KAZAK TARİHİ ŞİİRLERİNİN ÖZELLİKLERİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 206 - 209, 06.10.2022

Nursulu Kenebayevna Duıssenova Koigeldiyeva Zauresh Zhasharalıevna

Öz

Makale, Kazak tarihi şiirlerinin özellikleri hakkındadır. Kazak halkının hayatındaki en zor dönemlerden biri olan XVIII. yüzyıldır.
Bu dönem sürekli bir mücadele dönemiydi. Bu dönemde Jungar Kalmıkların saldırısına uğrayan Kazak halkı, “Aktaban shubyryndy,
alkakol sulama” adı verilen bir katliama uğradı. Dolayısıyla XVIII. yüzyıl ülke tarihinin en kanlı sayfalarından biridir. Ülkeyi eleştiren
zor dönemin gerçekliği, birçok efsanenin - hikayelerin, şiirlerin - çekirdeği haline geldi. Kazak halkı özgürlük ve bağımsızlık
mücadelesinin tüm aşamalarından geçmiştir. Tüm hayatlarını at sırtında geçiren Kazaklar, sonsuz büyüklükte bir alanda yaşıyorlardı.
Kazak halkının büyük toprakları sağlam tutması kolay olmadı. Tüm Kazak halkı birlik olup dış düşmanlara direnmeseydi halkımız
yok edilebilirdi. Halkın yaşadığı irili ufaklı tarihi olaylar manevi mirasa damgasını vurmuştur. Yani insanların hem sevinçleri hem de
üzüntüleri onun konuşma sanatına yansıtmıştır. Kazak halkı, kahramanlığı ve vatanseverliği yüceltmiş, milleti ve vatanı için tulpar'a
binmiş, bayrağını yükselten kahramanları övmüş, şiirler6 eposlar ve efsaneler yazmıştır. Bu tür destansı şiirlerin bir türü de insanların
hayatında özel bir yeri olan tarihi eserlerdir. Çünkü bu grup eserlerin ideolojik içeriği, vatanı dış düşmanlardan ve toprak bütünlüğünü
korumak ve vatan birliğini güçlendirmektir. Tarihi şiirlerde yer alan tarihi figürlerin (çoğunlukla kahramanlar) kahramanlık imajına
bakarak milli ideolojimizi oluşturma ve güçlendirme imkanına sahip olduğunu görüyoruz. Makale, vatan müdafaası için yapılan
kahramanlıklardan doğan vatan kavramı (sorunu) ve tarihi türkülerdeki kahramanlık konusunu ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tarihi Şiirrler, Kazak Halkı, Kahramanlık, Vatan, Jungar Istilası.

Kaynakça

• Auezov M. (1991). Adebiet Tarihı. - Almatı: Ana tili, - 240b.
• Auezov M. (1962). Uaqıt Jane Adebiet. - Almatı: QKAB, - 427b.
• Baytursınov, A. (1989). Şığarmaları.-Almatı: Jazuşı, - 320b.
• Dosmuxamedov H. (1991). Alaman. - Almatı: Ana tili, - 240b.
• Jumaliev Q. (1958). Qazaq Éposı Men Adebiet Tarihının Maseleleri.- Almatı: QMKAB, – 403 b.
• Margwlan A. (1946). O Haraktere İ İstoriçeskoy Obuslovlennosti Kazahskogo Éposa // İzvestiya Kaz. FANSSSR. - seriya istoriçeskaya, - № 2.
• Muqanov S. Halıq adebieti. - Almatı: Qazaqstan, 1974; ösu joldarımız.- Almatı: QMKAB, 1960; Qazaqtın XVIII-XIX Ğasırlarındağı Adebiet Tarihınan Oçerkter.- Almatı: Arıs, 2002.- 272b.
• Qasqabasov S. (1979). Tarihi Jırlardın Zerttelui Men Janrlıq Sipatı // Qazaq Tarihi Jırlarının Maseleleri. - Almatı: Ğılım, - 312.b.
• Radlov V. (1972). El Qazınası - Eski Söz. - Almatı: Ğılım, 1994; Kazahskiy folklor v sobranni G.N. Potanin. - Almatı: Ğılım
• Seyfullin S. Şığarmalar. (1964). Almatı: QKAB. - 6 - T.-45OB.