Ege Bölgesi'nde Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Soya Genotiplerinin Verimi, Verim Öğeleri ve Nitelikleri Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2011, Cilt: 21 Sayı: 2, 59 - 68, 01.12.2011

Eylem Tuğay Karagül Nüket Ay Şaban Meriç Ercan Huz

Öz

Araştırma Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü arazisinde yüksek verimli ve nitelikli soya genotiplerinin belirlenmesi amacıyla 2008 ve 2009 yıllarında ana ürün koşullarında yürütülmüştür. Dokuz hat ve dört çeşitten (Umut2002, Cinsoy, Ataem-7, Arısoy) oluşan deneme her iki yılda da 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemenin ilk yılında (2008) tane verimi dekara 215 kg ile 369 kg arasında değişmiştir. En yüksek tane verimi Umut 2002 çeşidine ait olmuştur (369 kg/da). ETA 9 hattı dekara 368 kg, Cinsoy çeşidi dekara 333 kg ile yüksek tane verimine sahip olmuşlardır. Yüz tane ağırlığı yönünden ETA 3 (291 kg/da) 21 g ile ilk sıradadır. Genotiplerin yüz tane ağırlıkları 15,8 g ile 21 g arasında değişmiştir. İkinci yılda (2009) en yüksek verimi dekara 387 kg tane verimi ile ETA 3 hattı vermiştir. Bu hattı dekara 384 kg verim ile Umut 2002 çeşidi ve dekara 369 kg verim ile ETA 7 hattı izlemiştir. En yüksek yüz tane ağırlığı değeri yine ETA 3 hattına ait olmuştur (19 g). Denemelerde genotiplerin protein ve yağ oranları ile yağ asidi içerikleri de (linoleik asit, linolenik asit, oleik asit, palmitik asit, stearik asit) belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Soya, Glycine max L., tane verimi, protein ve yağ oranı, yağ asidi içeriği

Kaynakça

• Ada R., Ö. Öztürk, F. Akınerdem, 2009. Konya koşullarında bazı soya çeşitlerinin verim, verim unsurları ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009 Hatay.
• Anonim, 2010. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr.
• Anonymous, 2009. Food and Agriculture Organization (FAO) of the United Nations. FAOSTAT. 2009. www.faostat.org.
• Cinsoy S., E. Tuğay, N. Atikyılmaz, S. Eşme, 2005. Ana ve ikinci ürün soya tarımında verim ve diğer bazı özellikler üzerine bir araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya. Araştırma Sunusu, Cilt 1, Sayfa 399-402.
• Hoffman, W. A. Mudra, W.Plarre. 1971. Lehrbuch der Züchtung Landwirtschaftlicher Kulturpflanzen Band 2 Spezieller Teil.
• Malik, M.Faisal Anwar, A.S. Qureshi, M. Ashraf and A. Ghafoor, 2006. Genetic variability of the main yield related characters in soybean. International Journal of Agriculture & Biology. 1560-8530/2006/08-6815-819. http://www.fspublishers.org.
• Primomo, V.S., D.E. Falk, G.R.Ablett, J.W. Taner and I. Rajcan. 2002. Genotype x environment interactions, stability, and agronomic performance of soybean with altered fatty aAcid profiles. Crop Sci. 42: 3744.
• Söğüt, T., F. Öztürk, M. G. Temiz, 2005. Farklı olgunlaşma grubuna dahil bazı soya [Glycine max (L.) Merr] çeşitlerinin ana ve ikinci ürün koşullarındaki performanslarının karşılaştırılması. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya. Araştırma Sunusu, Cilt 1, Sayfa 393-398. Sudaric, A. and M. Vrataric, 2002. Variability and interrelationships of grain quantity and quality characteristics in soybean. Bodenkultur 53 (3): 137142.
• Tuğay, E. ve N. Atikyılmaz., 2009. Ege Bölgesi’nde ana ürün koşullarında bazı soya genotiplerinin verim, verim öğeleri ve nitelikleri üzerinde bir araştırma. J. Of Anadolu 19 (1): 32-44.
• Yaver S. ve C. Paşa, 2009. Tekirdağ koşullarında bazı soya fasulyesi çeşitlerinin verim kriterleri üzerine bir araştırma. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009, Hatay