Vegetable Genetic Resources of Türkiye

Yıl 2024, , 36 - 41, 30.05.2024

Seyfullah Binbir , Ayşe Kahraman , Tamer Baytın

https://doi.org/10.18615/anadolu.1430053

Öz

Türkiye is a diversity center and micro gene center for many cultivated plant species. Our vegetable genetic resources are under threat of extinction for many reasons like other plant species. The "Vegetable Genetic Resources Research Project" has been carried out in our institute since 1978 to protect against this threat. In this project, studies are carried out on the collection, regeneration, characterization, evaluation and conservation of vegetable genetic resources of our country. These studies make significant contributions to the sustainable use of vegetable genetic resources and their transfer to next generations.

Anahtar Kelimeler

Vegetable genetic resources, regeneration, conservation, characterization

Türkiye Sebze Genetik Kaynakları

Öz

Ülkemiz, kültüre alınan birçok bitki türünün çeşitlilik merkezi ve mikro gen merkezidir. Çok çeşitli nedenlerle sebze genetik kaynaklarımız da diğer türlerde olduğu gibi yok olma tehdidi altındadır. Bu tehdide karşı 1978 yılında başlayan “Sebze Genetik Kaynakları Araştırma Projesi” günümüzde de devam etmektedir. Bu proje ile, ülkemiz sebze genetik kaynaklarının toplanması, üretim yenilemesi, karakterizasyonlarının yapılıp değerlendirilmesi ve uzun süreli muhafaza altına alınıp araştırıcıların hizmetine sunulması çalışmaları sürdürülmektedir. Yapılan bu çalışmalarla sebze genetik kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve gelecek nesillere aktarılması için önemli katkılar sağlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sebze genetik kaynakları, üretim yenileme, muhafaza, karakterizasyon, Ulusal Tohum Gen Bankası

Teşekkür

1963 yılından bu yana büyük özverilerle sebze genetik kaynakları çalışmalarının yürütülmesinde ve yeni sebze çeşitlerinin geliştirilmesinde emeği geçen, bizlere bu zengin genetik mirası bırakan, yaptıkları çalışmalarla bizlere yön veren; Mustafa BAĞCI, Erol URAZ, Rıza ÖZÇALABI, Tülin BAŞ, Nevzat ALAN, Nurhayat FİLİZ, Jule KOLUDAR, Seyit Ali KÜÇÜK, Cem BALKAN, Sevgi MUTLU, Mehmet Asım HAYTAOĞLU ve adını sayamadığımız diğer araştırmacılar ile işçi, stajyer öğrenci ve diğer tüm çalışanlara derin şükranlarımızı sunarız.

Kaynakça

• Açıkgöz, N. 2004. Bitki Islahı, Bitki Genetik Kaynakları İntrodüksiyonlar Varyasyon Oluşturma Melezleme ve Ebeveyn Seçimi. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No:114, İzmir.
• Anonymous. 2010. Plant genetic resources for food and agriculture. The second report on The State of The World’s. Rome, Italy. p.370.
• Balkaya, A. ve R. Yanmaz. 2001. Bitki genetik kaynaklarının muhafaza imkanları ve tohum gen bankalarının çalışma sistemleri. ÇEVKOR 10 (39):25-30.
• Binbir, S. 2017. Bazı Domates (Solanum lycopersicum L.) genetik kaynaklarının agromorfolojik karakterizasyonu ile meyve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Bornova, İzmir.
• Binbir, S. ve T. Baş. 2010. Bazı yerel biber (Capsicum annuum L.) popülasyonlarının karakterizasyonu. Anadolu, J. of AARI. 20(2):71-89.
• Binbir, S., A.Kahraman ve T. Baytın. 2022. Sebze Genetik Kaynakları Araştırma Projesi Gelişme Raporu. ETAE – Menemen/İzmir.
• Binbir, S., S. Mutlu, M. A. Haytaoğlu ve A. Kahraman. 2018. Sebze Genetik Kaynakları Araştırma Projesi Sonuç Raporu. ETAE – Menemen/İzmir.
• Fırat, A. E. ve A. Tan. 1995. Turkey maintains pivotal role in global genetic resources. Diversity 11:61-63.
• Harlan, J., R. 1951. Anatomy of gene centers. Am. Nat. 85:97-103.
• Hawkes, J. G., 1995. Centers of origin for agricultural diversity in the Mediterranean: From Vavilov to the present day. Diversity 11:109-111.
• Küçük, S. A., R. Özçalabı, N. Alan, T. Baş, S. Mutlu, C. Balkan ve B. İçer. 1996. Sebze Genetik Kaynakları Araştırma Projesi Sonuç Raporu. ETAE – Menemen/İzmir.
• Küçük, S. A., S. Mutlu ve A. Gürpınar, C. Balkan ve B. İçer. 2000. Sebze Genetik Kaynakları Araştırma Projesi Sonuç Raporu. ETAE – Menemen/İzmir.
• Mutlu, S., A. Kır, M. A. Haytaoğlu, S. A. Küçük, C. Balkan ve B. İçer. 2007. Sebze Genetik Kaynakları Araştırma Projesi Sonuç Raporu. ETAE – Menemen/İzmir.
• Mutlu, S., M. A. Haytaoğlu, A. Kır ve B. İçer. 2009. Ulusal gen bankası biber (Capsicum annum L.) materyalinde morfolojik karakterizasyon. Anadolu J. of AARI. 1(1): 63-91.
• Mutlu, S., M. A. Haytaoğlu, S. Binbir ve A.Kahraman. 2013. Sebze Genetik Kaynakları Araştırma Projesi Sonuç Raporu. ETAE – Menemen/İzmir.
• Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles And Procedures Of Statistics. A Biometrical Approach. Mc Grow-Hill Book Co. New York.
• Tan, A. 1992. Türkiye’de bitkisel çeşitlilik ve bitki genetik kaynakları. Anadolu J. of AARI, 2(2):50-54s.
• Tan, A. 1996. Current status of plant genetic resources conservation in Turkey
• Tan, A. 2002. Bitki Genetik Kaynaklarının Önemi ve Korunması. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Yayın No:1, İzmir.
• Tan, A. 2010. Türkiye Gıda ve Tarım Bitki Genetik Kaynaklarının Durumu. Gıda ve Tarım İçin Bitki Kaynaklarının Muhafazası ve Sürdürülebilir Kullanımına İlişkin Türkiye İkinci Ülke Raporu. (State of Plant Genetic Resources for Food and Agriculture. Second Report of Turkey on Conservation and Sustainable Utilization of Plant Genetic Resources For Food and Agriculture). ETAE Yayın No: 141. Meta Basım. Bornova (Turkish and English). ISBN 978-975-407-292-1.
• Tan, A. ve A. İnal. 2003. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Bitki Genetik Kaynakları Çalışmaları. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No:112. İzmir.
• Zhukovsky, P. M. 1933. Agricultural Turkey. Acad. Sci. U.S.S.R. Moscow and Leningrad.