Fenik Yaylası (Yayladağı/Hatay) ve Çevresinin Bitki Sosyolojisi ve Ekolojisi

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 1, 100 - 125, 15.06.2021

Erdinç Oğur , Hayrettin Ocakverdi

https://doi.org/10.18615/anadolu.950153

Öz

Araştırma alanı olan Fenik Yaylası coğrafik olarak Doğu Akdeniz’in Amanoslar dağ kuşağında, Samandağ ve Yayladağı ilçelerinin sınırları içerisinde yer alır. Fenik Yaylası, batısı Akdeniz, güneyi Yeditepe, kuzeyi Karaköse ve Yeşiltepe ile çevrili yaklaşık 61 km2 ‘lik bir alandır. Fenik Yaylası’nın bitki sosyolojisi ve vejetasyon ekolojisini kapsayan bu çalışma, alanın biyolojik çeşitliliği, ekosistem çeşitliliği ve genetik kaynakların belirlenmesi, korunması ve sürdürülebilir yönetimini sağlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda, arazi klasik Braun-Blanquet (1932) metoduna göre analiz edilerek çalışma alanında maki vejetasyonu tipine ait 7 bitki birliği belirlendi. Üst sintaksonomik kategori değerlendirmesinde 6 tane birlik Quercion calliprini Zohary (1962) alyansı (Cisto-Quercetum cocciferae, Gynandrio-Quercetum cocciferae, Myrto-Quercetum cocciferae, Andropogo-Quercetum cocciferae, Genisto-Spartietum juncei, Myrto-Ericetum manupuliflorae), bir tane birlik Ptosimopappo-Quercion Quézel, Barbero at Akman (1978) alyansında (Lauro-Arbutetum andrachne) değerlendirilirken tüm birlikler Quercetalia ilicis Braun-Blanquet (1947) ordosu ve Quercetea ilicis Braun-Blanquet (1947) sınıfında değerlendirilmiştir. Birlikler sintaksonomik kategorilerin belirlenmesinin yanı sıra bitki-iklim-toprak arasındaki ilişkiler de ekolojik olarak değerlendirilmiştir. Günümüzde hızla artan insan nüfusu, çalışma alanımızda da etkisini göstermekte ve doğal bitki örtüsü üzerindeki tahribatı arttırmaktadır. Fenik yaylası ve çevresinde, en büyük tehdit olarak alanların tarım arazilerine dönüştürülmesi bunun yanı sıra hayvan otlatılması, aşırı bitki kesimi ve yapılaşma gibi insan kaynaklı olumsuz etkiler belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hatay, Fenik Yaylası, vejetasyon, bitki sosyolojisi, ekoloji

Plant Sociology and Ecology of Fenik Plateau (Yayladağı / Hatay) and its Environment

Öz

Fenik Plateau, the study area, is located on Amanos Mountain Range within the borders of Samandağ and Yayladağı districts. Fenik Plateau is about 61 km2 wide surrounded by Mediterranean in the west, Yeditepe in the south, Karaköse and Yeşiltepe in the north. This study includes plant sociology and vegetation ecology of Fenik Plateau in order to specify the plant biological diversity, ecosystem diversity and genetic resources of the area and than to recommend the sustainable management practises to be applied in the area. As a result of field studies, according to classical Braun-Blanquet (1932) method, totally 7 maquis plant associations were determined. The following upper category 6 of the associations were evaluated as Quercion calliprini Zohary (1962) alliance (Cisto-Quercetum cocciferae, Gynandrio-Quercetum cocciferae, Myrto-Quercetum cocciferae, Andropogo-Quercetum cocciferae, Genisto-Spartietum juncei, Myrto-Ericetum manupuliflorae) and one of the unions was evaluated as Ptosimopappo-Quercion Quézel, Barbero at Akman (1978) alliance (Lauro-Arbutetum andrachne) while all the associations were evaluated as a part of the Quercetalia ilicis Braun-Blanquet (1947) ordo and Quercetea ilicis Braun-Blanquet (1947) in class category. In addition to determining the syntaxonomic categories of the associations, the relationship between the plant, climate and soil was evaluated as well. Nowadays, rapidly growing population shows its effects on our study field and increases the damage on natural vegetation. On Fenik Plateau and its surrounding, converting the land into a farmland is the biggest threat; besides this, excessive grazing animals, cutting plants and over constructing are determined as the negative effects caused by people.

Anahtar Kelimeler

Hatay, Fenik Plateau, vegetation, plant sosyology, ecology

Kaynakça

• Akman, Y. 1973a. Contribution a le etude de la des montagnes de I’amanus, I-III Comm. Fac. Sci. Univ. Ank. Seri C 17: 1-70.
• Akman, Y. 1973b. Apercu preliminaire sur les conditions phytosocioloqiques de la chaine de L’Amanous dans la region du Hatay (I-II-II). Com De La Fac-Des sicid’Ank. Serie C, Tome 17.
• Akman, Y. 1995. Türkiye Orman Vejetasyonu. Ankara Üniv. Fen. Fak. Botanik Anabilim Dalı, Ankara.
• Akman, Y., M. Barbero, and P. Quézel. 1978. Contribution a L’etude de la vegetation forestiere d’Anatolie mediterraneenne. Phytocoenologia 5 (1): 1–79.
• Akman, Y., M. Barbero, and P. Quézel. 1979a. Contribution a L’etude de la vegetation forestiere d’Anatolie mediterraneenne. Phytocoenologia 5 (2): 189-276.
• Akman, Y., M. Barbero, and P. Quézel. 1979b. Contribution a L’etude de la vegetation forestiere d’Anatolie mediterraneenne. Phytocoenologia 5 (3): 277-346.
• Allison, L. E., and C.D. Noode. 1965. Carbonete (C.A.Bıake, Editör) methods of soil analysis. Part. II Agronomy series, No:9 American Soc. Of Agro., Winciston, s. 1367-1368.
• Anonymous, 2004. Ekstrem sıcaklık yağış değerleri, meteoroloji bülteni, Meteoroloji Gen. Müd. Yayınları, Ankara.
• Atalay, İ. 1987. Türkiye Jeomorfolojisine Giriş. Ege Üniv. Edebiyat Fak. Yay. No:9, İzmir.
• Billings, W.D., and H.A. Mooney. 1968. The Ecology of arctic and alpine plants. Biological Reviews, 43: 481-529.
• Bouyoucos, G.J. 1962. Hydrometer method improved for making particle size analysis of soils. Agronomy Journal 54:464-465.
• Braun-Blanquet, J. 1932. Plant sociology (Translated by Fuller and Conrad). New York, London.
• Braun-Blanquet, J. 1947. The vegetation cover in the Montpellier region and its relationship with soil. Sigma Communication (Support for Improvement of Govern- ance and management Programme). 94, Montpellier.
• Bremner, J. M. 1965. Total Nitrogen. Chapter 83. pp. 1149-1178. In: A. G. Norman (Ed.) Methods of soil analysis. Part. II, Chemical and Microbiological Methods. Am. Soc. Agron. Inc. Madison, Winciston.
• Byfield A. ve H. Çakan. 2005. Amanos Dağları. İstanbul: WWF Türkiye. 122 Önemli Bitki Alanları. 2005.
• Çakan, H. 1997. Musa ve Kel Dağlarının (Hatay) bitki ekolojisi, Ç. Ü. Fen BilimleriEnstitüsü Doktora Tezi, Adana.
• Davis, P.H. (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol: 1–9. Edinburgh University Pres, Edinburgh.
• Davis, P.H., R.R. Mill, and K. Tan. 1988. Flora of Turkey and The East Aegean Islands (Supplement). Edinburgh University Press. Vol. 10, Edinburgh.
• Demirsoy, A. 1996. Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası. Meteksan AŞ. Ankara.
• Duman, H. ve Z. Aytaç. 1994. Ahır, Berit, Binboğa ve Öküzdağlar (Kahramanmaraş-Kayseri) Yüksek Dağ stebinin flora ve vejetasyonu, TBAG-940 Nolu Proje, Tübitak, Ankara.
• Düzenli, A. 1976. Hasan Dağı’nın bitki ekolojisi ve bitki sosyolojisi yönünden araştırılması. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22: 2.
• Ege, İ. 2014. Amik Ovası ve Yakın Çevresi’nin Jeomorfolojisi, Doğu Mat Grup Matbaacılık Ltd. Şti., ISBN: 978-60584765-0-9, s.25
• Ekim, T. 2002. TÜRSAB Botanik Seminer Notları, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Botanik Anabilim Dalı. İstanbul.
• Güner, A., N. Özhatay, T. Ekim, and H.K.C. Başer. 2000. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Edinburgh University press. Supplement 2 Vol.11. 656 s. Edinburgh.
• Güner, A., S. Aslan, T. Ekim, M. Vural ve M.T. Babaç. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.
• Güzelmansur, A. ve Y. Lise. 2013. Amanos Dağları’nın biyoçeşitliliği. MKU Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (2): 55-68, ISSN 1300-9362.
• Karagöz, A., N. Zencirci, A. Tan, T. Taşkın, H. Köksel, M. Sürek, C. Toker ve K. Özbek. 2010. Bitki Genetik Kaynaklarının Korunması ve Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi. 11-15 Ocak. Bildiriler Kitabı. s.: 155-177.
• Kılınç, M., Kutbay, H. G. 2004. Bitki Ekolojisi. Palme Yayıncılık. Ankara.
• Ocakverdi, H. 1990. Karadağ’ın (Karaman) fitososyolojik ve fitoekolojik yöndena raştırılması. Selçuk Üniv. Araştırma Fonu Proje No: 88–002, Konya
• Quézel, P., M. Barbéro, and Y. Akman. 1978. L’Interpretation phytosociologique des groupements forestiers dans le basin Mediterraneen Oriental. Documents Phytosociologiques 2: 329-352 (in French).
• Quézel, P., M. Barbéro,and Y. Akman. 1980. Contribution a L’etude de la vegetation forestiere d’Anatolie septentrionale Phytocoenologia, 5(3/4): 365-519 Stuttgart-Lehren.
• Quézel, P., M. Barbéro, and Y. Akman. 1992. Typification de syntaxa décrits en région méditerranéenne orientale. Ecologia Mediterranea 18: 81–87 (in French).
• Richards, L, A. 1954. Diagnosis And İmpravenent Of Saline And Alkali Soils. Hand book 60. U.S. Goverment Printing Office Washington.
• Seçmen, Ö., Y. Gemici, G.Görk, L. Berat, ve E. Leblebici. 2008. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitapları Serisi No:116. İzmir.
• Tamer, Y. 1974. Hatay- Yayladağı Bölgesi Fosfat ve Jeolojik Etüdü. Ankara.
• Tan, A., T. Taşkın. 2001. Herbaryum Hazırlama Teknikleri. TAYEK/TYUAP. 4-6 Eylül 2001. 103: 1-6. Menemen İzmir.
• Uslu, T. 1974. Mersin ile Silifke arası kumul ve maki vejetasyonunun bitki ekolojisi ve sosyolojisi yönünden araştırılması. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi. Ankara.
• Uslu, T. 1977. Plant ecological and sociological research on the dune and maquis vegetation between Mersin and Silifke, Communications Com. De la Fac-Des Sci-d’ Ank. Seric C2, Torne 21.
• Vural, M., H. Duman, A. Güner, A. A. Dönmez ve H. Şağban. 1994. The vegetatition of Köyceğiz-Dalyan (Muğla) special protected area. Tr. J. of Botany 19: 431-476.
• Vural, M., Y. Akman, and P. Quézel. 1999. Contribution a l’etude de la vegetation forestiere du Taurus central: analyse phyto-ecologique d’un sud-nord, entre Silifke et Karaman. Fitosociologia 36 (1): 3-21, 1999.
• Yılmaz, T. 1996. Akdeniz doğal bitki örtüsü. Çukurova Üniversitesi Yayınları No: 172. Adana.
• Yılmaz, Y., O. Gürpınar, N. Yalçın, C. Yetiş, E. Yiğitbaş, Y. Günay, B. Sarıtaş. 1984. Amanos dağlarının jeolojisi. İstanbul Üniv. Mühendislik Fak. TPAO raporu no: 1920,.1-4. 591 syf. Ankara.
• Yolcu, H. 2005. Kızıldağ (Hatay) vejetasyonunun araştırılması. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Adana.
• Yurdakulol, E. A. 1973. Phytosociologique and ecological research on the vegetation of the pos forest (Adana distr. Karsantı) of the Anti-Taurus Mountain, Communications De La Faculte des Sciences De L’Universte, Seri C2, Supp1:1-50 Ankara, D’Ankara, (1973).
• Zohary, M. 1962. Plant Life of Palestine. The Ronald Press Co. New York.
• Zohary, M. 1973. Geobotanical Foundations of The Middle East,Vol;1-2, Stuttgart.