Agromorphological Characterization of Turkish Tomato Germplasm

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: Özel Sayı, 52 - 61, 30.05.2024

Seyfullah Binbir , İbrahim Duman

https://doi.org/10.18615/anadolu.1428979

Öz

Tomato (Solanum lycopersicum L.), a vegetable crop of the Solanaceae family, is produced in large quantities throughout the world. The tomato is not native to Turkey but it is possible to see its wide variability there. In this study, data recorded through the characterization of 170 tomato accessions initially collected from 60 different provinces of Turkey, between 1973-2011, and conserved in the Aegean Agricultural Research Institute National Seed Gene Bank, and 10 checks were investigated for 30 agromorphologic traits. The minimum, maximum, average values, and frequency percentages of the characters were determined. This study has shown that there is wide diversity in the tomato accessions. This diversity is especially a great resource for developing new tomato varieties.

Anahtar Kelimeler

Tomato, Solanum lycopersicum L., genetic diversity, plant genetic resources, agromorphological characterisation

Türkiye Domates Genetik Kaynaklarının Agromorfolojik Karakterizasyonu

Öz

Domates (Solanum lycopersicum L.), dünyada büyük miktarlarda üretimi yapılan, Solanaceae familyasına ait bir sebze türüdür. Ülkemiz domatesin anavatanı olmamakla birlikte çeşitlilik merkezidir. Bu çalışmada; Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Ulusal Tohum Gen Bankası’nda bulunan, 1973-2011 yılları arasında, 7 bölgeyi kapsayan, 60 farklı ilden toplanmış, 170 adet domates popülasyonu ve 10 adet ticari çeşidin 30 agromorfolojik özellik yönünden karakterizasyonu yapılmıştır. İncelenen karakterlerin minimum, maksimum, ortalama değerleri ve frekans yüzdeleri belirlenmiştir. Bu çalışma domates aksesyonlarında geniş bir çeşitliliğin olduğunu göstermiştir. Bu çeşitlilik özellikle yeni domates çeşitleri geliştirmek için büyük bir kaynaktır.

Anahtar Kelimeler

Domates, Solanum lycopersicum L., genetik çeşitlilik, bitki genetik kaynakları, agromorfolojik karakterizasyon

Kaynakça

• Agong, S. G., S. Shittenhelm, and W. Friedt. 2001. Genotypic variation of Kenyan tomato (Lycopersicon esculentum L.) germplasm. The Journal of Food Tech. in Africa 6: (1) 13–17.
• Anonim. 2022. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). http://www.tuik.gov.tr.
• Anonymous. 1996. Descriptors for Tomato (Lycopersicon spp.) International Plant Genetic Resources Institute (IPGRI). p.46.
• Anonymous. 2001. Guidelines for The Conduct of Tests for Distinctness, Uniformity and Stability, TOMATO. International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV). Genova, Italy. p.49.
• Anonymous. 2018. FAO. http://www. fao.org/faostat/ en/home.
• Anonymous. 2019. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). http://www.tuik.gov.tr
• Anonymous. 2022. FAO. http://www.fao.org/ faostat/ en/home.
• Aykas, L., N. Taş, N. Adanacıoğlu, E. Oğur ve U. Özer. 2016. Ulusal Tohum Gen Bankası. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 26 (2):44-50.
• Çukadar, K. 2011. Erzincan ili domates (Lycopersicon esculentum L.) genotiplerinin morfolojik karakterizasyonu. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara.
• Duman, İ., E. Düzyaman, D. Eşiyok, H. Vural, and S. Erkan. 2005. Improving productivity of open-pollinated processing tomato. Hort Science 40:1682-1685.
• Günay, A. 2005. Sebze Yetiştiriciliği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Bornova, İzmir.
• Henareh, M., A. Dursun, and B. A. Mandoulakani. 2015. Study of genetic variation and association among characters in tomato genotypes. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fak. Derg. 46:63-70.
• Kathayat, K., A. Sing, and M. Rawat. 2015. Morphological characterization of tomato (Solanum lycopersicum L.) germplasm in Tarai Region of Uttarakhand. HortFlora Research Spectrum 4(3):220-223.
• Kaya, S. 2012. Yerel sofralık domates popülasyonlarının organik tarıma uygunlukları ve organik çeşit geliştirme amacıyla kullanım olanakları üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Bornova-İzmir.
• Mutlu, S., A. Kir, C. Balkan, B. İçer ve A. Küçük. 2007. Sebze Genetik Kaynakları. Tagem/ Ta/ Bb/ 9813 – 02–003. Bitki Genetik Kaynakları Ara Sonuç Raporu.
• Oğuz, A., 2010. Bazı yerel domates genotiplerinde farklı yöntemler kullanarak, domates lekeli solgunluk virüsü (Tomato spotted wilt virus = TSWV)’ne dayanıklılığın ve genetik varyasyonun araştırılması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara.
• Osei, M. K., K. O., Bonsul, A. Agyeman, and H. S. Choi. 2014. Genetic diversity of tomato germplasm in Ghana using morphological characters. International Journal of Plant & Soil Science 3(3):220-231s.
• Peralta, I. E., S. Knaap, and D. M. Spooner. 2005. New Species of wild tomatoes (Solanum Section Lycopersicon: Solanaceae) from Northern Peru. Systematic Botany 30 (2):424-434.
• Qaryouti, M. M., H. H. Hamdan, M. A. Edwan, O. M. Hurani, and M. A. Al-Dabbas. 2007. Evaluation and characterization of Jordanian tomato landraces. Dirasat, Agricultural Sciences 34 (1-2):44-57.
• Sönmez, K. 2014. Likopen, ß-Karoten ve morfolojik özellikler bakımından yerel sofralık domateslerde genotip x çevre interaksiyonu. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara
• Sönmez, K., A. Oğuz, K. Özdamar ve Ş. Ş. Ellialtıoğlu. 2015. Bazı yerel sofralık domates genotiplerinin morfolojik ve fenolojik olarak akrabalık derecelerinin belirlenmesi. YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi 25(1): 24-40.
• Tan, A. ve A. İnal. 2003. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Bitki Genetik Kaynakları Çalışmaları. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Yayın No:112. s. 13. İzmir.
• Terzopoulos, P. J., S. A. Walters, and P. J. Bebelli. 2009. Evaluation of Greek tomato landrace populations for heterogeneity of horticultural traits, J. Hort. Sci. 74 (1): 24-29.
• Tigchelaar, E. C. 1986. Tomato breeding. pp.135-171. In: M.J. Bassett (Ed.). Breeding Vegetable Crops. Avi Publishing Company, Inc. Westport, Connecticut.
• Turhan, A. ve V. Şeniz. 2009. Türkiye’de yetiştirilen bazı domates gen kaynaklarının verim, meyve ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 23(50):52-59.
• Vural, H., D. Eşiyok ve İ. Duman. 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniversitesi Basım Evi. Bornova- İzmir.