Otizme Sahip Ergen Öğrencilerin Uzaktan Eğitim Deneyimlerinin Ebeveyn Aracılığı ile İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 105 - 121, 31.01.2021

Şura Çetin Tuğşat Ercan

Öz

Covid-19 salgınının ülkemizde görüldüğü ilk tarihten bu yana uzaktan eğitim çalışmaları ile süreç devam ettirilmektedir. Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilerin kişisel özellikleri gereği bu süreçten ne kadar fayda sağladığının araştırılması önem arz etmektedir. Bu araştırma Covid-19 kapsamında uzaktan eğitim yoluyla eğitimlerine devam etmek durumunda kalan orta ve ağır düzey otizm spektrum bozukluğuna sahip ergen öğrencilerin deneyimlerinin ebeveynleri aracılığı ile incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırmaya bir özel eğitim uygulama okulunda bulunan, 8 otizm spektrum bozukluğuna sahip öğrenci velisi katılmıştır. Araştırmada nitel bir araştırma yöntemi olan olgubilim (fenomenoloji) tercih edilmiştir. Katılımcılara ait demografik değişkenlerin (Yaş, Medeni Durum, İnternete Erişim, Kullanılan Araç, Kullanılan Uygulama) yanı sıra mülakat tekniği ile elde edilen veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yoluyla incelenmiştir. Buna göre kategoriler oluşturulmuş, elde edilen kategorilerden kategoriler arası ilişkilere ulaşılmıştır. Bir diğer deyişle araştırmanın temaları bu kategorilerin ortak anlam oluşturması ile elde edilmiştir. Araştırma uzaktan eğitimin olumlu ve olumsuz etkilerini öğrenci ve ebeveyn boyutunda ele almaktadır. Bulgular ilgili alan yazınla ilişkilendirilerek tartışılmış ve önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Otizm, Psikoloji, Eğitim, Özel Eğitim, Ebeveyn, Covid-19, Uzaktan eğitim

Investıgatıon of Distance Learning Experiences of Adult Students with Autism by Parental

Öz

Since the first date of the Covid-19 outbreak in our country, the process has been continued with distance education studies. It is important to investigate how students with autism spectrum disorder benefit from this process due to their personal characteristics. This study aims to examine the experiences of adolescent students with moderate and severe autism spectrum disorder, who have to continue their education through distance education within the scope of Covid-19, through their parents. 8 parents of students with autism spectrum disorder in a special education practice school participated in the study. Phenomenology, a qualitative research method, was preferred in the study. In addition to the demographic variables of the participants (Age, Marital Status, Internet Access, Tool Used, Application Used), the data obtained through the interview technique were collected. The obtained data were analyzed through content analysis. Accordingly, categories were created, and the relationships between categories were obtained from the obtained categories. In other words, the themes of the research were obtained by creating a common meaning of these categories. The research deals with the positive and negative effects of distance education in student and parent aspects. The findings were discussed in relation to the related literature and recommendations were given.

Anahtar Kelimeler

Autism, psychology, Education, Special Education, Parent, Covid-19, Distance learning

Kaynakça

• Akkaş Baysal, E., Ocak, G. (2020). Covid-19 Salgını Sonrasında Okul Kavramındaki Paradigma Değişimine ve Okulların Yeniden Açılmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 676-705. https://doi.org/10.37217/tebd.787504
• Akoğlu, G. (2019). Ankara'da Yaşayan ve Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuğa Sahip Orta Sınıf Babaların Babalık Deneyimleri (Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi SBE, Ankara.
• American Psikiyatri Birliği (APA). (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (Çev. E. Köroğlu) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Bakioğlu, B., Çevik, M. (2020). COVID-19 Pandemisi Sürecinde Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitime İlişkin Görüşleri. Electronic Turkish Studies, 15(4), 109-129. DOI : http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43502
• Baltacı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15.
• Bayburtlu, Y.Z. (2020). Covid-19 Pandemi Dönemi Uzaktan Eğitim Sürecinde Öğretmen Görüşlerine Göre Türkçe Eğitimi. Electronic Turkish Studies, 15(4), 131-151. DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44460
• Becker. S.P., Breaux, R., Cusick, C.N., Dvorsky, M.R., Marsh, N.P., Sciberras, E., Langberg, J.M. (2020). Remote Learning During Covıd-19: Examining School Practices, Service Continuation, and Difficulties for Adolescents With and With Out Attention-Deficit/ Hyperactivity. DisorderJournal of Adolescent Health, 67(6), 769-777. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2020.09.002
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covıd-19) Pandemisi Sırasında İlköğretim Öğrencilerinin Uzaktan Eğitime Yönelik İmge ve Algıları: Bir Metafor Analizi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1- 23. http://dergipark.gov.tr/usakead
• Berg, B.L., Lune, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (9.Baskı) (Çev. A. Arı) Konya: Eğitim Yayınevi.
• Cavkaytar, A. (Ed). (2016). Otizm Spektrum Bozukluğu (2. Baskı). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Erişim Tarihi:02 Ocak 2021, https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/5616/otizm-spektrum-bozuklugu-kitabi-2016-indirmek-icin-tiklayiniz.pdf
• Creswell, J.W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri; Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (3.baskı) (Çev: M. Bütün, S.B. Demir) Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Çakın, M., Külekçi Akyavuz, E. (2020). Covid-19 Süreci Ve Eğitime Yansıması: Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(2), 165-186. https://doi.org/10.24289/ijsser.747901
• Çattık, E. O., ve Ergenekon, Y. (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Bağımsız Yaşam Becerilerinin Öğretildiği Araştırmaların İncelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 572-607.
• Demir, S., Kale, M. (2020). Öğretmen Görüşlerine Göre, Covid-19 Küresel Salgını Döneminde Gerçekleştirilen Uzaktan Eğitim Sürecinin Değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 15(8) , 3445-3470. Doi: 10.7827/turkishstudies.44492
• Doğan, Y., Özdemir, S., Selimoğlu, Ö. G., Töret, G., Özkubat, U., & Duman, A. T. C. (2016). Otizm spektrum bozukluğu olan ve normal gelişim gösteren çocuklarda anne-çocuk etkileşiminin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(01), 79-96.
• Elo, S., Kyngäs, H. (2008). The Qualitative Content Analysis Process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115 DOI: 10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
• Göç, S. (2016). Ipad yoluyla sunulan etkinlik çizelgelerinin otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda bağımsız ödev yapma becerileri üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İlhan, M., Çetin, B. (2013). Çevrimiçi Öğrenmeye Yönelik Hazır Bulunuşluk Ölçeği'nin (ÇÖHBÖ) Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(2), 72-101.
• Kalaç, M.Ö., Telli, G., Eronal, Y. (2020). Covid-19 Mücadelesi Kapsamında Uzaktan Eğitim Sürecinde Engelli Öğrencilerin Durumu Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Rektörlük Basımevi Müdürlüğü
• Maçkalı, Z. (2014). Otizmde erken müdahalede sanatla terapi. Sanatla Terapi ve Yaratıcılık Eğitimi Bitirme Tezi. 3. Sanatla Terapi ve Yaratıcılık. Erişim Tarihi: 08 Ocak 2021, https://www.sanatpsikoterapileridernegi.org/otizm-ve-sanat-terapisi.html
• Onat Kocabıyık, O. (2016). Olgubilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200424
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2018, 7 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 30471) Erişim Tarihi: 30 Aralık 2020, https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf
• Özer, E., Özdemir, S. (2015). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Yüz İşleme ve Göz İzleme Becerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 7(1), 1-23.
• Rakap, S., Birkan, B., Kalkan, S. (2017). Türkiye’de Otizm Spektrum Bozukluğu ve Özel Eğitim. (Ed. Salih RAKAP) İstanbul: Tohum Otizm Vakfı. Erişim Tarihi: 06 Ocak 2021, https://www.tohumotizm.org.tr/wp-content/uploads/2018/10/tosboe2017.pdf
• Sirem, Ö., Baş, Ö. (2020). Okuma Güçlüğü Olan İlkokul Öğrencilerinin Covid-19 Sürecinde Uzaktan Eğitim Deneyimleri. Electronic Turkish Studies, 15(4), 993-1009.
• Stenhoff D.M., Pennington R.C., Tapp M.C. (2020). Distance Education Support for Students with Autism Spectrum Disorder and Complex Needs During Covıd-19 and School Closures. Rural Special Education Quarterly, 39(4), 211-219. doi:10.1177/8756870520959658
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (09 Nisan 2020 ), 81 İl Valiliğine Özel Gereksinimli Olan Çocuk ve Gençler Genelgesi, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2020. https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-ozel-gereksinimi-olan-cocuk-ve-gencler-genelgesi
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (t.y.) Otistik çocukların eğitiminde aile el kitabı. Erişim Tarihi: 25 Aralık 2020, https://orgm.meb.gov.tr/kitaplar/otizimli_cocuk_aile_el_kitabı.pdf
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2018). Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için bağımsız yaşam becerileri dersi öğretim programı, III. kademe (9, 10, 11 ve 12. sınıf). Ankara: MEB
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (02 Temmuz 2020a ), COVID-19 Nedir ?, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2020. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (02 Temmuz 2020b ), Pandemi, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2020 https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66494/pandemi.html
• Tohum Otizm Vakfı, (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Şimdi Ne Olacak? Erişim Adresi: https://www.tohumotizm.org.tr/wp-content/uploads/2019/06/2BUSY-1.Otizm-Spektrum-Bozuklug%CC%86u-Pembe-Kitapc%CC%A7%C4%B1k-IC-64-sayfa.pdf
• Ulusal Otizm Merkezi. (2009). Ulusal Standartlar Raporu. (Çev. M, Turan) Erişim Tarihi: 26 Aralık 2020, https://www.algiaba.com.tr/wp-content/uploads/2013/11/ulusal-otizm-merkezinin-ulusal-standartlar-raporu.pdf
• UNESCO, (2020), Covid-19 İmpact on education. Erişim Tarihi:25 Aralık 2020 https://en.unesco.org/covid19/educationresponse/ Wang, Y-W. (2013). Nitel Araştırma. P.P. Hepner, B. E. Wampold, D.M. Kivlighan (Ed.) Psikolojik Danışmada Araştırma Yöntemleri içinde (285-326. ss.) Ankara: Mentis Yayınları