EGE BÖLGESİ SAHİL KUŞAĞINDA BUĞDAY VERİMİNİ ETKİLEYEN İKLİM FAKTÖRLERİ VE ÇEŞİTLERİN ADAPTASYONLARI

Yıl 2008, Cilt: 18 Sayı: 2, 1 - 10, 01.12.2008

Rıza Ünsal Hatice Geren Hatice Geren

Öz

Yağışın 550–1100 mm arasında değiştiği Ege sahil kuşağında, uygun yıllarda iyi bakım koşullarında hektara buğday verimi 10000 kg’a kadar çıkabilmektedir. Ancak son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi bölgede de hüküm süren alışılmadık iklim koşulları, üretimi sınırlayan faktörlerin başında gelmektedir. Ege bölgesinde buğday verimini olumsuz etkileyen en önemli iklim faktörleri; yağışların düzensizliği, Mayıs ayında oluşan yüksek sıcaklık ve yetersiz yağışla oluşan kurak stresi, ılık geçen sonbaharın ardından erken ilkbaharda oluşan soğuk zararıdır. Buğday verimlerinin çevre ve yıllara göre değişen iklim şartlarına çok bağımlı olması; kararlı ve yüksek bir verim için çevre faktörlerinin etkisini azaltıcı, çeşitlerin saptanarak üreticilere aktarılması önem arz etmektedir. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından 2001-2004 yılları arasında 4 yıl ve 9 lokasyonda yürütülen bir çalışmada verim değerlendirmeleri sonucunda tavsiye edilebilecek stabil çeşitler olarak; Ziyabey 98, Basribey 95 Karacabey 97 ve Golia çeşitleri görülmektedir. Bölgenin kötü ve orta verimleri bölgeleri için Seyhan 95, İzmir 85, Bandırma 97 ve Kaşifbey 95 çeşitleri, iyi verimli koşularına verim potansiyeli yüksek olan Adana 99, Ceyhan 99, Doğankent çeşitleri önerilebilir

Anahtar Kelimeler

Buğday, Triticum aestivum L., stabilite, adaptasyon, iklim faktörleri

Kaynakça

• Anonymus. 2002. The Impact of Climate, Agrotechnology, Soil and Socio-Economic Factors on Wheat Yields. Turkish-Israel Joint Project Final Report. Menemen- İzmir.
• Anonymus. 2005. Toprak Mahsülleri Ofisi 2005 Yılı Hububat Raporu. Anonymus. 2006. Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tüik.gov.tr.
• Anonymus. 2007a. 2007 Yılı Hububat Raporu, Toprak Mahsülleri Ofisi. Anonymus. 2007b. ETAE Ara Sonuç Raporu. Anonymus. 2008. http://www.meteor.gov.tr
• Eberhart, S.A. and Russel, W.A. 1966. Stability Parameters for Comparing Varieties. Crop Science, 6: 36-40.
• Kün, E. 1988. Serin İklim Tahılları, Ankara Ü. Z. F. Yayınları: 1032.
• Lomas, J. and Shashoua, Y. 1970. The Effect of Rainfall on Wheat Yields in An Arid Region. In:Plant Responses to Climatic Factors. Proc. Upsala Symp. Nat Resources Res. UNESCO.
• Ünsal, R. 2004. Ege Geçit Kuşağında Buğday Tarımı ve Önerilen Buğday Çeşitlerinin Özellikleri. TAYEK 2004 Yılı Tarla Bitkileri Grubu Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayın No:117. 07-09 Eylül 2004. Menemen-İzmir.
• Yıldırım, M. B., A. Öztürk, F. İkiz ve H. Püskülcü. 1979. Bitki Islahında İstatistikGenetik Yöntemler. Ege Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yayınları No: 20, 217-251.