İKİNCİ ÜRÜN PAMUK (Gossypium hirsutum L.) TARIMINDA DEFOLİANT UYGULAMALARININ VERİM, LİF VE TOHUM KALİTESİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2010, Cilt: 20 Sayı: 1, 91 - 110, 01.06.2010

Dr. Yıldız Sokat * Doktora Tezi Aynur Gürel

Öz

Bu çalışmada, buğday hasadı sonrası ikinci ürün olarak ekimi yapılan pamukta, defoliant uygulamalarının verim ve kaliteye olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. 2006 ve 2007 yıllarında iki yıl süreyle Söke’de üretici tarlasında yürütülen çalışmada, ST 373 pamuk çeşidi kullanılmış ve bitkilere farklı ticari isimli defoliantlar ve karışımları, pamuk kozalarının %40-50 açtığı dönemde uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, yaprak dökümü ve koza açımında en iyi sonuçlar defoliant karışımlarından elde edilmiştir.Defoliant uygulamaları; bitki boyu, koza sayısı, koza kütlü ağırlığı, bitki başına verimi, dekara kütlü verimi, çırçır randımanı üzerine istatistiki anlamda fark yaratmamıştır. Uygulamalar, birinci el hasat oranının kontrole göre % 32.4 oranında artmasına neden olmuştur. Defoliant uygulamaları, lif uzunluğu ve olgunluk değerleri üzerine istatiksel olarak etkili bulunmamıştır. Buna karşın, defoliantlar; lif inceliği, mukavemeti, üniformite, elastikiyet, yabancı madde içeriği ve renk özelliklerini istatiksel anlamda olumlu etkilemişlerdir. Uygulamalar, lifin ticari değerini arttıracak şekilde yabancı madde sayısını, alanını ve yabancı madde sınıfını azaltmıştır. Kısa elyaf indeksi, iplik bükülebilirlik indeksi, iplik numara mukavemeti gibi özelliklerin de uygulamalardan önemli derecede olumlu etkilendiği tespit edilmiştir. Tohum kalite özelliklerinden; 100 tohum ağırlığı, tohumda yağ oranı ve tohumun çimlenme %’si üzerine defoliant uygulamalarının istatistiki anlamda önemli bir etkisinin olmadığı, tohumda protein oranı üzerine ise etkili oldukları belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

İkinci ürün pamuk, defoliant, verim, lif kalitesi, yaprak dökümü

Kaynakça

• Açıkgöz, N., M. E. Akkaş, A. F. Moughaddam, K. Özcan. 1994. PC’ler için veri tabanlı esaslı türkçe istatistik paketi:TARİST, Tarla Bitkileri Kongresi Bitki Islahı Bildirileri 256-264.
• Akdemir, H., A. Gürel, Ş. H. Emiroğlu, H. B. Karadayı ve N. Günaydın. 1999. Ege bölgesi koşullarında uygun uzun-ince ve renkli elyaflı pamukların adaptasyonu üzerine araştırmalar, TTGV 052/D nolu proje sonuç raporu.
• Allen, C. T., and M. S. Kharboutli. 1998. Harvest-aid chemicals for lateseason fruit removal, special report, Arkasas Agricultural Experiment Station No: 188, 180183.
• Anonim. 1997a. Pamukta farklı koza açma dönemlerinde yaprak döktürücü uygulamasının lif ve tohumun, bazı fiziksel özelliklerinin etkisi üzerine bir araştırma. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. 1997 yılı Gelişme Raporu.
• Anonim. 1997b. Pamuklarda yaprak döktürücü (defoliant) ve bitki kurutucu (desiccant) olarak kullanılacak kimyasallar ile ilgili standart deneme Metodu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü.
• Anomim. 2005. Pamuk vegetasyon değerlendirme toplantı raporları. Tariş Ar-Ge.
• Boman, R., M. Kelley, and T. Doederlein. 1999. Effects of pre-and fish on agronomic characteristics of cotton in the Texas Hight Plains, Belwide Cotton Conferances, 568-569.
• Camacho, F., V. Cosico, R. Cabangbang. 1982. The effect of defoliants on seed cotton yield and lint quality [in the Philippines]. Don Mariano Marcos State University.
• Clark, L. E., T. E. Slosser, E. P. Boring, T. W. Fuchs, and R. R Minzenmayer. 1996. Evaluation of harvest-aid chemicals for early fall termination of cotton as a boll weevie management strategy, Beltwide Cotton Conferences.
• El-Kassaby, A. T., T. A. A. Kandil. 1985. Effect of defoliations and nitrogen fertilization on Egyptian cotton yield. Field Crop Abstracts 39: 9699, 1113.
• Emiroğlu, Ş. H., Z. M. Turan. 1979. Pamukta yaprak döktürmenin özellikleri ve önemi. Ege Ü.Z.F.Dergisi, Vamık tayşi Özel sayısı, 157-166.
• Fritz, C. D. 1996. Finish cotton harvest-aid, Beltwide Cotton Conference 3: 56-58.
• Goodell, B. P. 2003. Late season insect management for 2003 bringing in a clean crop. University of California Cotton Reviev. The new letter of UC cooperative extension cotton advisors volume 68.
• Harmancıoğlu, M. 1967. Lif Teknolojisi, Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları132: 266.
• Holman, E. M., S. H. Crawford, and A. B. Coco. 1998. Harvest aid chemicals in cotton: their influence on yield and fiber quality, Louisiana-agriculture, 41:3, 26-27.
• Josso, H. A., and G. F. J. Zamorano. 1996. Response of cotton to early defoliation in the Yaqur Valley, Mexico, Beltwide Cotton Conferences 3: 1219-1224.
• Kacar, B. 1972. Bitki Besleme, A.Ü.Ziraat Fak. Yay. 899.
• Karademir E. ve Ç. Karademir. 2002. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Farklı Koza Açma Dönemlerinde Uygulanan Yaprak Döktürücünün (Defoliant) Pamukta Verim, Erkencilik ve Teknolojik Özellikler Üzerine Etkisi. Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Diyarbakır.
• Kaynak, M. A., A. Ünay, H. Başal ve E. Serter. 1999. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Yaprak döktürücü uygulama zamanının önemli tarımsal ve lif kalite özelliklerine etkisinin saptanması. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt-2: 50-154, 15-18 Kasım 1999, Adana.
• Kupal, M. 2001. Bazı Pamuk Çeşitlerinin Değişik Koza Açma Dönemlerinde Defoliant Uygulamaları Üzerine Araştırmalar, Doktora Tezi. E.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri ABD.
• Mccarty, W. and C. Snipes. 1997. Cotton defoliation, application Timing, Mississippi Cooperative Extension Service, Mississippi State University.
• Miller, C. 1970. More harvest-aid research needed, Cotton International Report (1969-1970), Newyork.
• Oğlakçı, M., and M. A. Kaynak. 1992. Pamuk tarımında hasada yardımcı kimyasal uygulamalar. Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi 3: 74-78.
• Öktem, T., E. Özdoğan, S. Öncü ve Y. Sokat. 1999. Pamuk liflerinde gözlenen bazı hatalar. II. Türkiye Pamuk, Tekstil ve Konfeksiyon Sempozyumu. 18-19 Mart, Gaziantep.
• Özkan, N. ve Ö. Görmüş. 2002. Harran Ovası Şartlarında,Yaprak Döktürücü Uygulama Dönemlerinin Pamuğun (Gossypium hirsutum L.) Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi, M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 7 (1-2): 27-38.
• Petterson, M. G. 1996. Overview of southheast cotton practices, Beltwide Cotton Conferences, Memphis, 87-88.
• Reddy, V. R. 1995. Modeling Ethephon temperature interactions in cotton, Computures and Electronics in Agriculture, 13(1)- August, 27-35.
• Robertson, WC., C. Kennedy, and P. Ballantyne. 1998. Evaluation of harvest aids in ultra narrow row cotton. Special Report, Arkansas, Agricultural Experiment Station 188: 159-160.
• Sokat, Y. 1998. Pamukta defoliantların verim, kalite ve tohumun çimlenmesine etkisinin araştırılması. Tariş ARGE Müdürlüğü Proje No: Ar-ge 84.
• Supak, J. R. 1996. Overwiew of U.S.Regional cotton defoliation practices South west, Beltwide Cotton Conferences, Memphis, 88-91.
• Ünal, K. ve Ş. H. Emiroğlu. 1983. Bazı Gossypollü ve Gossypolsüz pamuk çeşitlerinin tohumlarında yağ asitleri üzerine bir araştırma, Ege ÜZF Dergisi, Cilt 20, sayı 3, 55-62.
• Valco, T. D. and K. Bragg. 1996. Harvest-aid effects on lint quality, Beltwide Cotton Conferences, Memphis, 94-96.
• Wang, G. S., Z. W. Tian, F. Chen, and J. M. Yang. 1997. Applied research on the chemical defoliation and ripening technique for mechanical cotton picking. China Cottons 24: 10 25-26.
• Warrick, B.E. 1998. Six year summary of harvested aid testing in the Southern rolling plains of Texas, Belwide Cotton Conferandes, 1410-1413.