AYÇİÇEĞİNDE (Helianthus annuus L.) TANE VERİMİNİN OLUŞUMUNDA ROL OYNAYAN ÖNEMLİ VERİM ÖĞELERİNİN KATKI ORANLARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2007, Cilt: 17 Sayı: 2, 35 - 50, 01.12.2007

Yalçın Kaya Göksel Evci Sezgin Durak Veli Pekcan Tahir Gücer M. İbrahim Yılmaz

Öz

Araştırma, Edirne koşullarında ayçiçeğinde önemli 8 verim öğesi ve yüksek ve düşük tane verimi arasındaki ilişkileri ortaya koymak amacıyla, 1999-2004 yılları arasında yapılmıştır. Çalışmada, kurak şartlarda kurulan 102 verim denemesinde kontrol olarak yer alan ve Türkiye de en fazla ekilen Sanbro ayçiçeği çeşidi kullanılmıştır. Yapılan korelasyon ve regresyon analizleri sonucunda, ayçiçeğinde verimin oluşmasında, incelenen verim öğelerinin düşük verimlerde yüksek verimlere nazaran daha belirleyici rol oynadığı, verime en fazla etkili verim öğesinin ise, tane doldurma periyodu olduğu belirlenmiştir. Kabuk ve yağ oranı, tane doldurmada ve bitki boyunda düşük ve yüksek verimde benzer trendler elde edilirken, diğer öğelerde birbirinin tersine eğilimler gözlemlenmiştir. Sonuç olarak; yüksek verim için ayçiçeği hibritlerinin, 140-160 cm arasında bitki boyuna, % 25 ten az kabuğa ve uzun tane doldurma dönemine sahip olması gerekir

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği, Helianthus annuus L., hibrit, tane verimi, verim öğeleri, regresyon analizi

Kaynakça

• Ashok, S., N. S. Mohamed Sheriff, and L. Narayanan,. 2000. Combining ability studies in sunflower (Helianthus annuus L.). Crop Research 20 (3): 457-462.
• Dağüstü, N. 2002. Correlations and path coefficient analysis of seed yield components in sunflower (Helianthus annuus L.). Turkish Journal of Field Crops. 7(1): 5-19.
• Hladni, N., D. Skoric, M. K. Balalic, M. Ivanovic, Z. Sakac, and D. Jovanovic. 2006. Combining ability for oil content and its correlations with other yield components in sunflower (Helianthus annuus L.), Helia. 29 (44): 101-110.
• Kaya, Y. 2003. Türkiye’deki yağlık ayçiçeği üretiminin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. CINE TARIM Dergisi. 5: 43. 34-35.
• Kaya, Y. and I. K. Atakisi. 2003. Path and correlation analysis in different yield characters in sunflower (Helianthus annuus L.). Anadolu Journal.13. 31-45.
• Kaya, Y. ve I. K. Atakisi. 2004. Combining Ability Analysis in Some Yield Characters of Sunflower (Helianthus annuus L.). Helia. 27: 41. 75-84.
• Kaya, Y. 2005. Determining Combining Ability in Sunflower (Helianthus annuus L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry. TUBİTAK. Ankara. 243-250.
• Kaya, Y., G. Evci, S. Durak, V. Pekcan ve T. Gücer. 2005. Ayçiçeğinde Tane Doldurma Süresinin Tane Verimi Ve Diğer Önemli Verim Öğelerine Etkisi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi 5-9 Eylül, Antalya.
• Marinković R., D. Škorić, B. Dozet, and D. Jovanović. 2000. Line x tester analysis of the combinig ability in sunflower. Proc. of the 15th International Sunflower Conference, Tome II, E- 30 - 35, Toulouse, France,.
• Miller, J. F. and G. N. Fick. 1997. Sunflower Genetics. In: A.A. Schneiter (ed.) Sunflower Technology and Production. Agron. Monogr. 35. ASA. CSSA and SSSA. Madison, WI, USA. 441-495.
• Parameswari, C., V. Muralidharan, B. Subbalakshmi and N. Manivannam. 2004. Genetic analysis yield and important traits in sunflower (Helianthus annuus L.). Hybrids. Journal of Oil seed Research 21(1): 168-170.
• Škorić, D., S. Jocić and I. Molnar. 2000. General (GCA) and specific (SCA) combining abilities in sunflower. Proc. of the 15th Int. Sunf. Conf., Toulouse, France, 23-30.