PHYLLODY ENFEKTELİ SUSAM ÇEŞİTLERİNDE TÜRKİYE’DE HASTALIĞIN TOHUMLA YAYILMA DURUMUNUN DOĞAL KOŞULLAR ALTINDA SAPTANMASI

Yıl 2010, Cilt: 20 Sayı: 1, 38 - 50, 01.06.2010

Dr. Ahmet Semsettin Tan

Öz

Yüksek kaliteli yağı ile susam (Sesamum indicum L.) dünyada başta gelen yağ bitkilerinden birisidir. Mikoplazma benzeri organizma (MLO) olan Phyllody susam bitkisinin önemli hastalıklarından birisidir. Patojen, dünyada susam üretimi yapılan birçok bölgede görülmekte olup, önemli verim azalışlarına neden olabilmektedir. Bu çalışma ile infekte olan bitkilerden elde edilen tohumlardan yetişen bitkilerde hastalık görülüp görülmeyeceği, diğer bir ifadeyle hastalığın tohumla yayılıp yayılmadığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çalışmada, doğal koşullar altında Phyllody (MLO) ile Sorumlu Yazar (Corresponding Author) : Dr. Ahmet Semsettin TAN E-mail: [e-mail] enfekte olmuş susam bitkilerinden elde edilen tohumlardan yetiştirilen bitkilerde Phyllody hastalığının tohumla yayılma durumu değerlendirilmiştir.Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Menemen, Izmir’de doğal koşullarda Phyllody ile önemli oranda enfekte olan ve zarar gören 11 çeşit /çeşit adayına ait 30 tek bitki 2001 yılında seçilmiştir. Tohum örnekleri hastalıklı bitkilerin farklı yerlerinden toplanan kapsüllerden elde edilmiştir. Phyllody ile infekte olan bitkilerden elde edilen tohumlardan gelişen bitkiler, vektörlerden etkilenmemesi için izolasyon kabinlerinde birinci ve ikinci ürün koşullarında 2002 yılında yetiştirilmiştir. Bitki gelişme devresinde periyodik olarak haftada bir yapılan gözlemlerde; hastalıklı 11 çeşit/çeşit adayından seçilen tohumlardan yetişen bitkilerin Phyllody hastalığından ari olduğunu, her iki yetişme sezonunda da bitkilerin normal ve sağlıklı olarak geliştiği ve herhangi bir Phyllody hastalık belirtisi göstermediği belirlenmiştir. Araştırma sonuçları hastalığın tohumla yayılmadığını ortaya koymuştur

Anahtar Kelimeler

Susam, phyllody, Sesamum indicum L., tohum kaynaklı hastalık

Kaynakça

• Abraham, E. V., K. Natarajan, and M. Murugaesan. 1977a. Damage by pests and phyllody to Sesamum indicum in relation to time sowing. Madras Agriculture J. 64: 298-301.
• Abraham, E. V., K. Natarajan, and S. Jararaj. 1977b. Investigations on the insecticidal control of the phyllody disease of sesamum. Madras Agric. J. 64: 379-383.
• Anonymous. 2010. Sesame production data. http://faostat.fao.org/.
• Beech, D. F. 1981. Phyllody – Its impact on yield and possible control measures. pp. 73-80. In: A. Ashri and P. Poetiary (Eds.) Sesame: Status and improvement. FAO Plant Production and Protection Paper. No: 29. Rome, Italy.
• Bhaskaro, R. C., G. R. Venkata, and P. A. N. Murthy. 1980. MTU6024 – a high yielding variety tolerant of the brown plant hopper. Intern. Rice Res. Newsletter 5 (1) :4.
• Eskafi, F. M., and A. V. Schoonhoven. 1978. Comparison of greenhouse and field resistance of bean varieties to Empoesca kraemeri, Homopters, Cicadellidae. Canadian Entomology 110 (8) :853-858.
• Ghauri, M. S. 1966. Revision of the genus Orosius Distant. (Homoptera : Cicadellidae). Bull. Br. Mus. Nat. Hist. 8: 231-252.
• Gowanlock, D., R. Greber, G. M. Behncken, and J. Finlay. 1976. Electro- microscopy of mycoplasma-like bodies in several Queensland crop species. Second National Plant Pathology Conf. 1976, Brisbane, Australia.
• Joshi, A. B. 1961. Sesamum. Indian Central Oilseeds Committee, Hyderabad, India. Klein, M. 1977. Sesame phyllody in Israel. Phytopath. Z. 88:165-171.
• Mazzani, B., and G. Malaguti. 1952. Filoidia en Lochnera y sesamum. Agron. Trop. Maracay, 2 :59-63.
• Murugaesan, S., C. Ramakrishnan, T.K. Kandaswamy, and M. Murugaesan. 1973.
• Forecasting phyllody disease of sesamum. Madras Agric. J., 60: 492-495.
• Pal, B.P., and Pushkarnath 1935. Phyllody: A possible virüs disease of sesamum. Indian J. Agric. Sci. 5_: 517-522 Prentice, A. N. 1972. Cotton. With special reference to Africa. Longman. London. p. 282.
• Ramanujam, S. 1944. The cytogenetics of amphidiphid S. orientale x S. protratum. Curr. Sci. 13:40-41.
• Rhind, D. 1935. A note on photoperiodism in Sesamum. Indian J. Agric. Sci. 5:729- 736.
• Rosy, E. J. S., A. Subramaniam, and A. Janagarajan. 1996. Economics of insecticides used against sesame insect pests. Indian J. Ent., 58: 274-275.
• Sahambi, H. S. 1958. Virüs diseases of sesamum and their control. Mycological Res. Workers' Conf. Simla, India.
• Sataur, M. 1981. Fungi, bacteria, viruses, mycoplasma, Nematodes and insects attacking sesame. pp. 81-84. In: A. Ashri and P. Poetiary (Eds.) Sesame:
• Status and improvement. FAO Plant Production and Protection Paper. No: 29. Rome, Italy.
• Satpathy, D., B. Misra, J. S. Vanda, and L. N. Mahapatra. 1963. Sesamum indicum. Linn - preliminary studies on the incidence of phyllody and yield in relation to the duration. Indian Oilseeds J. 7: 158-159.
• Selvanarayanan, V., and T. Selvamuthukumaran. 2000. Field resistance of sesame cultivars against phyllody disease transmitted by Orosius albicinctus Distant. pp. 71-74. In: J. Fernández-Martínez (Ed.) Sesame and Safflower Newsletter. No: 15. (IAS), CSIC, Apartado 4084, Córdoba, Spain.