Menemen Ekolojik Koşullarında Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Verim ve Kalite Özellikleri

Yıl 2012, Cilt: 22 Sayı: 1, 18 - 32, 01.06.2012

Nurgül Sarı Aydın İmamoğlu Özge Yıldız

Öz

Araştırma, Ege Bölgesi sahil kuşağına uygun ümitvar yulaf hatlarının kalite özelliklerini belirlemek amacıyla, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme tarlalarında 2009-2010 ve 2010-2011 üretim sezonlarında Tesadüf Blokları Deneme Deseninde, dört tekerrürlü ve iki deneme şeklinde yürütülmüştür. Denemelerde tane verimi, 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, tane iriliği, protein, yağ, nişasta, besinsel lif, beta glukan ve kavuz oranı tespit edilmiştir. Yulaf Verim Denemesi-1 (YVD-1)’de hatların tane verimi 278,5-550,3 kg/da, 1000 tane ağırlığı 26,4-36,2 g, hektolitre ağırlığı 49,2-56,3 kg/hl, tane iriliği % 1,6-40,8, protein % 9,9-13,7, yağ % 5,2-8,3, nişasta % 45,1-59,6, besinsel lif % 12,0-25,4, beta glukan % 2,1-4,0, kavuz oranı % 22,3-32,1; Yulaf Verim Denemesi-2 (YVD-2)’de hatların tane verimi 200,4-552,3 kg/da, 1000 tane ağırlığı 24,4-33,6 g, hektolitre ağırlığı 48,554,9 kg/hl, tane iriliği % 5,9-33,1, protein % 10,6-13,8, yağ % 4,1-7,7, nişasta % 44,6-56,9, besinsel lif % 13,3-25,0, beta glukan % 1,7-3,1, kavuz oranı % 25,4-33,9 arasında değişim göstermiştir. YVD-1’de, tane veriminde 2, 10, 1000 tane ağırlığında 15, 10, hektolitre ağırlığında 13, 7, 20, tane iriliğinde 15, 18, 20, protein oranında 8, 12, yağ oranında 7, 9, 10, nişasta oranında 20, 15, besinsel lif oranında 19, beta glukan oranında 4, kavuz oranında 20 numaralı hatlar, YVD-2’de tane veriminde 31, 39, 1000 tane ve tane iriliğinde 22, hektolitre ağırlığında 33, 25, protein oranında 21, 21, 26, yağ oranında 23, 28, 22, nişasta oranında 25, 33, besinsel lif oranında 38, beta glukan oranında 32, 37, kavuz oranında 28 numaralı hatlar verim ve kalite yönüyle üstün bulunmuşlardır

Anahtar Kelimeler

Yulaf, Avena sativa L., verim, kalite, hat

Kaynakça

• Anonim. 2010. Ege Bölgesi Yulaf Islah Araştırmaları Yıllık Proje Raporları. http://www.etae.gov.tr.
• Balla, L., Szunics, L., Bedo, Z., 1987. Hızlandırılmış buğday ıslah yöntemleri. Tübitak Türkiye Tahıl Sempozyumu. 6-9 Ekim 1987. Bursa. s. 415-428.
• Bartniak, M., and J. Rothkaehl. 1997. Owies-zboze warte zainteresowania. Przem. Spoz.38, 17-19.
• Demir, İ. 1983. Tahıl ıslahı (88-97). Ege Üniv. Zir. Fak. Yay. No: 235. Bornova, İzmir.
• Elgün, A., Türker, S. ve Bilgiçli, N. 2001. Tahıl ve ürünlerinde analitik kalite kontrolü. Selçuk Üniv Zir Fak Gıda Müh. Bölümü. Yay. No:2. Konya.
• Eliot, A. L., Thro, A.M. and Frey, K. J. 1985. Inheritance of grout-oil content and several other traits in inter and intraspecies oat matings. Iowa State J. Res. 60 (1):13-24.
• Geçit, H.H., Adak, M.S., 1988. Osman Tosun Gen Bankasındaki 1-96 Sıra Numaralı Arpa Materyalinde Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerin Belirlenmesi. Ank. Üniv. Ziraat Fak. Cilt 39. Fasikül 1-2. 326-335. Ankara.
• Givens, D. I., Davies, T. W., Laverick, R. M. 2004. Effect of variety, nitrogen fertiliser and various agronomic factors on the nutritive value of husked and naked oats grain. Animal Feed Science and Technology. 113: 169-181.
• Gökgöl, M. 1969. Serin iklim hububatı ziraatı ve ıslahı (346-399). İstanbul.
• Kırtok, Y., Genç. İ., 1980. Çukurova koşullarında değişik kökenli arpa çeşitlerinin verim ve verim unsurları üzerine araştırmalar. TUBİTAK VII. Bilim Kongesi Yayın No: 552. TOAG Seri No: 115: 157-170.
• Kırtok, Y., Çölkesen. M., 1985. Çukurova koşullarında denemeye alınan arpa çeşitlerinde önemli bazı verim unsurları üzerinde path katsayısı analizi. Doğa Bilim Dergisi. D2: 40-50.
• Kün, E. 1988. Serin İklim Tahılları (237-238). Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. No: 1032. Ankara.
• Kün, E., Özgen, M., Ulukan, H. 1992. Arpa çeşit ve hatlarının kalite özellikleri üzerine araştırmalar. 2. Arpa-Malt Semineri. 25-27 Mayıs 1992. Konya. s. 70-95.
• Öztürk, A. 2001. Çukurova koşullarında bazı arpa çeşitlerinde verimi etkileyen karakterler üzerinde araştırmalar. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ç. Ü. Zir. Fak. Fen Bil. Ens. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Adana.
• Öztürk, A., Çağlar, Ö., Atken, S. 1997. Erzurum yöresinde maltlık olarak yetiştirilebilecek arpa genotiplerinin belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongesi. 1997. 22-25 Eylül 1997. Samsun. s. 70-75.
• Ripsin, C.M. and Kenan, J.M. 1992. The effect of dietary oat products on blood cholesterol. Trends Food Sci. Technol. 3: 137- 141.
• Roth, G.V., Marshall, H.G., Hatley, O.E. ve Hill, R.R., 1984. Effect of Management Practices on Gain Yield, Test Weight and Lodging of Soft Red Winter Wheat. Agon. J. 76:379- 383.
• Schipper, H., Frey, K.J. and Hammond, E.G. 1991. Changes in fatty acid composition associated with recurrent selection for groat-oil content in oat. Euphytica. 56:81-88.
• Tamm, I. 2003. Genetic and environmental variation of grain yield of oat varieties. Agronomy Research. 1: 93-97.
• Tiwari, U. and Cummins, E. 2009. Simulation of the factors affecting β-glucan levels during the cultivation of oats. Journal of Cereal Science. 50: 175-183.
• Tsikitis, V.L., Albina, J.E. and Reichner, J.S. 2004. Beta-glucan affects leukocyte navigation in a complex chemotactic gradient. Surgery, 136 (2): 384-9.
• Welch, R.W. and Leggett, J.M. 1997. Nitrogen content and oil content and oil composition of oat cultivars (A. sativa) and wild Avena species in relation to nitrogen fertility, yield and partitioning of assimilates. J. Cereal Sci. 26:105-120.
• Wu, Y. V. 1983. Effect of germination on oats and oats protein. Cereal Chem. 60, 418-420.
• Yıldırım, A., Sakin, M. A., Gökmen, S. 2007. Bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin Tokat-Kazova ve Erbaa koşullarında verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türkiye 7. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-27 Haziran 2007. Erzurum. s. 198-201.
• Zute, S. and Bulbyks, P. 1996. The quality characteristics of new varieties of oats. In: Slinkard A., Scoles, G., Rosnagel, B. (Editors), V International Oat. Conference & VII International Barley Genetics Symposium. Poster Sessions Vol 1, University Extension Press, 150-151 pp. Saskatchewan.