Kekik Üretimi, Pazarlaması, Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Denizli İli Örneği

Yıl 2023, Cilt: 33 Sayı: 2, 209 - 219, 29.12.2023

Derya Nermin Dereli Metin Artukoğlu

https://doi.org/10.18615/anadolu.1361061

Öz

Tıbbi ve aromatik bitkilerin içinde kekik, hem doğrudan tüketilerek hem de birçok sanayi dalı tarafından yoğun olarak kullanılabilen bir bitkidir. Ancak kekik ekonomisine ilişkin olarak yapılan çalışmalar son derece sınırlıdır. Çalışma, bu konudaki eksikliği alan bazlı çalışma ile gidermek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada kekik üretim ve pazarlaması, sorunları ve çözüm önerileri genel olarak ve üretimin en yoğun olduğu Denizli örneğinde 256 üreticiden derlenen veriler yardımı ile ele alınmıştır. İşletmelerin büyük bölümünde 30 dekarın üzerinde kekik üretim alanı bulunmaktadır. Kekik üretiminin önemli bir bölümünün gerçekleştiği Denizli’de birim alana düşen verim ortalaması düşük kalmaktadır. Yapılacak AR-GE çalışmalarında kekik yetiştiriciliğinde kültürel uygulamaların ve yüksek verime sahip çeşitlerin geliştirilmesine odaklanılması dekar başına düşecek olan ürün miktarını arttırabilme dolayısıyla kaynakların etkin kullanımı konularında üreticilere ışık tutacaktır. Tüm bunların yanında üreticileri bilinçlendirmek için gerekli yayım çalışmalarının yapılarak üretim süreci hakkında nitelikli bir eğitimin verilmesinin kekik sektörünün gelişimi açısından etkili olacağı düşünülmektedir. Araştırma alanında kekik pazarlama kanalı incelendiğinde, kekik bitkisinin üreticiden ya yerel ya da büyük firmalar tarafından alınmakta olduğu görülmektedir. Kekikte son yıllarda fiyat artışları olmasına rağmen üreticilerin fiyat beklentilerinin karşılanamaması ve fiyatın daha çok düşmesi endişesini gidermek için sözleşmeli üretim ve kooperatifleşme bir çözüm yolu olabilir.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi ve aromatik bitkiler, kekik, pazarlama, kekik pazarlaması

Etik Beyan

Ege Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu 30/05/2022 tarihli toplantısında etik açıdan uygun bulunmuştur.

Thyme Production, Marketing, Problems and Solution Suggestions: The Case of Denizli Province

Öz

Among medicinal and aromatic plants, thyme is a plant that can be consumed both directly and used extensively by many branches of industry. However, studies on the economy of thyme are extremely limited. The study was carried out with the aim of filling the gap in this regard with a field-based study. In this study, thyme production, marketing, problems and solution suggestions are discussed in general and analyzed with the help of data compiled from 256 producers in the case of Denizli, where production is most intense. The majority of the enterprises have thyme production areas of more than 30 decares. In Denizli, where a significant part of thyme production takes place, the average yield per unit area remains low. Focusing on the development of cultural practices and high-yielding varieties in thyme cultivation in research and development (R&D) studies will shed light on the the issues of increasing the amount of product per decare and also the effective use of resources for producers. In addition to all these, it is thought that necessary publication activities to raise the awareness of the producers and quality training for the producers about the production process will be effective in the development of the thyme sector. When the thyme marketing channel in the research area is examined, it is seen that the thyme plant is purchased from the producer either locally or by huge companies. Despite the increase in thyme prices in recent years, the price still cannot meet price expections of the producers and despite the concern that the price will decrease further, contract production and cooperative formation may be a solution for producers.

Anahtar Kelimeler

Medicinal and aromatic plants, thyme, marketing, thyme marketing

Kaynakça

• Anonim, 2020. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Denizli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. 2020. Tarımsal Kayıtlar.
• Artukoglu, M. M, A. Uzmay, ve A. Olgun, 2002. An evaluation of medicinal and aromatic plant trade in the world, in the EU and in Turkey, Agro Food Industry Hi-Tech, 13(6):19-22.
• Aslan, O. ve M. Gül, 2019. Economic structure and the problems of thyme producer farms in Denizli. International Journal of Social and Economic Sciences 7(1): 64–69.
• BAKA. 2021. Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı. Kekik (Origanum onites, Origanum vulgare, Thymus vulgaris) Tarımı ve Endüstrisi Fizibilite Raporu. https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/dokuman/kekik-tarimi-ve-endustrisi-fizibilite-raporu/2688 (Erişim: 13.05.2023).
• Başer, H.C.1998. Tıbbi ve aromatik bitkilerin endüstriyel kullanımı. TAB Bülteni 13-14:19-43.
• Bayram, E, S. 2018. Denizli ili koşullarında organik yetiştirilen İzmir kekiği (Origanum onites L.) bitkisinin beslenme durumları ve bazı kalite öğeleri arasındaki ilişkiler. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 22 (2):225-235.
• Bayram, E., E. Kırıcı, S. Tansi, G. Yılmaz, O. Arabacı, S. Kızıl, İ. Telci. 2010. Tıbbi ve aromatik bitkiler üretiminin arttırılması olanakları. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi. Bildiriler Kitabı-1. s. 437-457.
• Bayramoğlu, M. M., D. Toksoy ve G. Şen. 2009. Türkiye’de tıbbi bitki ticareti. II. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi. 19-21 Şubat, SDÜ-Isparta, s. 89-98.
• Bozdemir, Ç. 2019. Türkiye’de yetişen kekik türleri, ekonomik önemi ve kullanım alanları. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences 29 (3): 583-594.
• Çelik, A. D. ve A. Gül. 2022. Hatay yöresinde tıbbi ve aromatik bitkilerde pazarlama organizasyonun etkinliğinin ve üretici memnuniyetinin belirlenmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 25 (6): 1465-1478.
• Ceylan, A. 1995. Tıbbi Bitkiler-I. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. No:312. Bornova, İzmir.
• Ceylan, M. A. 1998. Salihli’de yeni bir tarım ürünü; kekik ekimi ve üretimi. Marmara Coğrafya Dergisi (2), 185-196.
• Craker, L. E., and Z. E. Gardner. 2006. Medicinal plants and tomorrow’s pharmacy. pp. 29–41. In: R. J. Bogers, L. E. Craker, and D. Lange (Eds). Medicinal and Aromatic Plants. Springer. Dordrecht, Netherlands. (13) (PDF) Medicinal Plants-Nature’s Pharmacy. Available at https://www.researchgate.net/publication/261724646_ Medicinal_Plants-Nature's_Pharmacy [accessed Oct 27, 2023].
• Craker, L.E. 2007. Medicinal and Aromatic Plants-Future Opportunities Reprinted from: Issues in New Crops and New Uses.. J. Janick and A. Whipkey (eds.). ASHS Press.
• Dalgıç, A., Z. Demir ve B. Karlı. 2020. Denizli ilinde kekik üretimi yapan işletmelerin sosyo - ekonomik yapısı ve sorunları. Ziraat Fakültesi Dergisi 15 (2): 151-160.
• Faydaoğlu, E. ve M.S. Sürücüoğlu. 2011. Geçmişten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(1):52–62.
• Gül,M., M.C. Ormeci Kart ve B. S. Sirikci. 2016. Determining costs and profitability of lavender farms in Isparta province of Turkey. Journal of Essential Oil Bearing Plants 19(3): 686-692.
• Kapluhan, E. 2013. Bekilli’de (Denizli) alternatif ziraat faaliyetlerine bir örnek: Kekik yetiştiriciliği. Marmara Coğrafya Dergisi, (28): 194-210.
• Karık Ü. ve M. Öztürk. 2009. Türkiye dış ticaretinde tıbbi ve aromatik Bitkiler, Bahçe Dergisi, 38 (2): 21-31.
• Lubbe, A., and R. Verpoorte. 2011. Cultivation of medicinal and aromatic plants for specialty industrial materials. Industrial Crops and Products 34: 785–801.
• Newbold, P. 1995. Statistics for Business and Economics. Prentice-Hall. New Jersey.
• Özçelik, H. ve C. Balabanlı. 2005. Burdur ilinin tıbbi ve aromatik bitkileri. 1. Burdur Sempozyumu. Cilt 1: 1127-1137.
• Seidler-oykowska,K., R. Mordalski, W. Kucharski, A. Golcz, E. Kozik, and J. Wójcik. 2009. Economic and qualitative value of the raw material of chosen species of medıcınal plants from organic farming. Acta Sci. Pol., Agricultura 8(3): 23-28.
• Temel, M. ve A.B. Tınmaz, M. Öztürk, O. Gündüz. 2018. Dünyada ve Türkiye’de tıbbi-aromatik bitkilerin üretimi ve ticareti. KSÜ Tar Doğa Dergi 21(Özel Sayı): 198-214.
• Tulukçu, E. ve O. Sağdıç. 2011. Konya’da aktarlarda satılan tıbbi bitkiler ve kullanılan kısımları. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 27(4):304-308.
• TÜİK. 2023. https://biruni.tuik.gov.tr/ medas/? kn=92& locale=tr (Erişim: 13.05.2023).