ALAŞ AYDINLARININ MANEVİYAT ÜZERİNE ÇALIŞMALARI

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 23 - 28, 06.10.2022

Koigeldiyeva Zauresh Zhasharalievna Nursulu Kenebayevna Duissenova Kerimova Bibigul Zhumashovna

Öz

Makalede, “Ak Jol” gazetesindeki maneviyat meselesiyle ilgili yayınlar analiz edilmektedir. Kazak toplumunda aydınlanma fikri, Alaş aydınlarının siyasi ve manevi mücadelesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Alaş vatandaşlarının asıl amacı ulusu birleştirmek, ülkey i tanımlamaktı. Ulusun kalbinde ana dilimizin büyük topraklarımızda koruma meselesi vardı. Bu zor sorunu “Ak Jol” gazetesi dile saygılı tutum konusuna değinerek sürekli olarak ele aldı. Alaş aktiviteleri, dili büyük bir siyasi, sosyal ve manevi güç ve ulusu birleştiren güçlü bir fenomen olarak savunmuşlardı. Bu nedenle Alaş faaliyetlerinde Kazak dili meselesinde özel bir yer vardı. Ulusun büyük yayını hale gelen “Kazak” gazetesinin çalışmalarını “Ak Jol” gazetesi sürdürmeye başladı. “Ak Jol” gazetesinin ana görevi, toplumdaki zor bir dönemin sorunlarını ele almaktı. Gazetenin genel yayın yönetmeni Sultanbek Kozhanov, yayının ulusal bir haberci olması için her türlü çabayı gösterdi. Dönemin Kazak aydınları yayının gelişmesi için çalışmıştı. Kalemini eline alan hemen hemen tüm Alaş aydınları “Ak Jol” gazetesinin Kazak toplumunun hedeflediği Ak Yol, yani, beyaz bir yol olmasına katkıda bulundular. “Ak Jol” gazetesi çeşitli konuları ele aldı. Toprak meselesi, eğitim, doğa, din hakkında konular sürekli olarak gündeme getirildi. Gazetenin yayımı sırasında Kazakların sorunları önemli konu olarak değinildi. Yayın hem siyasi konuları hem de sosyal alanda meydana gelen karmaşık durumları ele aldı. Bu çalışmada, ulusun bütünlüğünün korunmasında önemli rol oynadığı dille ilgili makaleleri inceleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Ak Zhol, Alash, ulusal, süreli yayın, bütünlük.

Kaynakça

• 1.Erbol Tileşov «Alaş ziyalıları jane ult tili» «Til alemi» saytı 09.08.2016
• 2. Aq jol (gazeti) Köptomdıq. 1 tom./ Qurastırğan X.Esenqaraqızı. –Nur-Sultan: «Alaşorda» qoğamdıq qorı, 2020. -384-b.
• 3. Aq jol (gazeti) Köptomdıq. 17 tom./ Qurastırğan X.Esenqaraqızı. –Nur-Sultan: «Alaşorda» qoğamdıq qorı, 2020. -384-b.
• 4. Qayrat Saq Alaş kösemsöz: til maselesi Köptomdıq 2 tom Almatı: «Qazaq énciklopediyası», 2014. 400 bet 41-bet
• 5. Aq jol (gazeti) Köptomdıq. 1tom./ Qurastırğan X.Esenqaraqızı. –Nur-Sultan: «Alaşorda» qoğamdıq qorı, 2020. -384-b.
• 6.Qazaqstan Respwblikası Premer Ministriniñ aqparattıq reswrsı 26.01.2022 sağat 14.59