BIST SUSTAINABILITY 25 INDEX COMPANIES’ APPROACHES TO SUSTAINABILITY

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 3, 441 - 464, 29.09.2024

Çiğdem Gürsoy , Pınar Özuyar

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1440136

Öz

The concept of sustainability, becoming more significant in the recent years, has been increasingly included in the annual reports of companies. Following the United Nations 2030 Sustainable Development Goals (UNSDGs), these reports started to change in line with the stated goals. When companies create their business plans considering these, compared to companies that are distant from the concept, their financial performance, contribution to social benefit and environmental sensitivity are at a higher level. The main theme of the study is; to analyse the behavior of companies listed in the BIST Sustainability 25 index, which was created as a new financial instrument in the Stock Exchange, regarding finance, contribution to society and the environment. For this purpose, the public statements of the companies on the list, such as their sustainability reports including GRI, company websites and their acceptance status of UN Global Compact, were taken as basis. It has been determined that companies that integrate their business processes and information sharing with SDGs are aiming to be more transparent, accountable and reliable.

Anahtar Kelimeler

BIST Sustainability 25 Index, Reporting, UN 2030 Sustainable Development Goals, Circular Economy

BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK 25 ENDEKSİNDEKİ ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNA YAKLAŞIMLARI

Öz

Son dönemlerde önemi gittikçe artan sürdürülebilirlik kavramı artık şirketlerin yıllık raporlarında yer bulmaktadır. Birleşmiş Milletlerin 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını (SKA) yayınlamasının ardından raporlar verilen amaçlar doğrultusunda revize edilmeye başlanmıştır. Şirketler iş planlarını SKA gözeterek oluşturduklarında kavrama mesafeli şirketlere göre finansal performansları, toplumsal faydaya katkıları ve çevre hassasiyetleri üst düzeyde olmuştur. Çalışmanın amacı; Borsa İstanbul’da yeni bir finansal araç olarak oluşturulmuş BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi’nde yer alan şirketlerin finans, topluma katkı ve çevre konusundaki davranışlarını irdelemektir. Bu amaçla, listedeki şirketlerin GRI dahil sürdürülebilirlik raporları, şirket internet sayfaları ve BM Küresel İlkeler Anlaşması’nı kabul durumları gibi kamuya açık beyanlarından yola çıkılmıştır. İş süreçlerini ve bilgi paylaşımlarını SKA ile entegre eden şirketlerin daha şeffaf, hesap verilebilir ve güvenilir olma yolunda çaba gösterdikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi, Raporlama, BM 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, Döngüsel Ekonomi

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

İstinye Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğrencilerinden Zehra Gül Aslan'a çalışmaya katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Ak, K. S. (2022). Kurumsal sürdürülebilirlik raporlarının değerlendirilmesi: Türk bankacılık sektöründe sürdürülebilirlik araştırması (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aytar. O. (2019). BİST Sürdürülebilirlik endeksinde yer alan şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri üzerine bir içerik analizi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, (UİK Özel Sayısı), 12(18), 320-340.
• Bayındır, A. B., & Aksoy, M. (2024). Kovid-19 pandemi döneminde kurumsal sürdürülebilirlik performansı ile finansal performans arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 453-478.
• Beyazyol, E., & Ataman, B. (2023). Sürdürülebilirlik raporlaması ve BIST sürdürülebilirlik endeksine tabi şirketlerde bir araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 18(59), 110-145.
• BİM (2022). BİM 2022 sürdürülebilirlik raporu. https://www.bim.com.tr/Surdurulebilirlik/2022/S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilirlik%20Raporu%202022.pdf adresinden erişildi.
• Borsa İstanbul. (2020). Gelecekte var olmak, Borsa İstanbul sürdürülebilirlik rehberi. https://www.borsaistanbul.com/files/Surdurulebilirlik_Rehberi_2020.pdf adresinden erişildi.
• Borsa İstanbul. (2023, Ekim). 2023 yılı üçüncü üç aylık dönemi için BIST Pay Endeksleri kapsamında yer alacak paylar belirlenmiştir. https://borsaistanbul.com/tr/duyuru/5730/2023-yili-ucuncu-uc-aylik-donemi-icin-bist-pay endeksleri-kapsaminda-yer-alacak-paylar-belirlenmistir adresinden erişildi.
• Borsa İstanbul. (2024, Ocak). 2024 yılı birinci üç aylık dönemi için BIST Pay Endeksleri kapsamında yer alacak paylar belirlenmiştir. https://borsaistanbul.com/tr/duyuru/6212/2024-yili-birinci-uc-aylik-donemi-icin-bist-pay-endeksleri-kapsaminda-yer-alacak-paylar-belirlenmistir adresinden erişildi.
• Borsa İstanbul. (2024, Şubat). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik 25 endeksi https://borsaistanbul.com/tr/endeks-detay/521/bist-surdurulebilirlik-25 adresinden erişildi.
• Bumin, M., & Ertuğrul, A. (2024). BIST sürdürülebilirlik endeksindeki şirketlerin sürdürülebilirlik notları ile finansal performansları arasındaki ilişkinin analizi. PressAcademia Procedia, 18(1), 57-62.
• Canikli, S. (2023). Sürdürülebilir kalkınma hedeflerini başarmada finansal teknolojiler lokomotif görevi görebilir mi? Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(4), 1-23.
• Çil Koçyiğit, S., & Derya Baskan, T.& Temelli, F. (2023). Sürdürülebilirlik endeksinde yer alan işletmelerin Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi”nde yer alan ilkelere uyum derecelerinin tespit edilmesi üzerine bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, (Özel Sayı), 77-98.
• Doğuş Otomotiv (2022). 2022 entegre sürdürülebilirlik raporu. https://www.dogusotomotiv.com.tr/newdogusotomotiv_files/202373118358695_Dogus%20%20Otomotiv_ESG_2022_TR.pdf adresinden erişildi.
• Enerjisa (2022). Sürdürülebilirlik raporu 2022. https://www.enerjisauretim.com.tr/_assets/pdf/enerjisa-uretim-2022-surdurulebilirlik-raporu.pdf adresinden erişildi.
• Entegre Raporlama Türkiye. (2023, Şubat). Türkiye’de yayınlanan entegre raporlar. http://www.entegreraporlamatr.org/tr/entegre-raporlama/turkiyede-yayimlanan-entegre-raporlar.aspx adresinden erişildi.
• Erdemir (2021). Her şey geleceğimize daha iyi bir yön vermek için 2021 entegre faaliyet raporu. https://www.oyakmadenmetalurji.com.tr/Sites/1/upload/files/2021_Entegre_Faaliyet_Raporu-4996.pdf adresinden erişildi.
• Güngör, M. (2020). Kurumsal raporlamanın geleceği ve yeni raporlama modelinin geliştirilmesine yönelik öneriler (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güngör, N. (2023). Sürdürülebilirlik raporlarında döngüsel ekonomi: Borsa İstanbul’da bir araştırma. Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 3(1), 36-47.
• Hahnel, R. (2014). Ekolojik krize karşı koymak. İstanbul: BGST Yayınları.
• Heybet, K., & Duran, C. (2023). Sürdürülebilirlik sinyali olarak faaliyet ve sürdürülebilirlik raporlarının incelenmesi: BIST sürdürülebilirlik endeksinde bir araştırma. Journal of Emerging Economies and Policy, 8(1), 23-38
• Hughes, J. D. (2019). Çevresel tarih nedir? İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu (2024, Ocak). Borsa İstanbul A.Ş. BIST pay endeksleri. https://www.kap.org.tr/tr/BildirimPdf/1228194 (Erişim tarihi: 6.01.2024).
• Kayacan, A., & Gökçen, A, B. (2024). BİST sürdürülebilirlik 25 endeksinde yer alan otomotiv şirketlerinin çevresel sürdürülebilirlik performanslarının içerik analizi ile değerlendirilmesi. Öneri Dergisi, 19(61), 77-94.
• Nordhaus, W. (2020). İklim kumarı. İstanbul: Doğan Kitabevi.
• Özuyar, P., & Gürsoy, Çiğdem. (2021). Türkiye’deki bilimsel yayınlarda döngüsel ekonomi teriminin yeri. İşletme Akademisi Dergisi, 2(4), 315–331.
• Sabancı Holding. (2022). Sürdürülebilir geleceğin Sabancı’sı 2022 sürdürülebilirlik raporu, https://yatirimciiliskileri.sabanci.com/tr/images/pdf/sabanci-holding-2022-surdurulebilirlik-raporu.pdf adresinden erişildi.
• Şişecam. (2022). Sürdürülebilirlik raporu 2022, birlikte sürdürülebilir bir geleceğe. https://www.sisecam.com.tr/sites/catalogs/tr/Documents/sustainability/sisecamsurdurulebilirlik2022.pdf adresinden erişildi.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı ve Strateji Başkanlığı [TCSBB]. (2020). Sürdürülebilir kalkınma amaçları ve göstergeleri. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2021/02/SKA-ve-Gostergeleri-Kapak-Birlestirilmis.pdf adresinden erişildi.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi. (2022). Türkiye fintek ekosistemi durum raporu. https://www.cbfo.gov.tr/sites/default/files/docs/2023-03/fintek-durum-raporu-2022_v0.9_digital_lowsize_ayrisayfalar-compressed.pdf adresinden erişildi.
• Türkiye İş Bankası. (2021). Türkiye İş Bankası 2021 entegre faaliyet raporu, https://www.isbank.com.tr/contentmanagement/IsbankSurdurulebilirlik/pdf/EFR2021.pdf adresinden erişildi.
• Türk Standartları Enstitüsü. (2024, Ocak). TS EN ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi. https://www.tse.org.tr/ts-en-iso-14001-cevre-yonetim-sistemi/ adresinden erişildi.
• Zenginkuzucu, D. M. (2019). Sürdürülebilirlik stratejileri bağlamında Türkiye’de Birleşmiş Milletler Global Compact Programı katılımcısı firmalar üzerine bir inceleme. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(3), 181-200.