Ön Seleksiyonla Seçilen F1 Armut Melezlerinin Fenolojik ve Fiziko-Kimyasal Özellikleri

Yıl 2020, , 276 - 283, 15.12.2020

Yasemin Evrenosoğlu Kerem Mertoğlu

https://doi.org/10.18615/anadolu.835043

Öz

Bu çalışmada, ateş yanıklığı hastalığına dayanıklı ve çeşit olarak tescil edilebilme potansiyeli bulunan bazı F1 armut genotiplerinin, fenolojik ve fiziko-kimyasal özellikleri değerlendirilmiştir. Fiziksel özelliklerden meyve eni 44,58-64,03 mm, meyve boyu 52,73-84,11 mm, şekil indeksi 1,04-1,50, meyve ağırlığı 57,27-166,10 g ve meyve eti sertliğinin 1,76-5,47 kg cm-2 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Suda çözünebilir kuru madde (SÇKM), pH, titre edilebilir asit miktarı (TEA) ve C vitamini miktarı sırasıyla %10,23-17,37, 3,87 - 4,69, 0,15 - 0,56 g 100 ml-1 ve 1,67-3,17 mg 100 mL-1 aralıklarında değişim göstermiştir. Meyve iriliği bakımından 2-13-1 nolu genotipi ön plana çıkarken, fiziko-kimyasal özelliklerde ise 1-12-3 nolu genotipinden daha iyi sonuçlar elde edilmiştir. Önemli bir kriter olan üst kabuk renginde ise 2-15-75 nolu genotipi umut verici bulunmuştur. Melez genotipler, tescil ettirilerek, ülke tarımına üretim materyali olarak katkı sağlayabileceği gibi, genetik materyal olarak da değer taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Armut, Pyrus communis L., C vitamini, seleksiyon, ıslah, fenolojik özellikler, fiziko-kimyasal özellikler

Kaynakça

• Anonymous. 1972. Minitab.17 Statistical software program. Minitab, LLC.
• Anonymous. 2017. FAOSTAT Online Statistical Service. Available from: http://faostat.fao.org (Erişim tarihi: Aralık, 2019). United Nations Food and Agriculture Organization, FAO, Roma.
• Bağcı, S. 2015. Kahramanmaraş ili ova koşullarında bazı armut çeşitlerinin adaptasyonu. Yüksel lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Zir. Fak. Fen Bil. Ens. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Kahramanmaraş.
• Bayazit, S., O. Caliskan, and A. Sümbül. 2016. Morpho-pomological diversity of Turkish pear (Pyrus communis L.) accessions in eastern mediterranean region of Turkey. Acta Sci Pol Hortorum Cultus 15 (5): 157-171.
• Bolat, I., and A. Ikinci. 2020. Investigation on heat requirements and fruit growth of some early maturing apricot cultivars in semi arid conditions. Fresenius Environmental Bulletin 29 (3): 1542-1549.
• Bostan, S. Z. ve G. Çelikel-Çubukçu. 2018. Çaykara ilçesinde yetiştirilen yerel armut (Pyrus spp.) genotiplerinin seleksiyon yoluyla ıslahı: I-Meyve özellikleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 35: 75-88.
• Büyük, F. Y. ve L. Pırlak. 2017. Konya il merkezinde yetiştirilen mahalli armut çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin tespiti. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi 3 (2): 184-190.
• Byrne, D. H. 2012. Trends in fruit breeding. pp.3-36. Fruit Breeding Springer, Boston, MA.
• Claessen, H., W. Keulemans, B. Van de Poel, and N. De Storme. 2019. Finding a compatible partner: Self-incompatibility in European pear (Pyrus communis); molecular control, genetic determination, and impact on fertilization and fruit set. Frontiers in plant science. 10.
• Dumanoğlu, H., N. T. Güneş., V. Erdoğan, A. Aygün., and B. Şan, 2006. Clonal selection of a winter-type European pear cultivar 'Ankara' (Pyrus communis L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry 30 (5): 355-363.
• Duric, G., M. Zabic, M. Rodic, S. Stanivukovic, B. Bosancic, and B. Pasalic. 2015. Biochemical and pomological assessment of European pear accessions from Bosnia and Herzegovina. Horticultural Science 42 (4): 176-184.
• Eskimez, İ., M. Polat., N. Korkmaz, and K. Mertoğlu. 2019. Investigation of some blackberry cultivars in terms of phenological, yield and fruit characteristics. International Journal of Agriculture Forestry and Life Sciences 3 (2): 233-238.
• Evrenosoğlu, Y., and K. Mertoğlu. 2018. Evaluation of pear (Pyrus communis L.) hybrid combinations for the transmission of fire blight resistance and fruit characteristics. Czech Journal of Genetics and Plant Breeding 54 (2): 78-85.
• Gamble, J., S. R. Jaeger, and F. R. Harker. 2006. Preferences in pear appearance and response to novelty among Australian and New Zealand consumers. Postharvest Biology and Technology 41 (1): 38-47.
• Gündüz, K., and H. Özbay. 2018. The effects of genotype and altitude of the growing location on physical, chemical, and phytochemical properties of strawberry. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 42 (3): 145-153.
• Hunter, D. 2016. Fifty years of pear breeding: An overview of the Harrow (Ontario, Canada) pear breeding program. Meyve Bilimi 3 (2): 1-7.
• Ishii, H., and Y. Kimura. 2018. A new interspecific pear cultivar Yutaka: highly resistant to the two major diseases scab and black spot on Asian pears. European Journal of Plant Pathology 152 (2): 507-514.
• Jackson, J. E. 2003. Biology of Apples and Pears Cambridge Univ. Press. United Kingdom.
• Kalkisim, O., Z. Okcu., B. Karabulut., D. Ozdes, and C. Duran. 2018. Evaluation of pomological and morphological characteristics and chemical compositions of local pear varieties (Pyrus communis L.) grown in Gumushane, Turkey. Erwerbs-Obstbau 60 (2): 173-181. Doi: 10.1007/s10341-017-0354-6.
• Karaçalı, İ. 2012. Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazarlanması. Hasat Öncesi Dönemde Gelişmeyi Etkileyen Faktörler. Ege Üniv. Yay. No: 494. Bornova, İzmir.
• Karadeniz, T., and M. S. Çorumlu. 2012. İskilip armutları. Akademik Ziraat Dergisi 1 (2): 61-66.
• Karlıdağ, H. ve A. Eşitken. 2006. Yukarı Çoruh vadisinde yetiştirilen elma ve armut çeşitlerinin bazı pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 16 (2): 93-96.
• Li, H., R. Tsao, and Z. Deng. 2012. Factors affecting the antioxidant potential and health benefits of plant foods. Canadian journal of plant science 92 (6): 1101-1111.
• Mertoğlu, K., and Y. Evrenosoğlu. 2017. Breeding Erwinia amylovora resistant f1 hybrid pear: selection of promising hybrid genotypes. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences 31 (3): 136-141.
• Mertoğlu, K. ve Y. Evrenosoğlu. 2019. Bazı elma ve armut çeşitlerinde fitokimyasal özelliklerin belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi 14 (1): 11-20.
• Mertoğlu, K., M. Polat ve Y. Evrenosoğlu. 2019. Erkenci armut çeşit adayı bazı F1 melezlerin morfolojik ve ticari değerler yönünden değerlendirilmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi 14 (2): 276-285.
• Mete, İ. 2019. Bazı armut çeşitlerinde fenolojik, morfolojik ve pomolojik özelliklerin belirlenmesi. Yüksel lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Zir. Fak. Fen Bil. Ens. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Aydın.
• Özkaplan, M. 2010. Ordu ve çevresinde yetişen mahalli armut çeşitlerinin (Pyrus communis L.) fenolojik ve pomolojik özellikleri, Yüksel lisans tezi, Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 78 s.
• Özrenk, K., M. Gündoğdu. ve T. Kan. 2010. Van Gölü havzası yerel armutları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 20 (1): 46-51.
• Öztürk, G., E. Basım, H. Basım, R.A. Emre, Ö.F. Karamürsel, İ. Eren, M. İşçi ve E. Kaçal, 2011. Kontrollü melezleme yoluyla ateş yanıklığı (Erwinia amylovora) hastalığına karşı dayanıklı yeni armut çeşitlerinin geliştirilmesi: İlk meyve gözlemleri, VI. Horticultural Congress, Book of abstracts. November 04-08, 2011. Şanlıurfa,Turkey.
• Pinto, A. S., G. Barreiro., A. Fragata., P. Combris, and E. Giraud-Heraud. 2007. Quality attributes of ‘Rocha’ pear and consumer behaviour: sensory evaluation and willingness to pay. In X International Pear Symposium 800: 1005-1012.
• Polat, M. ve A. Z. Öznur. 2017. Eğirdir (Isparta) Ekolojisinde yetiştirilen bazı geççi yerli armut (Pyrus communis L.) genotiplerinin meyve özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 21 (1): 20-23. Polat, M., and R. Bağbozan. 2017. Eğirdir (Isparta) ekolojisinde yetiştirilen erkenci yerli armut (Pyrus communis L.) tiplerinin bazı meyve özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 21 (1): 9-12.
• Predieri, S., E. Gatti., C. Medoro., M. Cianciabella., R. Infante., and L. Mari. 2014. Consumer tests for monitoring optimal 'Abate Fetel' pear eating quality. European Journal of Horticultural Science 79 (1): 36-42.
• Reid, M., and D. Buisson. 2001. Factors influencing adoption of new apple and pear varieties in Europe and the UK. International Journal of Retail & Distribution Management 29 (6): 315-327. Sağır, N. and A. Aygün 2018. Trabzon ilinde yetiştirilen yazlık yerel armut çeşitlerinin meyve özelliklerinin belirlenmesi. Bahçe (Özel Sayı) 47 (2): 26-34.
• Sezer, G., A. Mısırlı, F. Şen ve N. A. Bilgin. 2019. turunçgillerde büyüme düzenleyici madde uygulamalarının meyve dökümü ve kalitesi üzerine etkileri. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 29 (1): 76-83.
• Sherman, W.B. and T.G. Beckman. 2002. Climatic adaptation in fruit crops. In XXVI International Horticultural Congress: Genetics and Breeding of Tree Fruits and Nuts. Toronto 622: 411-428.
• Soare, E., I. A. Chıurcıu., A. V. Balan., and L. Davıd. 2019. Market analysis of pears in Romania. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development 19 (1) 551-556.
• Spinola, V., B. Mendes., J. S. Camara., and P. C. Castilho. 2013. Effect of time and temperature on Vitamin C stability in horticultural extracts. UHPLC-PDA vs Iodometric Titration as Analytical Methods. LWT-Food Science ve Technology 50 (2): 489-495.
• Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and Procedures of Statistics. Second Ed. McGraw-Hill Book Company Inc., New York.
• Steyn, W. J., N. Manning., M. Muller, and J. P. Human. 2010. Physical, sensory and consumer analysis of eating quality and appearance of pear genotypes among South African consumers. In XI International Pear Symposium 909, pp. 579-586.
• Tiwari, U. and E. Cummins. 2013. Factors influencing levels of phytochemicals in selected fruit and vegetables during pre-and post-harvest food processing operations. Food Research International 50 (2): 497-506.
• Usanmaz, S., F. Öztürkler., M. Helvacı., Alas., T., I. Kahramanoğlu., and M. A. Aşkın. 2018. Effects of periods and altitudes on the phenolic compounds and oil contents of olives, cv. ayvalik. International Journal of Agriculture Forestry and Life Sciences 2 (2): 32-39.
• Zar, J. H. 2013. Biostatistical Analysis: Pearson New International Edition. Pearson Higher Ed.