Kuru Şartlarda Yazlık ve Güzlük Ekilen Fiğ+Buğday Karışımlarında En Uygun Karışım Şekli, Karışım Oranı ve Biçim Zamanının Ot Verimi ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi

Yıl 2011, Cilt: 21 Sayı: 1, 1 - 15, 01.06.2011

Necla Taş

Öz

Macar fiği ve tüylü fiğ buğday ile 4 farklı karışım oranında (100:0, 90:10, 80:20 ve 70:30 fiğ:buğday) güzlük ve yazlık olarak Erzurum’da kuru şartlarda üç yıl süreyle ekilmiştir. Buğdayın iki farklı döneminde biçilen karışımlar (çiçeklenme ve süt olum) kıştan zarar görme oranı, botanik kompozisyon, bitki boyu, yatma oranı ve kuru ot verimi yönünden incelenmiştir. Yazlık ekimlere oranla güzlük ekimlerde fiğ içeriği (%39.2) daha az, bitkilerde boylanma (fiğde 72,3 ve buğdayda 93.0 cm) ve kuru ot verimi (493,4 kg/da) daha yüksek olmuştur. Sonbaharda ekilen macar fiği+buğday karışımları (525,.2 kg/da) tüylü fiğ+buğday karışımlarından (461,7 kg/da) daha yüksek kuru ot verimi sağlamıştır. Her iki karışım en fazla kuru ot verimini süt olum biçiminde vermiştir. Karışımlarda artan buğday oranı, paralel bir artış ile fiğ ve yatma oranını azaltmış, kuru ot verimini ise artırmıştır.Buğdayın en fazla olduğu %70-30 karışım oranı macar fiği (426,8 kg/da) ve tüylü fiğde (391,6 kg/da) en fazla kuru ot verimi sağlamıştır. Macar veya tüylü fiğ+buğday karışımlarının %70-30 fiğ:buğday ekim oranında sonbaharda ekilmesi ve süt olum döneminde biçilmesi sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Macar fiği, Vicia pannonica, tüylü fiğ, Vicia villosa, buğday, Triticum aestivum, karışım oranı, ekim zamanı, biçim zamanı, kuru ot verimi

Kaynakça

• Abdouli, H., and J. Kraiem.1989. Valeur fourragere et teneur en matıere azotees totales de l’assocıation vesceavoine en presence de mauvaıses herbes. Revue de I’I.N.A.T., 3,N0 2, 29-35.
• Acar, Z., İ. Aydın ve İ. Erden. 1994. Samsun koşullarında bazı tek yıllık baklagil yem bitkilerinin adaptasyon ve verimleri üzerinde bir araştırma. OMÜ Ziraat Fak. Der., 9 (1), 12-22.
• Açıkgöz, E. ve S. Çakmakçı. 1986, Bursa koşullarında adi fiğ ve tahıl karışımlarının ot verimi ve kalitesi üzerine araştırmalar. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Der., 5 : 65-73.
• Akkaya, A. 1994. Erzurum koşullarında farklı ekim sıklıklarının iki kışlık buğday çeşidinde verim ve bazı verim unsurlarına etkisi. Doğa Tu. Tar. ve Orm Der., 18 : 161-168.
• Akten, Ş. 1979. Erzurum İklim Şartlarında Bazı Kışlık Arpa Çeşitlerinde Kışa Dayanıklılık, Verim ve Bazı Verim Unsurları Üzerine Araştırmalar (Doçentlik tezi). Atatürk Üniv., Zir. Fak. Tarla Bit. Böl., Erzurum.
• Akyürek, A. 1974. Erzurum Ovası ve Doğu Anadolu’nun diğer yerlerinde arpa yetiştirme imkanları ve bu hususta bölümümüzde buğüne kadar yapılan araştırmalar. 1. Hayvancılık, Çayır-Mera ve Yembitkileri Teknik Kongresi. T.M.M.O.B. Ziraat Mühendisleri Odası, 54: 109-117.
• Altın, U. ve M. Uçan. 1996. Kumkale kıraç koşullarında değişik fiğ+yulaf karışımlarını farklı azot dozlarındaki hasıl verimleri ile karışım yapıları. Türkiye 3. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 1996, Erzurum, 334-340.
• Andiç, C. 1993. Tarımsal Ekoloji. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Ders Notları No: 106, Erzurum
• Andiç, C., N. Andiç, Ö. Terzioğlu, B. Keskin, İ.Yılmaz , M. Deveci, H. Akdeniz ve H. Akdemir. 1996. Tüylü fiğ hat ve çeşitlerinin ot verimleri üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 674-679.
• Anlarsal, A. E. ve T. Yağbasanlar. 1996. Çukurova Bölgesi kıraç koşullarında fiğ (Vicia sativa L.) ile bazı tahıl cinslerinin farklı oranlardaki karşımlarının kaba yem üretimine etkisi. Tr. J. Agric. and Foresty, 20, 157163.
• Arce, H., and J. Deldadillo. 1979. Sowing dates of oats and rye mixtures with Vicia villosa and Vicia sativa for green forage production in the autumn and winter. Cochamba Bolivia Universsidad Mayor de san simon. Boliva, 51-53.
• Arslan, A. ve H. Gülcan. 1996. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kışlık ara ürün olarak yetiştirlen değişik fiğ ve arpa karışımlarında biçim zamanının ot verimi ve bazı tarımsal özelliklere etkisi üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 341-354.
• Avcıoğlu, Ş. ve R .Avcıoğlu. 1982. Değişik karışım oranları ile biçim zamanlarının adi fiğ+yulaf hasıllarının verim ve diğer bazı özellikleri üzerinde araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Der., 19 (2): 123-136.
• Aydın, İ ve F. Tosun. 1991. Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen adi fiğ+bazı tahıl türlerinde farklı karışım oranlarının kuru ot verimine etkileri üzerinde bir araştırma. Türkiye 2. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, 332-340.
• Aydın, İ., Z. Acar ve İ. Erden. 1995. Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen bazı fiğ türlerinde farklı ekim ve hasat zamanlarının ot ve ham protein verimine etkisi. OMÜ Ziraat Fak. Der., 10 (3).
• Başbağ, M., İ. Gül ve V. Saruhan. 1999. Diyarbakır koşullarında bazı tek yıllık baklagil ve buğdaygil karışımlarında farklı karışım oranlarının verim unsurlarına etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt III, ÇayırMer’a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 69-74.
• Budak, F. 1996. Kayseri Ekolojik Şartlarında Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Fiğ (Vicia sp.) Türlerinin Tarımsal Özelliklerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı, Tokat.
• Buğdaycığil, M., C.O. Sabancı, H. Özpınar ve G. Eğinlioğlu. 1996. Değişik fiğ + arpa karışım oranlarının ot verimine ve kalitesine etkileri. Türkiye 3. ÇayırMer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 1996, Erzurum.
• Caballero, R., E. L. Goicoechea, and P. J. Hernaiz. 1995. Forage yields and quality of common vetch and oat sown at varying seeding ratios and seeding rates of vetch. Field Crops Research, 41 (2): 135-140.
• Cholava, R. 1971. Productivity of spring legume/oat mixture in the sugar-beet growing area. Rostlinna Vyroba, 17 (6): 627-638.
• Çelik, N. 1980. Erzurum Kıraç Koşullarında Farklı Sıra Aralıkları ve Biçim Çağları ile Kimyevi Gübrelerin Adi Fiğin (Vicia sativa L. var. L-147) Kuru Ot ve Tane Verimleri ile Otun Kalitesine Etkileri Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Atatürk Üni. Zir. Fak. Tarla Bit. Böl., Erzurum.
• Ergin, İ. Z. 1989. Adi fiğ, tüylü fiğ ve macar fiğinde farklı ekim zamanlarının ot ve kök verimi ile verim karekterlerine etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Der., 26 (2): 171-186.
• Genç, A. ve İ. Manga. 1991. Değişik zamanlarda yalnız ve arpa ile karışık ekilen iki fiğ çeşidinin ot verimi ve otun bazı besin maddeleri etkileri üzerinde bir araştırma. OMÜ Ziraat Fak. Der., 6 (1-2): 71-86.
• Hasar E. ve T. Tükel. 1994. Çukurova’nın taban koşullarında yetiştirilecek fiğ (Vicia sativa L) + tritikale (TriticumxSecale) karışımında karışım oranı ve biçim zamanının yem verimi ve kalitesi ile karışım ögelerinin tohum verimine etkisi üzerine araştırmalar. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-30 Nisan 1994, Bornova, İzmir.
• Hasar, E. 1992. Çukurova’nın Taban Koşullarında Fiğ (Vicia sativa L.)+Tritikale (TriticumxSecale) karışımında Karışım Oranı ve Biçim Zamanının Yem Verimi ve Kalitesi ile Karışım Ögelerinin Tohum Verimine Etkisi Üzerine Araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
• Hatipoğlu, R., A. Çil ve İ.Gül. 1999. Diyarbakır koşullarında karışım oranının fiğ+tritikale karışımında ot verimi ve ot kalitesine etkileri üzerinde bir araştırma. GAP I. Tarım Kong., 26-28, Şanlıurfa, 667-674.
• Hatipoğlu, R., A. E. Anlarsal, T. Tükel ve H. Baytekin. 1990. Çukurova Bölgesi kıraç koşullarında yetiştirilen fiğ+arpa karışımında biçim zamanlarının ot verimi ve botanik kompozisyona etkisi üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Der., 5 (3), 173-182.
• İptaş, S. ve M. Yılmaz. 1998. Tokat şartlarında yetiştirilen değişik macar fiği+arpa karışım oranlarının verim ve kaliteye etkileri. Anadolu, J of AARI, 8 (2), 106-114.
• Karagöz, A., M. Munzur ve R. Akman. 1989. Tek yıllık baklagil yem bitkileri+tahıl karışımlarının Samsun ili ekim nöbeti içindeki yeri üzerinde araştırmalar. Tarla Bitkileri merkez Araş. Ens., Genel yayın No: 1989-7, Tarım Matbaası, Ankara.
• Keskin, B., İ. Yılmaz ve H. Akdeniz. 1999. Van kıraç şartlarında kışlık olarak ekilen bazı tek yıllık baklagil+arpa karışımlarının farklı biçim zamanlarında verim botanik kompozisyonlarının tespiti üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt III, Çayır-Mer’a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 201-206.
• Lunnan, T. 1989. Barley-pea mixtures for whole crop forage. Effects of different culturel practices on yield and quality. Norwegian J. Agric Sci., 3: 57-71.
• Munzur, M. 1982. Ankara Koşullarında Uygun Fiğ-Tahıl Karışım Oranlarının Saptanması ile Otlatmaya Elverişli ve Kuru Ot Verimleri Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Ankara Çayır-Mer'a ve Zootekni Araşt. Enst.
• Ofori, F., and W. R. Stern. 1987. Cereal-legume intercropping systems. Advences in Agronomy 41: 41-90.
• Papastylianou, I. 1990. Response of pure stands and mixtures of cereals and legumes to nitrogen fertilization and residual effect on subsequent barley. J. Agric. Sci., 115, 15-22.
• Roberts, C. A., K. J. Moore, and K. D. Johnson. 1989. Forage quality and yield of wheat and vetch at different stages of maturity and vetch seeding rates. Agron. J., 81(1):57-60.
• Robinson, R. C. 1960. Oat-pea or oat-vetch mixtures for forage or seed. Agron. J., 52 (8), 546-549.
• Sağlamtimur, T., Y. Şılbır, V. Tansı ve M. Okant, 1989. Harran ovası koşullarında tüylü fiğin (Vicia villosa Roth.) karışım olarak yetiştirilme olanakları üzerinde araştırmalar. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Der., 4(2):2130.
• Sevimay C. S. ve Kendir H., 1996. Ankara koşullarında kışlık yetiştirilen fiğ çeşitlerinin yem verimleri. Türkiye 3. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 1996, Erzurum. 472-479.
• Sezen, Y. 1991. Toprak Kimyası. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 127, Erzurum, 250.
• Soya, H., R. Avcıoğlu ve Geren H., 1996. Adi fiğ (Vicia sativa L.) sıra arası mesafesi ve destek bitki olarak arpa (Hordeum vulgare L.) karışım oranlarının tohum verimi ve verim özelliklerine etkisi. Türkiye 3. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum, 328-334.
• Soya, H., F. Doğrucu, H. Geren ve B. Kır. 1999. Adi fiğ (Vicia sativa) ve tüylü fiğ (Vicia villosa)’de farklı biçim zamanlarının ot verimi ve verim özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt III, ÇayırMer’a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 92-95.
• Stafa, Z., and I. Danjeck 1990. Influence of planting density on yield and quality of vetch (Vicia sativa L) and wheat forage mixture. Soil and Grassland-Animal Relationship, Proc. of 13th General Meeting of the European Grassland Federation, 25-29 June Zechoslovakia, I, 554-557.
• Tahtacıoğlu, L., M. Avcı, A. Mermer, H. Şeker ve C. Aygün. 1996. Bazı kışlık fiğ çeşitlerinin Erzurum ekolojik koşullarına adaptasyonu. Türkiye 3. ÇayırMer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 661-667.
• Tan, A. 1984a. Çorum kıraç koşullarında nadas-buğday ekim nöbeti arasında baklagil-tahıl karmalarından güzlük ve yazlık ekim yöntemiyle ot üretimi. Çayır-Mer'a ve Zootekni Araşt. Enst. Yay. No:91, Ankara.
• Tan, A. 1984b. Ankara kıraç koşullarında arpa ve tek yıllık baklagil karmaları üzerinde güzlük ekim yöntemiyle ot üretimi. Çayır-Mer'a ve Zootekni Araşt. Enst. Yay. No:88, Ankara
• Tan, M. ve Serin Y., 1995. Erzurum sulu şartlarında Rhizobium aşılaması ve değişik dozlarda azotla gübrelemenin adi fiğ (Vicia sativa)'de ot,tohum,sap ve ham protein verimi ile otun ham protein oranına ve nodül sayılarına etkileri üzerinde bir araştırma. Doğa Tu. Tar. ve Orm. Der., 19 :137 - 144
• Tan, M. ve Y. Serin. 1996. Değişik fiğ+tahıl karışımları için uygun karışım oranı ve biçim zamanının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Der., 27(4), 475-489.
• Taş, N. 1996. Erzurum Ekolojik Şartlarında Fosforlu Gübrelemenin Bazı Fiğ Türlerinin Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı, Erzurum.
• Tosun, M., M. Altınbaş ve H. Soya. 1991. Bazı adi (Vicia sp.) türlerinde yeşil ot ve tane verimi ile kimi agronomik özellikler arasındaki ilişkiler. Türkiye 2. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs 1991, İzmir, 574-583.
• Tükel, T. ve E. Yılmaz. 1987. Çukurova kıraç koşullarında yetiştirilebilecek fiğ+arpa karışımlarında en uygun karışım oranlarının saptanması üzerinde bir araştırma. Doğa Tu. Tar. ve Orm. Der., 11, 171-178.
• Tükel T. ve R. Hatipoğlu. 1987. Çukurova’nın taban arazilerinde bazı tek yıllık baklagil+yulaf karışımlarının farklı biçim zamanlarındaki yem üretim potansiyelleri üzerinde bir araştırma. Doğa Tu. Tar. ve Orm. Der., 11 (3), 558-566.
• Türemen, S., T. Sağlamtimur, V. Tansı ve H. Baytekin. 1990. Çukurova koşullarında kışlık ara ürün olarak yetiştirilen italyan çimi ve adi fiğin karışım halinde yetiştirme olanakları üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Der., 5(1), 69-78.
• Twidwell, A.K., K.D. Johnson, J. H. Cherney, and H. W. Ohm. 1987. Forage yield and quality of soft red winter wheats and a winter triticale. Applied Agric. Res., 2 (2), 84-88.
• Yılmaz, Ş., E. Günel ve T. Sağlamtimur. 1996a. Hatay ekolojik koşullarında yetiştirilebilecek adi fiğ (Vicia sativa L.)+arpa (Hordeum vulgare L.) karışımında en uygun karışım oranının ve biçim zamanının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. ÇayırMer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 1996, Erzurum, 355-361.
• Yılmaz, Ş., E. Günel ve T. Sağlamtimur. 1996b. Amik Ovası ekolojik koşullarında yetiştirilebilecek uygun fiğ (Vicia sp.) türlerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yem Bitkileri kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 341-354.