12-36 Aylık Çocukların Gelişimsel Taramaları ile Annelerin Ebeveynlik Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 270 - 281, 30.09.2024

Kevser Tozduman Yaralı , Sevinç Zeynep Kavruk , Fatma Elibol , Selvinaz Saçan , Sibel Şeker

https://doi.org/10.46237/amusbfd.1470399

Öz

Amaç: Araştırmada 12-36 aylık çocukların gelişimsel taramaları ile annelerin ebeveynlik becerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma kapsamında 20 aile gelişimsel değerlendirme ve çocuk odaklı aile danışmanlığı sürecine dahil edilmiştir. Verilerin toplanmasında, kişisel bilgi formu, Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), PİKOLO, Anne Babalık Becerilerinde Öz Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizinde IBM SPSS 25 paket programı kullanılmış olup analizler normal dağılım parametrelerine göre yapılmıştır.
Bulgular: Çalışmanın sonucunda gelişimsel değerlendirme yapılan 20 çocuktan 18’inin tipik gelişim gösterdiği, 2 çocuğun gelişimsel olarak %20’lik dilimin altında kaldığı belirlenmiştir. Ayrıca çocukların gelişimsel değerlendirme sonuçları ile anne çocuk etkileşimleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı ancak anne öz yeterliliği ile çocuğun yaşı ve çocuk sayısı arasında anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Buna göre çocuğun yaşı arttıkça öğretme puanlarının azaldığı, çocuk sayısı arttıkça disiplin puanının arttığı belirlenmiştir.
Sonuç: Her gelişimsel değerlendirme sonrasında ebeveynlere çocuklarının gelişim ve ihtiyaçları doğrultusunda çocuk odaklı aile danışmanlığı yapılmış, ihtiyaç olması halinde ise farklı birimlere yönlendirmede bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gelişimsel değerlendirme, Çocuk odaklı aile danışmanlığı, Çocuk gelişimi, Bebeklik dönemi

Destekleyen Kurum

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi

Proje Numarası

SBF-22006

Developmental Screening of 12-36 Months Children And Examination of Parenting Skills of Mothers

Öz

Objective: The aim of the research was to investigate the developmental screenings of children aged 12-36 months and mothers' parenting skills.
Methods: Within the scope of the study, 20 families were involved in the developmental assessment and child-focused family counseling process. For data collection, a personal information form, Ankara Developmental Screening Inventory, PIKOLO, and Parental Self-Efficacy Scale in Parenting Skills were utilized. IBM SPSS 25 software package was used for the analysis of the data obtained in the research. It was determined that the skewness and kurtosis values of the data showed a normal distribution.
Results: Within this framework, descriptive/statistical analyses were conducted in the study. In addition to these analyses, Pearson correlation analysis was used to examine the relationship between maternal self-efficacy skills and mother-child interaction, child's age, and number of children. As a result of the study, it was found that 18 out of 20 children who underwent developmental assessment showed typical development, while 2 children fell below the 20th percentile developmentally. Furthermore, it was determined that there was no significant relationship between children's developmental assessment results and mother-child interactions, but there was a significant relationship between maternal self-efficacy and the child's age and number of children.
Conclusion: Accordingly, it was determined that teaching scores decreased as the child's age increased, and discipline scores increased as the number of children increased. Child-focused family counseling was provided to parents after each developmental assessment session according to the development and needs of their children, and referrals were made to different units if necessary.

Anahtar Kelimeler

Developmental assessment, Child-focused family counseling, Child development, Infancy

Proje Numarası

SBF-22006

Kaynakça

• 1. Keskin, A. D., & Karaaslan, B. T. (2021). Çocukların gelişimlerinin değerlendirilmesi ve özel gereksinim raporlarının düzenlenmesi sürecinde çocuk gelişimcinin rolü. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 54(3), 487-496.
• 2. Kahraman, Ö. G., Ceylan, Ş. & Korkmaz E. (2016). 0-3 yaş arası çocukların gelişimsel değerlendirmelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 60-69.
• 3. Demirci, A. & Kartal, M. (2012). Çocukluk dönemine ait önemli bir sorun: Gelişme geriliği ve erken tanının önemi. The Journal of Turkish Family Physician, 3(4), 1-6.
• 4. Akdağ, F. (2015). Çocukta beyin gelişimi ve erken müdahale. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1(2), 97-100.
• 5. Bayoğlu, B. (2018). Çocukta gelişimin değerlendirilmesi ve izlemi. Yalaz K. (Ed.). Temel gelişimsel çocuk nörolojisi (s. 89-99). Ankara: Hipokrat Yayınevi.
• 6. Sola, C. & Diken, İ. (2008). Gelişimsel gerilik riski altındaki prematüre ve düşük doğum ağırlıklı çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(2), 21-39.
• 7. Sağlık Bakanlığı Bebek, Çocuk Ergen İzlem Protokolleri (2018). Ankara. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk_ergen_db/dokumanlar/yayinlar/Kitaplar/Bebek_Cocuk_Ergen_Izlem_Protokolleri_2018.pdf. Erişim tarihi:10.10.2021
• 8. Ertem, İ. Ö. (2005). İlk üç yaşta gelişimsel sorunları olan çocuklar: Üç sorun ve üç çözüm. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(2), 13-25.
• 9. Baykan S., Temel Z. F., Ersoy Ö., & Avcı N. (2002). Gazi erken çocukluk gelişimi değerlendirme aracının (GEÇDA) geliştirilme süreci. Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi Sempozyumu “Geleceğe Bakış” Bildiri Kitabı, Ankara: Kök Yayıncılık.
• 10. Zwaigenbaum, L., Bauman, M. L., Choueiri, R., Kasari, C., Carter, A., Granpeesheh, D., & et al. (2015). Early intervention for children with autism spectrum disorder under 3 years of age: recommendations for practice and research. Pediatrics, 136(Supplement 1), 60-81.
• 11. Blackman J A. (2002). Early intervention: A global perspective. Infants and Young Children, 15(2), 11–19.
• 12. Widerstrom A. H., Mowder B. A., & Sandal S. R. (1997). Infant development and risk. An introduction. USA: Paul Brookes Pub.
• 13. Erdil, A. G. Z. (2010). Sosyoekonomik olarak risk altında bulunan çocuklara yönelik erken müdahale programları ve akademik başarı ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 17(1), 72-78.
• 14. Culbertson, J. L., & Willis, D. J. (1993). Testing young children: A reference guide for developmental, psychoeducational, and psychosocial assessments. Pro-Ed.
• 15. Doğan, A., & Baykoç, N. (2015). Hastanede Çocuk Gelişimi Birimi'ne yönlendirilen çocukların değerlendirilmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 2.
• 16. Mustafayev, R. (2019). Gelişimi izleme ve destekleme rehberi uluslararası standardizasyon çalışmasının Türkiye örnekleminde gelişimsel risklerin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Ankara Üniversitesi.
• 17. Özkan Kunduracı, H. K. ve Aksoy, A. B. (2021). Ebeveynlik Görevleri Kontrol Listesi’nin Türkçeye uyarlama çalışması. Yaşadıkça Eğitim, 35(2), 621-639.
• 18. Köroğlu, A. Y., & Demirel, Ö. Y. (2023). Türkiye'de aile merkezli gelişimsel değerlendirme yöntemiyle yapılan araştırmalar: Sistematik derleme: Studies conducted with family-centered developmental assessment method in Turkey: A Systematic review. Scientific And Academic Research, 2(1), 63-71.
• 19. Çocuk Gelişimi Çekirdek Eğitim Programı (ÇUÇEP). (2016). https://www.yok.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.10.2021)
• 20. Temel, F. & Aral, N. (2018). Gelişimsel destek programları: Gelişim alanlarına göre uygulama örnekleri. Ankara: Hedef Yayıncılık.
• 21. Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2014). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (A. Aypay, Çev. Ed.). Anı Yayıncılık.
• 22. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (7th Ed.). New York: McGraw-Hill.
• 23. Savaşır, I., Sezgin, N. & Erol, N. (1995) Ankara Gelişim Tarama Envanteri el kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• 24. Bayoğlu, B., Unal, Ö., Elibol, F., Karabulut, E., & Innocenti, M. S. (2013). Turkish validation of the PICCOLO (Parenting interactions with children: Checklist of observations linked to outcomes). Infant Mental Health Journal, 34(4), 330-338.
• 25. Coleman, P. K., & Karraker, K. H. (1998). Self-efficacy and parenting quality: Findings and future applications. Developmental Review, 18(1), 47-85.
• 26. Elibol, F., Mağden, D., & Alpar, R. (2007). Anne Babalık Becerilerinde Özyeterlik Ölçeğinin (1-3 yaş) geçerlik ve güvenirliği. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(3), 25-31.
• 27. Fidan, T. (2013). Erzurum Çocuk Yuvası 0–6 yaş biriminde kalan çocukların sosyo-demografik özellikleri, davranışsal sorunları ve gelişim düzeyleri. Konuralp Medical Journal, 5(2), 17-21.
• 28. Roggman, L. A., Boyce, L. K. & Innocenti, M. S. (2020). Gelişimsel ebeveynlik erken çocukluk alanında çalışanlar için rehber. (Çeviri Editörü Birgül U. Bayoğlu, Fatma Elibol), Nobel Yayınevi, Ankara.
• 29. Young, S. L. (2011). Exploring the relationship between parental self-efficacy and social support systems. Master of Science. Iowa StateUniversity.
• 30. Coleman, P. K. & Karraker, K. H. (1997). Self efficacy and parenting quality findings and future applications. Developmental Review, 18, 47-85.
• 31. Özkan-Kunduracı, H. K. & Aksoy, A. B. (2021). Ebeveynlik Görevlerinde Öz Yeterlik Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçeye uyarlanması. TEBD, 19(2), 885-903.
• 32. Coleman, P. K., Trent, A., Bryan, S., King, B., Rogers, N. & Nazır, M. (2002). Parenting behavior mothers’ self- efficacy beliefs and toddler perfmance on bayley scales of infant development, Early Child Development and Care, 172(2), 123-140.