Kırgızistan’ın Kuzey Bölgesinde Patates (Solanum tuberosum L.) Ekiliş Alanlarında Saptanan Bitki Paraziti Nematod (Nematoda: Tylenchida) Türleri

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 2, 175 - 179, 15.12.2021

İlker Kepenekci F. Dolunay Erdoğuş Ayşe Yeşilayer Mustafa İmren

https://doi.org/10.18615/anadolu.1030036

Öz

Bitki paraziti nematodlar kültür bitkilerinde ekonomik kayıplara neden olan zararlı organizmalardır. Bu çalışma Kırgızistan’ın kuzeyinde yer alan Talas ve Tokmok Bölgeleri patates ekiliş alanlarında bulunan bitki paraziti nematod türlerini saptamak amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla 2016 yılı yaz aylarında yapılan survey çalışmalarında patates ekiliş alanlarından 15 adet bitki ve toprak örneği alınmıştır. Örneklerden elde edilen bitki paraziti nematod türlerinin teşhisleri morfolojik ve morfometrik ölçümler yapılarak klasik yöntemlerle belirlenmiştir. Yürütülen teşhis çalışmaları sonucunda Tylenchida takımına ait 4 familya ve 6 cinse bağlı 6 tür tespit edilmiştir. Bu türler Bitylenchus goffarti (Sturhan, 1966), Ditylenchus destructor (Thorne, 1945), Filenchus cylindricus (Thorne Malek, 1968), Helicotylenchus vulgaris (Yuen, 1964), Rotylenchus buxophilus ve Scutylenchus rugosus (Sıddoqii, 1963)’dur. Çalışmada saptanan en yaygın türler ise F. cylindricus ve B. goffarti olarak kaydedilmiştir. Elde edilen tüm türler Kırgızistan için yeni kayıt niteliğinde olup D. destructor (patates çürüklük nematodu) patates bitkisinde önemli kayıplara yol açan bir zararlıdır.

Anahtar Kelimeler

Patates, Kırgızistan, Tylenchida, bitki paraziti nematodlar

Plant Parasitic Nematode (Nematoda:Tylenchida) Species Determined in Potato (Solanum tuberosum L.) Cultivation Areas in the North Region of Kyrgyzstan

Öz

Plant parasitic nematodes are harmful organisms that cause economic losses in cultivated plants. This study was carried out to determine the plant parasitic nematode species found in potato cultivation areas of Talas and Tokmok Regions located in the North of Kyrgyzstan. For this purpose, 15 plant and soil samples were taken from potato cultivation areas during the survey studies conducted in the summer of 2016. The identification of the plant parasitic nematode species obtained from the samples was made by classical methods using morphological and morphometric measurements. As a result of the diagnostic studies carried out, 4 families belonging to the Tylenchida order and 6 species belonging to 6 genera were determined. These species are Bitylenchus goffarti (Sturhan, 1966), Ditylenchus destructor (Thorne, 1945), Filenchus cylindricus (Thorne Malek, 1968), Helicotylenchus vulgaris (Yuen, 1964), Rotylenchus buxophilus and Scutylenchus rugosus (Sıddoqii, 1963). The most common species identified in the study were recorded as F. cylindricus and B. goffarti. All the species obtained are new records for Kyrgyzstan and D. destructor (potato tuber nematode) is a pest causing significant losses in the potato plant.

Anahtar Kelimeler

Potato, Kyrgyzstan, Tylenchida, plant parasitic nematodes.

Kaynakça

• Anonim. 2019a. Kırgızistan pazar bilgileri. T.C. Ticaret Bakanlığı Dış Temsilcilikler ve Uluslararası Etkinlikler Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim. 2019b. https://kgturizm.tr.gg/Tar%26%23305%3Bm- ve-Hayvanc%26%23305%3Bl%26%23305%3Bk.htm.
• Abdulhamidova, D., T. Abdurakhmanova and P. Monneveuxc. 2015. Potato in Kyrgyzstan: The second bread Manas. Journal of Agriculture and Life Sci. 5(1): 54–63.
• Bernard, E. C. 1992. Soil nematode. Biodiversity Biology and Fertility of Soils. 14: 99-103.
• Boag, B., and G. W. Yeates. 1998. Soil nematode biodiversity in terrestrial ecosystems. Biodiversity and Conservation. 7(5): 617-630.
• Christie, J.E. and V.G. Perry. 1951. Removing nematodes from soil. Proc. Helminthol. Soc. Wash. 18, 106-108.
• De Grisse, A. 1969. Redescription on modifications de quelque tecniques utilisees dans l'etude des neematodes phytoparasitaires. Meded. Ritksfac. Landwet. Gent, 34(2): 351-359.
• Evans, K. and A.R. Stone. 1977. A review of the distribution and biology of the potato cyst nematodes Globodera rostochiensis and G. pallida. International Journal of Pest Management. 23:178-189.
• Evans, K. and D L. Trudgill. 1992. Pest aspects of potato production Part 1. pp.438-475. In: P.Harris (Ed.) The Nematode Pests of Potatoes. Hill London.
• Fenwick, D.W. 1940. Methods for the recovery and counting of cysts Heterodera schachtii from soil. Journal of Helminthology.18, 155-172. Fortuner, R.1984. Statistics in taxonomic descriptions. Nematologica. 30; 187-192.
• Hooper, D.J. 1986. Handling fixing, staining and mounting nematodes. pp. 59-80. In: J.F. Southey (Ed.). Laboratory Methods Work With Plant and Soil Nematodes. Her Majesty’s Stationery Office, London.
• Kepenekci, İ. 2012. Nematoloji (Bitki Paraziti ve Entomopatojen Nematodlar) Eğitim, Yayım ve Yayımlar Dairesi Başkanlığı. Tar. Bil. Serisi Yayın No:3. Yenimahalle, Ankara.
• Kepenekci, İ. and T. Döölötkeldiyeva. 2017. Determination of root-knot nematodes (Meloidogyne spp.) in vegetable and fruit cultivation areas in Talas and Çuy valleys north of Kyrgyzstan. 2nd International Balkan Agrıculture Congress. 16-18 Mayıs 2017. Tekirdağ. p.129.
• Kepenekci, İ. ve D. Erdoğuş. 2017. Plant parasitic nematodes of Tylenchida (Nematoda) associated with beans (Phaseolus vulgaris) growing areas in the North of Kyrgyzstan. Ecology Congress. 11-13 Mayıs 2017. Kayseri. p. 263.
• Kepenekci, İ. ve M. İmren. 2017. Virüs vektör nematod (Dorylaimida: Nematoda) türlerine ait ilk rapor, Kuzey Kırgızistan. Ecology Congress. 11-13 Mayıs 2017.Kayseri. s.579.
• Kepenekci, İ., H.D. Sağlam, M. İmren, and T. Döölötkeldi yeva. 2017a. Determination of cyst nematodes (Heterodera spp.) in sugar beet and wheat cultivation areas in the north of Kyrgyzstan. International Advanced Researches Engineering Congress. 16-18 Kasım Osmaniye. p. 2420.
• Kepenekci, İ., H. Çimen, A. Akın, and S. Hazır. 2017b. First report of entomopathogenic nematodes (Nematoda) in Kyrgyzstan. 6th Entomopathogens and Microbial Control Congress. 16-18 Eylül 2017. Tokat. p.85.
• Onaran, H. 2000. Patates Tarımı, Sorunları ve Çözüm Yolları Niğde.
• Siddiqi, M.R. 2000. Tylenchida Parasites of Plants and Insects. Cabi Publishing. UK.
• Winslow, R.D. and R.J. Willis. 1972. Nematode diseases of potatoes. pp. 17-49. In: J. J. Webster, (ED.). Economic Nematology. Academic Press London, New York.