilerinin sağlık kaygı düzeylerini değerlendirmeye yönelik bir çalışma. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi,7(16), 225-38.
• 12. Jeffers, A.J., Benotsch, E.G., Green, B.A., Bannerman, D., Darby, M., Kelley, T., et al. (2015). Health anxiety and the non-medical use of prescription drugs in young adults: A cross-sectional study. Addict Behav, 50, 74-7.
• 13. Gül, A.İ., Özdemir, T., & Börekçi, E. (2016). Health anxiety levels in patients admitted to internal medicine outpatient clinic for several times. J Clin Analytical Med, 7(4), 437-9.
• 14. Starcevıc, V. (2017). Cyberchondria: challenges of problematic online searches for health-related information. Psychother Psychosom, 86(3), 129-33.
• 15. Loos, A. (2013). Cyberchondria: Too much information for the health anxious patient? J Consum Health Internet, 17(4), 439-45.
• 16. McElroy, E., & Shevlin, M. (2014). The development and initial validation of the cyberchondria severity scale (CSS). J Anxiety Disord, 28(2), 259-65.
• 17. Uzun, S.U., & Zencir, M. (2022). Cyberchondria and associated factors among university staff. ESTUDAM Public Health Journal,7(2), 257-68.
• 18. Tarhan, N., Tutgun-Ünal, A., & Ekinci, Y. (2021). Yeni kuşak hastalığı siberkondri: Yeni medya çağında kuşakların siberkondri düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı ilişkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(37), 4253-97.
• 19. Steffler, M., Li, Y., Weir, S., Shaikh, S., Murtada, F., Wright, J.G., et al. (2021). Trends in prevalence of chronic disease and multimorbidity in Ontario, Canada. CMAJ, 193(8), 270-7.
• 20. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2022). Health and economic costs of chronic diseases. https://www.cdc.gov/ chronicdisease/about/costs/index.htm (Erişim tarihi 20 Şubat 2022).
• 21. Demirtaş, Z., Dağtekin, G., Sağlan, R., Alaiye, M., Önsüz, M.F., Işıklı, B., ve ark. (2018). Akılcı ilaç kullanımı ölçeği geçerlilik ve güvenilirliği. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 3(3), 37-46
• 22. Salkovskıs, P.M., Rımes, K.A., Warwick, H.M., & Clark, D.M. (2002). The health anxiety ınventory: development and validation of scales for the measurement of health anxiety and hypochondriasis. Psychol Med, 32(5),843–53.
• 23. Aydemir, Ö., Kırpınar, İ., Satı, T., Uykur, B., & Cengisiz, C. (2013). Sağlık Anksiyetesi Ölçeği’nin Türkçe için güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Noro Psikiyatr Ars, 50, 325-31.
• 24. Uzun, S.U., & Zencir, M. (2021). Reliability and validity study of the Turkish version of cyberchondria severity scale. Curr Psychol, 40, 65–71.
• 25. Uğrak, U., Uzuntarla, Y., Cihangiroğlu, N., & Akyüz, S. (2016). Kronik hastalık ile sağlık hizmetlerini kullanma eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant Medical Journal, 5(3), 158-65.
• 26. Uçman, T., & Uysal, N. (2021). Yetişkin bireylerde akılcı ilaç kullanımı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. BANÜ Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 126-33.
• 27. Macit, M., Karaman, M., & Parlak, M. (2019). Bireylerin akılcı ilaç kullanım bilgi düzeylerinin incelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 372-87.
• 28. Özkan, Ş., & Aca, Z. (2020). Akılcı ilaç kullanımında sağlıklı yaşam becerilerinin etkisi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi,10(2), 273-88.
• 29. Şengül, B.N. & Akyıl, M.Ş. (2022). Farklı kuşaklarda akılcı ilaç kullanımı ve sağlık algısının incelenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 5(3), 169–78.
• 30. Akyol Güner, T., Kuzu, A., & Bayraktaroğlu, T. (2020). Diyabetli bireylerde sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımı arasındaki ilişki. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 4(3), 214-23.
• 31. Dağtekin, G., Demirtaş, Z., Alaiye, M., Sağlan, R., Önsüz, M.F., Işıklı, B., ve ark. (2018). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran erişkinlerin akılcı ilaç kullanım tutum ve davranışları. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3(1),12-23.
• 32. Kuloğlu, Ç., & Ekici, E. (2022). Ebeveynlerin akılcı ilaç kullanım tutumlarının incelenmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 16, 107-16.
• 33. Tosun, N., & Hoşgör, H. (2021). E-Sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımı farkındalığı arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 82-102.
• 34. İlhanlı Yaramış, M., & Ulupınar, S. (2021). Bir aile sağlığı merkezine kayıtlı bireylerin akılcı ilaç kullanım davranışları. Ordu University J Nurs Stud, 4(1), 10-20.
• 35. Yılmaz, H., & Çıtıl, R. (2022). Üniversite hastanesine başvuran hastalarda akılcı ilaç kullanımı ve etkileyen faktörler. Sted, 31(3),161-171.
• 36. Kazgan Kılıçaslan, A., Yıldız, S., Gür, C., & Uğur, K. (2022). Cyberchondria and health anxiety in patients with fibromyalgia. Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 4, 16–25.
• 37. Chen, Q., Zhang, Y., Zhuang, D., Mao, X., Mi, G., Wang, D., et al. (2019). Health anxiety in medical employees: A multicentre study. J Int Med Res, 47(10), 4854-61.
• 38. Esen, A.D., Kafadar, D., & Arıca, S. (2018). Sigara bırakma polikliniğine başvuran kişilerin sağlık anksiyetesi ölçeği ile değerlendirilmesi. Euras J Fam Med, 7(1), 5-13.
• 39. Bahadır Yılmaz, E., Ayvat, İ., & Şiran, B. (2018). Hastanede yatan hastalarda sağlık anksiyetesi ile sağlık programlarını izleme motivasyonları arasındaki ilişki. Fırat Tıp Dergisi, 23(1), 11-7.
• 40. Beyoğlu, M.M., & Kuşaslan Avcı, D. (2020). Examination of the relationship between health literacy, concern and anxiety in adults with diabetes mellitus or hypertension and comparison with individuals without chronic disease. J Surg Med, 4(6), 456-9.
• 41. Aydemir, Y., Doğu, Ö., Amasya, A., Yazgan, B., Gazioğlu, E. Ö., & Gündüz, H. (2015). Kronik solunum ve kalp hastalıklarında anksiyete ve depresyon sıklığı ve ilişkili özelliklerin değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 5(4),199-203.
• 42. Abu Tabar, N., Al Qadire, M., Thulten, I., & Alshraideh, J. (2021). Health-related quality of life, uncertainty, ‎and anxiety among patients with chronic obstructive pulmonary disease. F1000Res, 10(420), 1-13.
• 43. Uçar, M., Sarp, Ü., Karaaslan, Ö., Gül, A.I., Tanik, N, & Arik, H.O. (2015). Health anxiety and depression in patients with fibromyalgia syndrome. J Int Med Res, 43(5), 679-85.
• 44. Makarla, S., Gopichandran, V., & Tondare, D. (2019). Prevalence and correlates of cyberchondria among professionals working in the information technology sector in Chennai, India: A cross-sectional study. J Postgrad Med, 65(2), 87-92.
• 45. Güzel, S., & Özer Z. (2021). Kalp hastalarında siberkondria düzeyleri ve etkileyen faktörler. Turk J Cardiovasc Nurs, 12(27), 36-46.
• 46. Altındiş, S., İnci, Mb., Aslan, F.G., & Altındiş, M. (2018). Üniversite çalışanlarında siberkondria düzeyleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 8, 359-70.
• 47. Tüter, M. (2019). Aile Hekimliği Polikliniğine Başvuran Hastalarda Siberkondri Düzeyinin ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Okmeydanı Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Aile Hekimliği Kliniği, İstanbul.
• 48. Güleşen, A., & Beydağ, K.D. (2020). Cryberchondria level in women with heart disease and affecting factors. Arc Health Sci Res, 7(1), 1-7.
• 49. Mcmullan, RD., Berle, D., Arnáez, S., & Starcevic, V. (2019). The relationships between health anxiety, online health ınformation seeking, and cyberchondria: systematic review and meta-analysis. J Affect Disord, 15(245), 270-78.
• 50. Doğan, S., Acar, F., & Baynal Doğan, T.G. (2021). İnternet bağımlılığı ve sağlık anksiyetesinin siberkondri davranışları üzerine etkisi. Erciyes Akademi, 35(1), 281-98.
• 51. Özyıldız, K.H., & Alkan, A. (2022). Akademisyenlerin sağlık anksiyeteleri ile siberkondri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(33), 309-24.
• 52. Fergus, T.A. (2013). Cyberchondria and intolerance of uncertainty: Examining when individuals experience health anxiety in response to internet searches for medical information. Cyberpsychol Behav Soc Netw, 16(10), 735-9
• 53. Korkut, B., & Sevinç, N. (2021). Ölüm Kaygısı ile akılcı ilaç kullanımı arasındaki ilişki. Jour Turk Fam Phy,12(2), 76-83.