INVESTIGATION OF THE FINANCIAL PERFORMANCES OF SPORTS CLUBS TRADED ON BORSA ISTANBUL BY GRAY RELATIONAL ANALYSIS METHOD

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 256 - 284, 30.06.2024

Soner Balçıklı Turan Kocabıyık

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1196596

Öz

The aim of this study is to examine the financial performances of the sport clubs traded on Borsa Istanbul. The concept of sport, expresses the activities for people's spare time, also comes to the fore with its growing economic dimension. The growth of the sports economy has also affected clubs. In this study, the financial performances of Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray and Trabzonspor sports clubs, which are traded in Borsa Istanbul, were analyzed with their financial statements. The financial statements between 2016 and 2020 and the market data are included in the analysis. Financial ratios calculated from financial data and market ratios taken from investment companies were analyzed by the Gray Relational Analysis method weighted with the Critic model. As a result, the financial performance ranking of the clubs is Fenerbahçe, Galatasaray, Trabzonspor and Beşiktaş in order.

Anahtar Kelimeler

Sports Finance, Sports Clubs, Financial Distress, Critic, Grey Relational Analysis

BORSA İSTANBUL’DA İŞLEM GÖREN SPOR KULÜPLERİNİN FİNANSAL PERFORMANSLARININ GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul’da işlem gören spor kulüplerinin ilişkili olduğu sportif şirketlerin finansal performanslarının incelenmesidir. İnsanların boş vakitlerini değerlendirmesi için yapılan hareketleri ifade eden spor günümüzde büyüyen ekonomi boyutu ile de ön plana çıkmaktadır. Spor ekonomisinin büyümesi spor kulüplerine de etki etmiştir. Çalışmada Türkiye liglerinde bulunan kulüplerden Borsa İstanbul’da işlem gören Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor kulüplerinin 2016 – 2020, yıllık mali tabloları ile piyasa verileri finansal performans kapsamında analiz edilmiştir. Finansal verilerden hesaplanan finansal oranlar ve yatırım şirketlerinden alınan piyasa oranları Critic modeli ile ağırlıklandırılmış Gri İlişkisel Analiz yöntemi ile incelenmiştir. Çalışma sonucunda kulüplerin finansal performans sıralaması Fenerbahçe, Galatasaray, Trabzonspor ve Beşiktaş şeklinde oluşmuştur.

Anahtar Kelimeler

Spor Finansı, Spor Kulüpleri, Finansal Sıkıntı, Critic, Gri İlişkisel Analiz

Kaynakça

• Ajax. (2021). Jaarverslag. https://www.ajax.nl/media/wjqp25hn/ajax-jaarverslag-2020-2021-1.pdf/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 24.09.2022).
• Akçakanat, Ö., Aksoy, E. & Teker, T. (2018). Critic ve MDL temelli Edas yöntemi ile Tr-61 bölgesi bankalarının performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 1–24.
• Akşar, T. (2013). Krizdeki futbol. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Aslan, T. (2018). Futbol kulüplerinin finansal performansının oran yöntemiyle analizi: BİST’de işlem gören futbol kulüpleri üzerine bir uygulama. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(3), 349–362.
• Ayyıldız, E. & Murat, M. (2018). Türkiye Süper Ligi’nin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 73–86.
• Borussia Dortmund. (2021). Geschäftsbericht. https://aktie.bvb.de/content/download/2794/54798/9/ file_1/GB 2021_DE_270921-rzs.pdf/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 24.09.2022).
• Çakmak, U. (2019). Futbol ekonomisi: Avrupa ve Türkiye üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çalışkan, M. & Deniz, D. (2016). BİST’te işlem gören spor kulüplerinin futbol maçlarının hisse senedi getirisi üzerine etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 233–242.
• Çatı, K., Eş, A. & Özevin, O. (2017). Futbol takımlarının finansal ve sportif etkinliklerinin Entropi ve Topsis yöntemiyle analiz edilmesi: Avrupa’nın beş büyük ligi ve Süper Lig üzerine bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(1), 199–222.
• Dayı, F. (2019). Futbol kulüplerinde finansal risk analizi. Maliye ve Finans Yazıları, 111, 357–386.
• Deloitte. (2023). Deloitte Football Money League 2023. https://www2.deloitte.com/uk/en/pages/sports-business-group/articles/deloitte-football-money-league.html adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 30.07.2023).
• Demirci, F. (2017). Entropi tabanlı Topsıs yöntemiyle Borsa İstanbul’da işlem gören futbol kulüplerinin sportif, finansal ve finansal fair play performanslarının karşılaştırmalı analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bartın.
• Devecioğlu, S. (2004). Halka arz edilen spor kulüplerinin sportif başarıları ile piyasa değerleri arasındaki ilişki. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 11–18.
• Dumanlı, E. & Parlak, D. (2021). A panel cointegration approach to modelling the share prices of football clubs, Fenerbahçe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 3–18.
• Erdoğan, N., Altınırmak, S., Şahin, C. & Karamaşa, Ç. (2020). Analyzing the financial performance of fooball clubs listed in the BIST using Entropy Based Copras Methodology. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 63, 39–53.
• Ergül, N. (2017). Spor kulüplerinin futboldaki başarıları ile spor şirketlerinin finansal başarıları arasındaki ilişkinin test edilmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35(3), 95–125.
• FC Barcelona. (2021). Annual Report. https://www.fcbarcelona.com/fcbarcelona/document/2021/10/17 /aefc9921-bf56-406c-ae05-3581e1de2a12/MEM_CLUB_2020_21_ENG.pdf/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 24.09.2022).
• Galariotis, E., Germain, C. & Zopounidis, C. (2018). A combined methodology for the concurrent evaluation of the business, financial and sports performance of football clubs: the case of France. Ann Oper Res, 266, 589–612.
• Gerlach, J. (2011). International sports and investor sentiment: do national team matches really affect stock market returns?. Applied Financial Economics, 21(12), 863–880.
• Gonçalves, R., Mendes, R., Henriques, F. & Tavares, G. (2020). The influence of sports performance on economic-financial performance: an analysis of Brazilian soccer clubs from 2013 to 2017. Contextus –Contemporary Journal of Economics and Management, 18(17), 239–250.
• Gök, İ., & Teker, T. (2019). Finansal Fair Play yaptırımlarının sportif başarı üzerine etkisi. Full Paper Proceedings of II. International Conference on Empirical Economics and Social Sciences ICESS’19 (ss. 847-860) içinde.
• Güngör, A. & Kocamış, T. (2018). Halka açık futbol kulüplerinde finansal performansın Topsis yöntemi ile analizi: İngiltere uygulaması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1846–1859.
• Güngör, N., & Sarı, E. (2021). BİST 100’de yer alan futbol kulüplerinin sportif başarıları ve finansal performansları arasındaki ilişkinin analizi. Yönetim Bilimleri Dergisi, Uluslararası Sosyal Bilimler Konferansı Özel Sayısı, 165–186.
• Güngör, V., & Can, E. (2019). Türkiye’deki 4 büyük kulübün son 5 yıllık maç sonuçlarında göre hisse değerlerinin değişiminin analizi ve KAP’ta yayınlanan finansal raporların hisse değerine etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(39), 652–667.
• Investing. (2022). https://tr.investing.com/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 23.03.2022).
• İş Yatırım. (2022). www.isyatirim.com.tr/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 23.03.2022).
• Juventus. (2021). Annual Financial Report. https://www.juventus.com/images/image/upload/fl_attachment /dev/lmcd2 adlmtv1r6clm6qx.pdf/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 24.09.2022).
• Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP). (2022). www.kap.org.tr/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 15.03.2022).
• Karadeniz, E., Koşan, L., & Kahiloğulları, S. (2014). Borsa İstanbul’da işlem gören spor şirketlerinin finansal performansının oran yöntemiyle analizi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 129–144.
• Kaya, A., & Gülhan, Ü. (2013). Spor kulüpleri performanslarının hisse senedi fiyatlarına etkisi: BIST’de bir uygulama. Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi, 20(2), 1–20.
• Kızıl, C. & Aslan, T., (2021). Finansal performansın yüzde yöntemi ile analizi: Galatasaray A.Ş.’ye yönelik bir uygulama. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(44), 8172–8197.
• Köylü, M., Şişman, M. & Yücel, A. (2017). Oyunlarda galibiyet/mağlubiyet ve hisse senetleri: Bir futbol kulübünün hisse senet performansına ilişkin bir analiz. Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(3), 333–354.
• Leksowsk, L. (2021). Relationship between sport and financial performance in top european football clubs. The Małopolska School of Economics in Tarnów Research Papers Collection, 49(1), 41–59.
• Liverpool. (2021). Annual Report and Consolidated Fiancial Statement. https://d3j2s6hdd6a7rg. cloudfront.net/v2/uploads/media/default/0002/32/b170deb223101c8a87ae2dffc79fae70d86c97c6.pdf?lfm_medium=marketing-block-other&lfm_source=cms&lfm_content=basic-page-formatted text&lfm_page=%2Fcorporate%2Ffinancial-information&lfm_campaign=other-marketing blocks& lfm_page_position=0/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 24.09.2022).
• Manchester United. (2021). Annual Report. https://ir.manutd.com/~/media/Files/M/Manutd-IR/documents/ 2021-mu-plc-form-20-f.pdf/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 24.09.2022).
• Milan. (2021). Annual Report. https://assets-eu-01.kc-usercontent.com/1293c890-579f-01b7-8480-902cca7 de55e/ff458afb-1e9e-41f1-b55e-8beb6ffcefa5/Bilanci-Relazioni-2020-21-ENG.pdf/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 24.09.2022).
• Orçun, Ç., Gençtürk, A. & Ekinci R. (2018). Futbolda rakip takım müsabaka sonuçlarının hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 10. Yıl Özel Sayısı, 432-441.
• Özbek, A. (2021). Çok kriterli karar verme yöntemleri ve excel ile problem çözümü. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Real Madrid. (2021). Annual Report. https://www.realmadrid.com/StaticFiles/RealMadrid/img/pdf/Annual _Report_RealMadrid_2020-21.pdf/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 24.09.2022).
• Sarul, L. (2021). Entropi ve gri ilişkisel analiz yöntemi: AB’ne üye ülkelerin insani gelişmişlik ölçütlerine göre sıralamasına ilişkin bir uygulama. E. Fendoğlu (Ed.). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile güncel uygulamalar (s. 33–50) içinde. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sevim, A. & Bülbül, S. (2021). Covid-19 pandemi döneminin spor kulüplerinin finansal yapısı ve raporlamasına etkisinin incelenmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 15(1), 21–49.
• Terci, M. (2019). Futbol kulüplerinin UEFA Finansal Fair Play mali kriterleri kapsamında denk hesap şartı ve mali yapılarının rasyo analizi yöntemiyle incelenmesi: Fenerbahçe A.Ş. ve Trabzonspor A.Ş. örneği. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 2(2), 81–93.
• Turğut, M. & Yaşar, O. (2020). The effect of foreign player transfers on the stock values of sports clubs companies Istanbul Stock Exchange. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 8–13.
• Uluyol, O. (2014). Süper Lig futbol kulüplerinin finansal performans analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 9(34), 5716–5731.
• Ulusoy, T., Gök, İ. & Dayı, F. (2018). Borsa İstanbul’da işlem gören spor kulüplerinin sponsorluk anlaşmalarının hisse senedi getirisi üzerine etkisinin araştırılması. VIII. IBANESS Kongreler Serisi, 246–257.
• Ulusoy, T., Esmer, Y. & Dayı, F. (2019). Spor işletmelerinde nakit yönetimi: BIST’de bir uygulama. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1889–1905.
• Ürgüp, S., & Demir, E. (2021). Finansal performans ile sportif başarı arasındaki ilişkinin belirlenmesi Türkiye'deki 4 büyük futbol kulübü üzerine bir analiz. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 240–250.
• Yıldırım, B. & Önder, E. (2018). Operasyonel, yönetsel ve stratejik problemlerin çözümünde çok kriterli karar verme yöntemleri. Bursa: Dora Yayınevi.
• Yurtsızoğlu, Z. (2021). Salgın dönemi kulüp hisse değerlerinde ekonomik kayıplar (trend analizi). Avrasya Spor Bilimleri ve Eğitim Dergisi, 3(2), 128–140.
• Ziraat Yatırım. (2022). Finnet. finnet2000.ziraatyatirim.com.tr/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 23.03.2022).