BAZI SOSYO-DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER AÇISINDAN SOSYAL DAMGALANMA (STİGMA) DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ BANDIRMA ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 291 - 307, 28.05.2021

Özay Nuri Aksoy , Enes Köse

Öz

Literatür incelendiğinde sosyal yaşam içerisinde pek çok nedenle farklı olduğu düşünülen kişiye karşı hissettirilen ya da hissedilen değersizlik duygusu damgaya sebep olacağı vurgulanır. Toplumsal açıdan damgalanma çevremizde bulunan kişileri, sıfatlarla sosyal açıdan gruplara ve kategorilere ayırdığımız, her kategori için de bir insan imajı hayalimizde oluştuğu ve o kategoriden karşılaştığımız herkese aynı özellikleri atfettiğimiz belirtilir. Bu araştırmanın amacı, Bandırma geneli psikolojik damgalama eğilimini dört faktör ile ölçmektir. Birinci faktör olan ayrımcılık ve dışlama, ikinci faktör etiketleme, üçüncü faktör psikolojik sağlık, dördüncü faktör önyargıdır. Araştırmaya gönüllü 180 kişi ( 86 kadın, 94 erkek) katılmıştır. Katılımcıların yaşları 18 ile 43 arasında değişmektedir. Veri toplama aracı olarak Yaman ve Güngör (2013) tarafından geliştirilen Damgalama Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonuçları cinsiyet açısından anlamlı bir farklığa ulaşılamamıştır. Fakat damgalanma ölçeğinin ayrımcılık - dışlama, etiketleme, psikolojik sağlık, önyargı alt puanlarının demografik değişkenler olan yaş, medeni durum, eğitim, meslek durumu ve gelir açısından anlamlı veriler elde edilmiştir. Damgalanma ile ilgili literatür incelendiğinde araştırmaların genellikle psikiyatrik hastalar üzerinde gerçekleştirildiği gözlenmiştir. İncelenen literatür de Bandırma ilçe açısından bir araştırmanın yapılmamış olması literatüre katkı sağlayacaktır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar Bandırma ölçeğinde veri sağlaması açısından önemlidir. Araştırma sonuçları literatür eşliğinde tartışılmış ve damgalamayı azaltmaya yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Damgalanma, Stigma, Önyargı, Dışlama, Bandırma

INVESTIGATION OF SOCIAL STIGMA LEVELS IN TERMS OF SOME SOCIO-DEMOGRAPHIC VARIABLES BANDIRMA EXAMPLE

Öz

When the literature is examined, it is emphasized that the feeling of worthlessness felt or felt towards a person who is thought to be different for many reasons in social life will cause a stigma. Social stigma is stated that we divide the people around us into groups and categories socially with adjectives, a human image for each category is formed in our imagination, and we attribute the same characteristics to everyone we encounter from that category. The aim of this study is to measure the psychological stigmatization tendency of Bandırma in general with four factors. The first factor is discrimination and exclusion, the second factor is labeling, the third factor is psychological health, and the fourth factor is prejudice. 180 volunteers (86 women, 94 men) participated in the study. Participants' ages range from 18 to 43. The Stigma Scale developed by Yaman and Güngör (2013) was used as the data collection tool. The research results could not find a significant difference in terms of gender. However, significant data were obtained in terms of demographic variables of the discrimination-exclusion, labeling, psychological health, prejudice sub-scores of the stigma scale, age, marital status, education, occupational status and income. When the literature on stigmatization was examined, it was observed that studies were generally carried out on psychiatric patients. The fact that no research has been conducted in the studied literature in terms of Bandırma district will contribute to the literature. The results obtained from the research are important in terms of providing data in Bandırma scale. The results of the research were discussed in the light of the literature and suggestions for reducing stigmatization were presented.

Anahtar Kelimeler

Stigma, Discrimination, Exclusion, Prejudice, Bandırma

Kaynakça

• Bağ, B., & Ekinci, M. (2005). Sağlık Personelinin Ruhsal Sorunları Olan Bireylere Yönelik Tutumlarının Araştırılması. Bağ, B. ve Ekinci, M., (2005), “Sağlık Personelinin Ruhsal Sorunları Olan Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(11), 107-127.
• Bilge, A., & Çam, O. (2010). Ruhsal Hastalığa Yönelik Damgalama ile Mücadele. TAF Preventive Medicine Bulletin, 71-78.
• Bos, A. R., Pryor, J. B., Reeder, G. D., & Stutterheim, S. E. (2013). Stigma: Advances in Theory and Research. Basic and Applied Social Psychology, 35(1), 1-9.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Cohen, L., Manion, L. Research methods in education. London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Erkuş, A. (2005). Bilimsel Araştırma Sarmalı. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Geçtan, E. (2012). Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar. İstanbul: Metis Yayınevi.
• Giddens, A. (2000). Sociology (Sosyoloji)Giddens, A., (2000), Sociology (Sosyoloji), (Yay. Haz: H. Özel ve C. Güzel). Ankara: Ayraç Kitabevi.
• Goffman, E. (1963). GofStigma: Notes On The Management of Spoiled Identity. ABD: Prentice-Hall, Inc.
• Haghighat, R. (2001). A Unitary Theory of Stigmatisation. British Journal of Psychiatry(178), 207-215.
• İkiışık, H. (2008). Tıp Fakültesi Öğrencelerinde Şizofrenlere Yönelik Damgalamanın Değerlendirilmesi. Niteliksel Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı ABD.
• Kadıoğlu, M., & Hotun Şahin, N. (2015). Kadıoğlu, M. veStigmatizasyon (Damgalama) ve Kadın. Sağlık ve Toplum, 25(3), 3-9.
• Karaca, S., & Aşkın, R. (1995). Depresyonla Başaçıkma Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Düşünen Adam Dergisi, 8(3).
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keefe , F. J., Caldwell, D. S., Queen , K. T., Giil, K. M., Martinez, S., & Crisson, S. (1987). Pain coping strategies in osteoartriritis patients. Journal of Counsulting and Clinical Psychology, 55(2), 208- 212.
• Kocabaşoğlu, N., & Aliustaoğlu, S. (2003). Kocabaşoğlu N. veBir Kavram Olarak Stigmatizasyon. Yeni Symposium, 41(4), 190-192.
• Oran, N. T., & Şenuzun, F. (2008). Toplumda Kırılması Gereken Bir Zincir: HIV/AIDS Stigması ve Baş Etme Stratejileri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-16.
• Özyiğit, Ş., Savaş, H. A., Ersoy, M. A., Yüce, S. T., & Sertbaş, G. (2004). Hemşirelerin ve Hemşirelik Öğrencilerin Şizofreniye İlişkin Tutumları. Yeni Symposium, 42(3), 105-112.
• Soygür, H., & Özalp, E. (2005). Şizofreni ve Damgalanma Sorunu. Turkiye Klinikleri J Int Med Sci, 1(2), 74-80.
• Sözen, A., Özgür, T. B., Elçi, Ç., Bakır, P., Efil, H., & Özver, İ. (2013). Erişkin Yaşta Cinsel İstismara Uğramış Bireylerde İçselleştirilmiş Damgalama ve Psikopatoloji Arasındaki İlişki. Journal of Mood Disorders, 3(2), 64-69.
• St.Clements University. (2014). Sosyal Psikoloji ve Modeller. Ankara: St.Clements University Türkiye Yayınları.
• Üçok, A. (2003). Şizofreni Hastası Neden Damgalanır? Klinik Psikiyatri, Ek 1, 3-8.
• Yaman, E., & Güngör, H. (2013). Damgalama (Stigma) Ölçeğinin Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 251-270.
• Yıldız, M., Özten, E., Işık, S., Özyıldırım, İ. K., & Cerit, C. (2012). Şizofreni Hastaları, Hasta Yakınları ve Majör Depresif Bozukluk Hastalarında Kendini Damgalama. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13, 1-7.