BİTKİ GENETİK KAYNAKLARIN KORUNMASINDA DONDURARAK MUHAFAZA (CRYOPRESERVATION) TEKNİKLERİ VE UYGULAMALARI

Yıl 2008, Cilt: 18 Sayı: 2, 62 - 78, 01.12.2008

Tuncer Taşkın

Öz

Sahip olduğumuz bitki genetik kaynakları, çevresel ve diğer baskılarla genetik erozyona uğramakta ve yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle, tarımı yapılan türlere ait bitki genetik kaynaklarındaki çeşitliliğin korunması, bitkisel üretimin sürdürülebilirliği bakımından zorunludur. Türkiye orijinli türler ulusal gen bankasında ve arazi gen bankalarında muhafaza edilmektedir. Tohumlarında çimlenme sorunu olan yada vejetatif olarak muhafaza edilmelerinde zorluklar yaşanan bazı kültür bitkilerinin dondurularak muhafaza edilme imkanlarının araştırılması büyük önem arz etmektedir. Son yıllarda dondurarak muhafaza konusunda yoğun çalışmalar sürdürülmekte ve en son tekniklerle genetik kaynakların korunmasına ve muhafaza altına alınmasına çalışılmaktadır. Bu derlemede, biyolojik materyalin canlı olarak ultra düşük ısılarda uzun süre muhafaza edilmesi olarak tanımlanan kryoprezervasyon tekniği ile ilgili yöntem, teknik ve uygulamalara ilişkin bilgi verilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Bitki genetik kaynakları, muhafaza, kryoprezervasyon

Kaynakça

• Anonim 2007. Ankara Üniversitesi, Ünihaber, Sayı 79: 15-31 Ocak, 4-5 (http://www.ankara.edu.tr/gorsel/dosya/uni79.pdf).
• Babaoğlu, M., E. Gürel ve S. Özcan. 2001. Bitki Biyoteknolojisi. Doku kültürü ve uygulamaları. Selç. Üniv. Vakf. Yay. Tak no:975-6652-03-9, 374 s.
• Bajaj, Y. P. S. and J. Reinert. 1977. Cryobiology of plant cell cultures and establishment of gene- banks. P.757-777. In J. Reinert and Y.P.S Bajaj (eds.), Applied and Fundamental Aspects of Plant Cell, Tissue and Organ Culture. Springer-Verlag.
• Emeklier, H. Y. 2001 Germplazm Muhafazası. 282-323. In: Babaoğlu, ve ark. 2001. Bitki Biyoteknolojisi. Doku kültürü ve uygulamaları-I. Selç. Üniv. Vakf. Yay. Tak no:975-6652-03-9, 374 s.
• Endress, R. 1994. Plant Cell Biotechnology, p. 353, Springer-Verlag, Berlin, Germany.
• Escobar, R. H., G. Mafla and W. M. Roca. 1997. A metodology for recovering cassava plants from shoot tips maintained in liquid nitrogen. Plant Cell Rep., 16: 474-478.
• Gönülşen, N. 1987. Bitki Doku Kültürleri ve Uygulama Alanları. Ege Tarm. Araşt. Enst. Müd. Yay. no: 78, 140 s, Menemen-İzmir. Grout, B. W. W. and G. G. Henshaw. 1980. Structural observations on the growth of potato shoot-tip cultures after thawing from liquid nitrogen. Ann. Bot. 46: 243- 248.
• Hatipoğlu, R. 1997. Bitki Biyoteknolojisi. Ç.Ü. Zir. Fak. Yay. No:190, Ders Kit. Yay. No: 58, Adana.
• Kartha, K. K., N. L. Leung, and K. Pahl. 1980. Cryopreservation of strawberry meristems and mass propagation of plantlets. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 105: 481-484.
• Kartha, K. K. 1984. Freeze preservation of Meristems. In: Cell cultures and Somatic Cell Genetics of Plants, I. K. Vasil (ed), pp: 621-628, Academic press Inc. Orlando/San Diego/New York/London.
• Kim H. H., E. G. Cho, H. J. Baek, C. Y. Kim, E. R. J. Keller, and F. Engelmann. 2004. Cryopreservation of garlic shoot tips by vitrification: Effects of dehydration, rewarming, unloading and regrowth conditions. CryoLetters 25: 59-70.
• Mullin. R. H. and D. H. Schlegel. 1976. Cold storage maintenance of strawberry meristems plantlets. Hort. Science. 11(2): 100-101.
• Niwata E., M. Suzuki, and M. Ishikawa 2000. Cryopreservation of garlic apical meristems by vitrification. p. 429-430. IPGRI, Cryopreserv. plant germpl., Curr. res. prog. and appl., Florent Engelmann and Hiroko Takagi (eds).
• Quatrano, R. S. 1968. Freeze preservation of cultured flax cells utilizing dimethylsulfoxide. Pl. Physiol. 43. 2057-2061.
• Panis B., B. Piette, R. Swennen. 2005. Droplet vitrification of apical meristems: a cryopreservation protocol applicable to all Musaceae. Plant Sci. 168: 45-55.
• Sakai, A., M. Yamakawa, D. Sakata, T. Harado, and T. Yakawa. 1978. Development of a whole plant from excised strawbery runner apex frozen to -196 °C. Low. Temp. Sci. Ser. B. 36: 31-38.
• Seibert, M. 1976. Shoot initiation from carnation shoot apices frozen to -196 °C. Science: 1178-1179.
• Schäfer-Menuhr, A. 1996. Refinement cryopreservation techniques for potato.Final report for the period 1 Sept. 1991-31 Aug. 1996. International Plant genetic Resources Institute, Rome.
• Thinh, N. T., H. Takagi, and A. Sakai. 2000. Cryopreservation of in vitro-grown apical meristems of some vegetatively propagated tropical monocots by vitrification. p. 227-232. IPGRI, Cryopreserv. plant germpl., Curr. res. prog. and appl., Florent Engelmann and Hiroko Takagi (eds).
• Towill, L. E. 1983. Improved survival after cryogenic exposure of shoot tip derived from in vitro plantlet cultures of potato. Cryobiology 20: 567-573.
• Westcott, R. J., G. G. Henshaw, and V. M. Roca. 1977. Tissue culture storage of potato germplasm: Culture initiation and plant regeneration. Plant science letters 9: 309-315. Withers, L. A. and P. J. King. 1979. A novel cryoprotectant for the freeze preservation of cultured cells of Zea Mays L. Pl. Physiol. 64: 675-678.
• Withers, L. A. and P. J. King. 1980. A simple freezing unit and routine cryopreservation method for plant cell cultures. Cryo-Letters. 1: 213-220.
• Withers, L. A. 1980a. Tissue Culture Storage for Genetic Conservation. IBPGR Techn. Rpt. IBPGR Secretariat, Rome Italy.
• Withers, L. A. 1980b. Low temperature Storage of Plant Tissue Culture.p. 102-145. In A. Fiechter (ed), Advances in Biochemical Engineering. Volume 18, Plant Cell Cultures II. Springer-Verlag