A New Roman Necropolis in the Gallipoli Historical Area and Its Contributions

Yıl 2024, Sayı: 3, 26 - 44, 30.03.2024

Sinem Düzgören , Rıdvan Gölcük , Kemal Çibuk

https://doi.org/10.5281/zenodo.10894649

Öz

A group of grave structures unearthed during the forest road opening works within the borders of the Gallipoli Historical National Park provide some interesting evidence about the condition of the region during the Roman period. The grave structures unearthed on a maquis slope overlooking the Anzac Cove in the vicinity of Conkbayiri were constructed using sandstone blocks specific to the region and were in the form of cist graves. Considering the location and characteristics of the graves as well as their stylistic features, it is understood that there is a small necropolis belonging to the Roman period in this area. After the excavations carried out by the experts of the Çanakkale Museum Directorate, it is understood that there were single burials in these graves, and the fact that many burial gifts were recovered from these graves makes these graves more qualified. Although they were built in a local style, the gifts recovered from the graves include terracotta oil lamps, jugs and unguanterium, as well as various glass artefacts and two Sestos city coins. All these finds show that these tombs were used during the Roman period and that the area was in close relations with some important centres of the period, especially with the surrounding cities.

Anahtar Kelimeler

Gallipoli Historical Site, burial customs, necropolis, Roman period.

GELİBOLU TARİHİ ALANI’NDA YENİ BİR ROMA NEKROPOLÜ VE KATKILARI

Öz

Gelibolu tarihi milli parkı sınırları içerisinde, orman yolu açma çalışması sırasında ortaya çıkarılan bir grup mezar yapısı, bölgenin Roma dönemindeki durumu hakkında ilginç bazı kanıtlar sunar. Conkbayırı civarında, Anzak Koyu’na bakan makilik bir yamaç üzerinde açığa çıkarılan mezar yapılarının yöreye özgü kumtaşı bloklar kullanılarak inşa edildikleri ve sandık mezar şeklinde yapıldıkları gözlemlenmiştir. Mezarların biçimsel özellikleri yanında konum ve nitelikleri göz önüne alındığında, bu alanda Roma dönemine ait küçük bir nekropol ile karşı karşıya olunduğu anlaşılır. Çanakkale Müzesi Müdürlüğü uzmanları tarafından yapılan kazılar sonrası, içerisinde tekli gömülerin bulunduğu anlaşılan bu mezarlardan çok sayıda gömü hediyesi ele geçmesiyse bu mezarları daha nitelikli kılar. Yerel bir üslupta inşa edilmelerine rağmen mezarlar içerisinde ele geçen hediyeler arasında pişmiş toprak kandiller, testiler ve unguanteriumlar yanında çeşitli cam eserler ile birlikte iki adet de Sestos kent sikkesi yer alır. Tüm bu buluntular, açığa çıkarılan mezarların Roma döneminde kullanıldıklarını göstermekle birlikte, burasının çevre kentler başta olmak üzere, dönemin önemli sayılabilecek bazı merkezleri ile yakın ilişkiler içerisinde olduğunu gösterir.

Anahtar Kelimeler

Gelibolu Tarihi Alan, Roma dönemi, Ölü gömme, Nekropol

Kaynakça

• Atila, C. & Gürler, B. (2008). Bergama Müzesi Cam Eserleri. İzmir.
• Aydın, O. (2015). Tralleis Batı Nekropolü Kandil Buluntuları (Tez No: 413993) [Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Aydın. Bailey, D. M. (1980). Catalogue of the Lamps in the British Museum 2, Roman Lamps Made in Italy. London. Boardman, J. (2005). Yunan Heykeli. Klasik Dönem. Gürkan Ergin (Çev.). İstanbul.
• Broneer, O. (1930). Corinth Vol. IV Part II. Terracotta Lamps. Cambridge.
• Burn, L. & Higgins, R. (2001). Catalogue of Greek Terracottas in The British Museum Vol. III, London.
• Civelek, A. (2001). Tralleis Nekropolisi Buluntuları Işığında Hellenistik ve Roma Dönemi Seramiği (Tez No: 107470) [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. İzmir.
• Demir, A. (2013). Giresun Müzesinde Bulunan Bir Grup Cam Eser (Tez No: 344900) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü). Erzurum.
• Fırat, M. (2019). Kısa ve Kalp Biçimli Burunlu Kandiller ve Isparta Müzesi Örnekleri, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 47/2, 139-155.
• Hayes, J. W. (1980). Ancient Lamps in the Royal Ontario Museum I. Greek and Roman Clay Lamps. Toronto.
• Higgins, R. A. (1967). Greek Terracottas. London.
• Isings, C. (1957). Roman Glass from Dated Finds, Archaelogia Traiectina II, Groningen.
• Kasapoğlu, H. & Özdemir, S. (2012). Cam Eserler. In C. Başaran, (Ed.), Antik Troas’ın Parlayan Kenti Parion 1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları (151-164). İstanbul.
• Kasapoğlu, H. (2008). Parion Nekropolü 2006 Yılı Seramik Buluntuları (Tez No: 254655) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Erzurum.
• Kasapoğlu, H. (2015a). Parion Antik Kenti Roma Dönemi Terrakotta Figürinleri, 2004-2013 (Tez No: 429641) [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Erzurum.
• Kasapoğlu, H. (2015b). Heykelcik ve Figürinler. In C. Başaran (Ed.), Antik Troas’ın Parlayan Kenti Parion 1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları (177-192). İstanbul.
• Kassab, D. (1988). Statuettes en Terre Cuite de Myrina. Corpus des Signatures, Monogrammes, Lettres et Signes. Institut Français d‘Etudes Anatoliennes d’Istanbul, Paris.
• Körpe, R. (2014). 2013 Sestos ve Çevresi Yüzey Araştırması. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 32/1, 135-148.
• Lippold, G. (1950). Die Griechische Plastik. Handbuch der Archaeologie. München.
• Loeschcke, S. (1919). Lampen aus Vidonissa: ein Beitrag zur Geschichte von Vindonissa und des antiken Beleuchtungswesens. Zurich.
• Mendel, G. (1908/2013). Catalogue des Figurines Grecques de Terre cuite: Musees İmperiaux Ottomans. İstanbul.
• Öztepe, E. (1991). Smintheion Pişmiş Toprak Heykelcikleri (Tez No: 17147) [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Ankara.
• Öztepe, E. (2012). ‘Smintheion Nekropolü ve Buluntuları’. N. Özgünel (Ed.), Smintheion. Apollon Smintheus’un İzinde, İstanbul. 77-80.
• Tavukçu, A. Y. & Kıralı, S. (2019). Aphrodisias Müzesi’nden Bir Grup Kalp Burunlu Kandil. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23/4, 1589-1605.
• Tavukçu, Z. A. (2006). Parion Nekropolü 2005 Yılı Buluntuları (Tez No: 205834) [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Erzurum.
• Thompson, D. B. (1934). Terra-cottas from Myrina in the Museum of Fine Arts, Boston. Vienna.
• Vessberg, O. & Welstholm, A. (1956). The Hellenistic and Roman Periods in Cyprus, The Swedish Cyprus Expedition Vol.IV. Stockhom.
• Yılmaz, A. (2012). 2005-2010 Yılları Arasında Bulunan Parion Nekropol Kandilleri (Tez No: 328743) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Erzurum.
• Yağcı, A. (2018). Sestos: Tarihi ve Sikkeleri (Tez No: 532911) [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. İstanbul.
• Winter, F. (1903). Die Typen der Figürlichen Terrakotten I - II, Berlin und Stuttgart.