Prominent Physicians who Came to Anatolia from Iran during the Reigns of Mehmed II and Bayezid II and Their Contributions to Ottoman Medicine
Öz
Aim: This study aimed to investigate the works and contributions to Ottoman medicine of prominent physicians who came from Iran during the reigns of Mehmed II (the Conqueror) and Bayezid II.
Materials and Methods: Historical sources and contemporary studies were reviewed using the documentary screening method.
Results: Eight prominent physicians from Iran were identified: Molla Hakim Kutbeddin, Hakim Lārī, Hakim Hoca Ataullah, Hakim Ahi Çelebi, Gıyaseddin
Muhammed al-Sayrafī al-İsfahanī al-Tabib, Molla Hakim Şah Mehmed Qazvinī, Molla Hakim Şükrüllah Şirvanī, and Mesud b. Hakimuddin al-Tabib al-Hasanī al-Şirazī al-Gilānī. The works of these physicians were elucidated together with biographical
information.
Discussion and
Conclusion: Ottoman medicine was enhanced by innovative contributions from the physicians who came from Iran during the reigns of Mehmed
II and Bayezid II, particularly Ahi Çelebi and Kazvinī. Ahi Çelebi’s monograph on kidney and bladder stones is especially remarkable. On the ground of their knowledge and skills, these physicians could find important positions in the Ottoman court.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Referans1 Aydın, Ç. Ahî Çelebi Tercemetü’l-Mûcez (Giriş İnceleme [Söz Dizimi] -Metin [1b-70a Varakları Arası] -Dizinler) (Basılmamış YL Tezi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2016. Referans2 Bayat, A. H. Tıp Tarihi. İstanbul: Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği; 2010 Referans3 Bursalı Mehmed Tahir, E. Osmanlı Müellifleri (Cilt III.). (İ. Özen, Dü.) İstanbul: Meral Yayınevi; 1975 Referans4 DİA. TDV İslâm Ansiklopedisi. Referans5 Gelibolulu, A. Künhü’l-Ahbar, 4. Rükn: Osmanlı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu; 2009 Referans6 İhsanoğlu, E., Şeşen, R., Bekar, M. S., Gündüz, G., & Bulut, V. Osmanlı Tıbbi Bilimler Literatürü Tarihi (Cilt I). İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi; 2008 Referans7 Kahya, E. Onbeşinci Yüzyılda Yaşamış Hekimlerimizden Hekimbaşı Ahi Çelebi. Erdem,1996; 9(25), 293-342. Referans8 Kaplan, M. Âhî Çelebi’ye Atfedilen Br Tıp Mesnevisi: Beyân-ı Hikmet. Journal of Turkish Studies, 34(II (Walter G. Andrews Armağanı II)).2010;157-173. Referans9 Okumuş, N. Muhammed bin Mahmud Şirvani'nin (XV. yy) göz hastalıklarına ait Mürşid adlı eseri: İnceleme-metin-sözlük-indeks (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü;1998 Referans10 Sâmi, Ş. Kamûsü’l-A‘lâm. İstanbul: Mihran Matbaası; 1894 Referans11 Şehsuvaroğlu, B. N. Türk Tıp Tarihi. Bursa: Taş Kitapçılık; 1984 Referans12 Taşköprülüzade, İ. E.-H. Osmanlı Bilginleri, eş-Şekaiku’n-numaniyye fi ulemai’d-Devleti’l-Osmaniyye. (M. Tan, Çev.) İstanbul: İz yayıncılık; 2007 Referans13 Uludağ, O. Ş. Beşbuçuk Asırlık Türk Tababeti Tarihi. (İ. Uzel, Dü.) Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları; 1991
Fatih ve II. Bayezid Devri’nde İran’dan Anadolu’ya Gelen Meşhur Hekimler ve Osmanlı Tıbbına Katkıları
Öz
Amaç: Bu çalışmada Fatih Sultan Mehmed ve
II. Bayezid Devri’nde İran’dan gelen meşhur hekimlerin çalışmalarını ve Osmanlı
tıbbına katkılarını incelemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Tarihi
kaynaklar ve çağdaş çalışmalar belgesel tarama yöntemiyle incelenmiştir.
Bulgular: İran’dan gelen sekiz meşhur hekim
tespit edilmiştir: Molla Hekim Kutbeddin, Hekim Lârî, Hekim Hoca
Ataullah, Hekim Ahi Çelebi, Gıyaseddin Muhammed el-Sayrafî el-İsfahanî el-Tabib,
Molla Hekim Şah Mehmed Kazvinî, Molla Hekim Şükrüllah Şirvanî, ve Mesud b.
Hakimuddin el-Tabib el-Hasanî el-Şirazî el-Gilânî. Bu hekimlerin eserleri
biyografik bilgilerle birlikte açıklanmıştır.
Tartışma ve Sonuç: Başta Ahi
Çelebi ve Kazvinî olmak üzere, Fatih ve II. Bayezid Devri’nde İran’dan gelen
hekimlerin Osmanlı tıbbına zenginleştirici, yenilikçi katkıları olmuştur. Ahi Çelebi’nin böbrek ve mesane taşlarına dair monografisi özellikle dikkat
çekicidir. Bu hekimlerin bilgi birikimleri ve yetenekleri saray
ve çevresinde önemli yerler edinmelerini sağlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Referans1 Aydın, Ç. Ahî Çelebi Tercemetü’l-Mûcez (Giriş İnceleme [Söz Dizimi] -Metin [1b-70a Varakları Arası] -Dizinler) (Basılmamış YL Tezi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2016. Referans2 Bayat, A. H. Tıp Tarihi. İstanbul: Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği; 2010 Referans3 Bursalı Mehmed Tahir, E. Osmanlı Müellifleri (Cilt III.). (İ. Özen, Dü.) İstanbul: Meral Yayınevi; 1975 Referans4 DİA. TDV İslâm Ansiklopedisi. Referans5 Gelibolulu, A. Künhü’l-Ahbar, 4. Rükn: Osmanlı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu; 2009 Referans6 İhsanoğlu, E., Şeşen, R., Bekar, M. S., Gündüz, G., & Bulut, V. Osmanlı Tıbbi Bilimler Literatürü Tarihi (Cilt I). İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi; 2008 Referans7 Kahya, E. Onbeşinci Yüzyılda Yaşamış Hekimlerimizden Hekimbaşı Ahi Çelebi. Erdem,1996; 9(25), 293-342. Referans8 Kaplan, M. Âhî Çelebi’ye Atfedilen Br Tıp Mesnevisi: Beyân-ı Hikmet. Journal of Turkish Studies, 34(II (Walter G. Andrews Armağanı II)).2010;157-173. Referans9 Okumuş, N. Muhammed bin Mahmud Şirvani'nin (XV. yy) göz hastalıklarına ait Mürşid adlı eseri: İnceleme-metin-sözlük-indeks (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü;1998 Referans10 Sâmi, Ş. Kamûsü’l-A‘lâm. İstanbul: Mihran Matbaası; 1894 Referans11 Şehsuvaroğlu, B. N. Türk Tıp Tarihi. Bursa: Taş Kitapçılık; 1984 Referans12 Taşköprülüzade, İ. E.-H. Osmanlı Bilginleri, eş-Şekaiku’n-numaniyye fi ulemai’d-Devleti’l-Osmaniyye. (M. Tan, Çev.) İstanbul: İz yayıncılık; 2007 Referans13 Uludağ, O. Ş. Beşbuçuk Asırlık Türk Tababeti Tarihi. (İ. Uzel, Dü.) Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları; 1991
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | ORJİNAL MAKALE |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Ocak 2020 |
| Kabul Tarihi | 21 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |
This Journal licensed under a CC BY-NC (Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0) International License.