Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları Balıkesir Örneği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 9 - 24, 15.02.2020

Özay Nuri Aksoy

Öz

İletişim, bireylerin insanlık tarihince önemli olan ihtiyaçlarından olmuştur. Bireyin diğer bir bireyle iletişimi tarihsel süreçte zorunluluk yaratmıştır. İnsanlar, sosyal ortamda yaşayıp toplumun diğer üyeleriyle iletişim halindedir. Bu iletişim hali de sosyal ortamın zorunluluğudur. İnsanlık, başkalarının da aynı ortamda yaşadığını farkına varmasıyla birlikte iletişimle ilgili, insanlık yararına da olabilecek teknik ve araçlar yaratmıştır.
Sosyal medya içeriği yaratıcı tüketicilerce oluşturulan tek taraflı paylaşımdan uzaklaştırarak, karşılıklı etkileşime taşıyan, eş zamanlı ve çok yönlü paylaşıma imkân veren medya sistemleridir.
Medya Bağımlılığı kuramı, sosyolojik olarak iletişim araçlarıyla sosyal sistemler ve izleyici ilişkisine odaklanır. Bu kurama göre, bireylerin modern toplumlara ilişkin bilgilendirilmek, yönlendirilmek amaçlı kitle iletişim araçlarına bağımlı hale geldikleri, bu bağımlılığın da toplumda değişim, istikrar ve çatışma şekliyle kitle iletişim araçlarının merkezi konum ve önemine göre şekillendiğini savunur.
Projenin asıl amacı; Balıkesir ilinde yaşayan sosyal medya kullanan kişilerin sosyal medya bağımlılığını belirlemektir.
Alan yazın incelendiğinde Balıkesir ilinde sosyal medya bağımlılığına ilişkin bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu yüzden bu çalışma alan yazına katkıda bulunmasından dolayı önem arz ettiği düşünülmektedir.
Araştırma da Şahin ve Yağcı (2017) tarafından geliştirilen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu (SMBÖ-YF) kullanılmıştır. SMBÖ-YF 18-60 yaş aralığındaki yetişkinlerin sosyal medya bağımlılıklarını belirlemek için kullanılabilecek bir ölçme aracı olarak tasarlanmıştır. Araştırmada veriler bu ölçek aracılıyla toplanmıştır. Çalışmanın örneklemi Balıkesir Karesi Merkez ilçesinde yaşayan tesadüfi yöntem ile belirlenmiş 232 kişidir.
SMBÖ-YF ölçeğinin alt boyutu olan Sanal İletişim alt boyutunda cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Sanal Tolerans ve Sanal İletişim alt boyutlarında medeni durum açısından anlamlı bir fark tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Medya Okur Yazarlığı, Sosyal Medya Bağımlılığı Balıkesir

Kaynakça

• Adiyoso, W., & Kanegae, H. (2012). The effect of different disaster education programs on tsunami preparedness among schoolchildren in Aceh, Indonesia. Disaster Mitigation of Cultural Heritage and Historic Cities, 60, 165-172. (tarih yok). Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi, Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı. Ankara. Aktan, E. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 405-421. Alkan, N. U. (1999). 1995 Dinar Depremi. Türk Psikoloji Bülteni, 5(14), 59-60. Alkan, V. (2015). Akademik Ortamlarda Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeğinin Geliştirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi. APA. (1980). American Psyciatric Association Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (3. Baskı). Washington DC: American Psychiatric Press. Arslan, A. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Dijital Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 4(7), 27-41. Ayhan, B. (2014). Küreselleşme Surecinde Kitle İletişim Araçlarının Rolü. Selçuk İletişim, 82-90. Baltacı, R. (2013). Üstün Zekâyı Yeteneğe Dönüştürmek: Gelişimsel Bir Teori Olarak Ayrımsal Üstün Zekâ ve Yetenek Modeli. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 14, 1-20. Baykoç, D. N. (2012). Üstün Yetenekli Çocuklar E. Nilgün METİN (Editör) Özel Gereksinimli Çocuklar. Ankara: Maya Akademi. Baz, F. Ç. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Çalışma. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 278-295. Bostancı, M. (2010). Sosyal Medyanın Gelişimi ve İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü . Bulut, S. (2009). Depremden Sonra Çocuklarda Görülen Travma Sonrası Stres Tepkilerinin Yaş ve Cinsiyetler Açısından Karşılaştırılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 43-51. Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Büyükşener, E. (2009). Türkiye’de Sosyal Ağların Yeri ve Sosyal Medyaya Bakış. 14. Türkiye’de İnternet Konferansı. Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Cohen, L., Manion, L. Research methods in education. London: Routledge Taylor & Francis Group. Çam, S., Sevimli, D., & Yerlikaya, E. (2010). Olumsuz Değerlendirilmekten Korkma Ölçeğine (ODKÖ) İlişkin Bir Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (1), 132-140. Çetinkaya, S. (2008). Bilinçli medya kullanıcıları yaratma sürecinde medya okuryazarlığının önemi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi. Demir, T. (1997). Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Fobi: Epidemiyolojik Bir Çalışma (Basılmamış Tıpta Uzmanlık Tezi) İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Demir, Y., & Kumcağız, H. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(52), 23-42. Eley, B., & Tilley, S. (2009). Online Marketing Inside Out. Cambridge: Sitepoint. Erkal, T., & Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de Afet Yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164. Erkuş, A. (2005). Bilimsel Araştırma Sarmalı. Ankara: Seçkin Yayınevi. Folkman, S. (1982). An approach to measurement of coping. Paper presented at workshop entitled current issues in occupational stress. Theory, research and intervention, 14-16. Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1980). An Analysis Of Coping in a Middle-Aged Community Sample. Journal of Health and Social Behavior, 219-239. Furmark, T., Tillfors, M., & Everz, P. O. (1999). Social Phobia in The General Population: Prevalence And Sociodemographic Profile. Soc Psych Psych Epid, 34: 416–424. García, R. R., Ramírez, G. A., & Rodríguez, R. M. (2014). Media Literacy Education for a New Prosumer Citizenship. Görmez, E. (2015). Etkili medya okuryazarlığı eğitimi ve uygulamalarından örnekler. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 93-112. Gül, G. (2018). Fen Bilgisi Öğretmeni Adaylarının Sosyal Medya Bağımlılıklarının İncelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 41-50. Gülen, A. R. (2008). Deprem Risk Analizi ve Şehirleşmede Balıkesir Kent Merkezi Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gündüz, B., & Gökçakan, Z. (2003). Hemşirelerde Tükenmişliği Yordamada Stresle Başaçıkma Biçimleri, Eğitim Düzeyi ve Hizmet Süresi Değişkenleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10-17. Hampton, K. N., Goulet, L. S., Rainie, L., & Purcell, K. (2011). Social Networking Sites and Our Lives. Washington: Amerikan Life. Heckelman, L. R., & Schneier, F. R. (1995). Diagnostic Issues. Heimberg, R. G.,Liebowitz M. R., Hope D. A. ve Schneier, F. R. (Ed.), Social Phobia: Diagnosis,Assessment, And Treatment (s. 3–20). New York, Guilford Press. Heimberg , R. G., Stein, M. B., & Hiripi , E. (2000). Trends İn The Prevalence of Social Phobia in The United States: A Synthetic Cohort Analysis of Changes Over Four Decades. European, 15: 29-37. Heimberg, R. G., Hofmann , S. G., Liebowitz, M. R., Schneier, F. R., Smits, J. J., Stein, M. B., . . . Craske, M. G. (2014). Social Anxiety Disorderİin DSM-V. Depression And Anxiety, 31 (6), 472-479. Işık, U., & Topbaş, H. (2015). Facebook ve Bağımlılığı Araştırması. The Journal of Academic Social Science Studies(38), 319-336. Kalafat , D., & Pınar, A. (1997). Anadolu’nun Sismotektonik Özelliklerinin Küçük ve Orta Büyüklükteki Depremlerle İrdelenmesi Aktif Tektonik Araştırma Grubu Birinci Toplantısı. İstanbul: İTÜ. Karabulut, E. O., & Bahadır, Z. (2013). Ümit Milli Judo Takımının Olumsuz Değerlendirilmekten Korkma ve Empatik Eğilim Düzeylerinin İncelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 7 (2), 108-115. Karaca, S., & Aşkın, R. (1995). Depresyonla Başaçıkma Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Düşünen Adam Dergisi, 8(3). Karakuş, U. (2013). Depremi Yaşamış ve Yaşamamış Öğrencilerin Deprem Algılarının, Metafor Analizi İle İncelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 97-116. Karaman, M. K., & Karataş, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Medya OkurYazarlık Düzeyleri. İlköğretim Online, 8(3), 798-808. Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntem. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Keefe , F. J., Caldwell, D. S., Queen , K. T., Giil, K. M., Martinez, S., & Crisson, S. (1987). Pain coping strategies in osteoartriritis patients. Journal of Counsulting and Clinical Psychology, 55(2), 208- 212. Kline, R. B. (2011). Principles And Practice of Structural Equation Modeling ( Third Edition). New York: The Gouilford Press. Köydemir , S., & Demir, A. (2007). Psychometric Properties of The Brief Version of The Fear of Negative Evaluation Scale in a Turkish Sample. Psychological Reports, 100(3), 883-893. Kurudayıoğlu, M., & Tüzel, S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 28(28), 283-298. Kuşay, Y. (2013). Sosyal Medya Ortamında Çekicilik ve Bağımlılık Facebook Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Beta Basım A.Ş. Mckinney, A. P. (2003). Goal orientation: A Test of Competing Models (Doktora tezi) Available From ProQuest Dissertations and Theses Database. Murphy, B., Falkiner, L., McBean, G., Dolan, H., & Kovacs, P. (2005). Ienhancing Local Level emergency Management: The Influence of Disaster experience and the Role of Households and Neighbourhoods. Institute for Catastrophic loss Reduction, 12-25. Öcal, A. (2007). İlköğretim Okullarında Deprem Hazırlıkları: Kırıkkale ili Örneği. Kastamonu Egitim Dergisi, 15(1), 1-12. Ök, F. (2013). Ortaöğretim Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Motivasyonları Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Özçetin, A., Maraş, A., Ataoğlu, A., & İçmeli, C. (2008). Deprem Sonucu Gelişen Travma Sonrası Stres Bozukluğu ile Kişilik Bozuklukları Arasındaki İlişki. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, 2, 8-18. Öztürk, M. K. (2013). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Deprem Deneyimleri Üzerine Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 308-319. Özutku, F. (2014). Sosyal Medyanın ABC’si. İstanbul: Alfa Yayınları. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu . (2007). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretmen el kitabı. Ankara. Rodriguez, J. O., Rodriguez , P. A., & Alcazar, R. A. (2006). Sociodemographic and Psychological Features of Social Phobia in Adolescents. Psichothema, 18(2): 207-212. Ryan, D. (2014). Dijital Pazarlama. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Sak, U. (2009). Üstün Yetenekliler Eğitim Programları. Ankara: Maya Akademi. Scheiner, F. R., Johnson, J., Hornig, C. D., Liebowitz, M. R., & Weissman, M. M. (1992). Social Phobia: Comorbidity and Morbidity in an Epidemiologic Sample.Archieves of General Psychiatry, 49 (4), 282-288. Schreglmann, S. (2016). Türkiye’de Üstün Yetenekli Öğrenciler İle İlgili Yapılan Yükseköğretim Tezlerinin İçerik Analizi (2010–2015). Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4, 14-26. Seferoğlu, S., & Yıldız, H. (2013). Dijital Çağın Çocukları: İlköğretim Öğrencilerinin Facebook Kullanımları ve İnternet Bağımlıları Üzerine Bir Araştırma. İletişim ve Diplomasi Dergisi, 2, 31-48. Seipp, B. (1991). Anxiety and Academic Performance: A Meta-Analysis of Findings Anxiety Research. 4 (1), 27-41. Selye, H. (1977). Stress Without Distress. London: Teach Yourself Books. Sevim, F. (2013). Medya Okuryazarlığı, Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Medyada Temsili. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul.: İstanbul Ticaret Üniversitesi. Sevinç, S. S. (2015). Pazarlama İletişiminde Sosyal Medya. İstanbul: Optimist Yayın. Som, S., & Kurt, A. A. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(1). Spurrell, M. T., & McFarlane, A. C. (1993). Posttraumatic stress disorder and coping after a natural disaster. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 28(4), 194-200. Şahin, C., & Sipahioğlu, Ş. (2002). Doğal Afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Şahin, C., & Yağcı, M. (2017). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği- Yetişkin Formu: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 523-538. Tağıl, Ş. (2004). Balıkesir Ovası ve Yakın Çevresinin Neotektonik Özellikleri ve Depremselliği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2(1), 73-92. TC. Milli Eğitim Bakanlığı. (2016, 11 04). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. 2016. MEB,Tebliğler Dergisi. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2593_0.html adresinden alındı Topçu, A. A. (2004). Sosyal Fobi Olgularında Aile İçi Yaşantıların İncelenmesi (Basılmamış doktora tezi). İstanbul. Tortop, H. S. (2018). Üstün Zekalılar Eğitiminde Farklılaştırılmış Öğretim Müfredat Farklılaştırma Modelleri. İstanbul: Genç Bilge. Tuncer, A. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin medya okur-yazarlık düzeyleri (izmir örneklemi) Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Ege Üniversitesi. Tuncer, A. S. (2013). Sosyal Medyanın Gelişimi. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2877. Turner, R. H., Nigg, J., & Paz, D. H. (1986). Waiting for Disaster: Earthquake Watch in California. Tutgun, Ü. A. (2015). Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara üniversitesi. Ünal, A. T. (2019). İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığının İncelenmesi: Üsküdar Üniversitesi Örneği. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi(2), 50-80. Yıldırım , D. S. (2013). Erken Çocukluk Döneminde Özel Eğitim (3. Baskı). Ankara: Maya Akademi. Yöndem, Z. D., & Altay, E. (tarih yok). Deprem Stresi İle Bahşetme Stratejileri Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışmaları. Türk Psikolojik Danısma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 60-75.