Öz
VII. yüzyıl ikinci yarısından sonra Hulefâ-yı Râşidîn döneminde başlayan Arap-İslâm fetihleri Emevî döneminde daha belirgin bir hal almıştı. Müslüman-Arapların Hindistan bölgesine yaptıkları akın ve fetihlerin başarılı olmasında mevcut durumun oynadığı rol azımsanmayacak derecede önemliydi. Hz. Ömer ile başlayan fetihler Emevî döneminde daha geniş alana yayılmış pek çok bölge İslâmiyet ile tanışmıştı. Bu dönemde Hindistan’ın kuzey bölgelerine devamlı fetih hareketlerinde bulunan Arap-İslâm orduları Kuzey Hindistan’ın neredeyse bütün bölgelerini fethettiler.
Müslüman-Araplar, fetihlerinin kalıcı bir mahiyet kazanması için İslâm dinini fethettikleri bölgelere yayıp yaşatmayı hedeflemişlerdi. Kalıcı Hâkimiyet kurma maksadıyla fethettikleri bölgelere şehirler inşa edip, camiler yaptırıldık-tan sonra bu şehirlere Müslüman nüfus iskân ettirildi.
Başarılı bir şekilde fetih hareketlerini devam ettiren Emevîler aynı ba-şarıyı uyguladıkları kabile ve ırk asabiyeti politikasının idari ve askeri alanlar-daki olumsuz sonuçları nedeniyle başaramadılar. Fethettikleri bölgelerde sık sık isyanların çıkması, fetihlerin akabinde İslâmiyeti kabul edenlerin tekrar dinden çıkması otoritelerini bu bölgelerde kalıcı olarak sağlayamadıklarının adeta delili niteliğindedir.
Kaynakça
- EBÛ REYHÂN MUHAMMED B. AHMED EL-BÎRÛNÎ, Tahkîk mâ li’l-Hind, çev. Kıvameddin Burslan, Ankara 2018.
- EBÜ’L FİDA, Ebü’l Fida Coğrafyası (Takvimü’l-Büldan), çev. Ramazan Şeşen, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2017.
- ERKAL, M., “Âmil”, DİA III, s.58-60.
- GRENARD, F, Asya’nın Yükselişi ve Düşüşü, çev. Orhan Yüksel, İstanbul 1992.
- HALİFE B. HAYYAT, et-Târîh, çev. Ömer Sabuncu-Mahmut Sabuncu, Ankara 2019.
- HASAN İ. H., İslâm Tarihi (Siyasi-Dini-Kültürel-Sosyal) C.I, çev. Ziya Kazıcı, İstanbul 2011.
- İBN HALDUN, Mukaddime II, çev. Süleyman Uludağ, İstanbul 1982-83.
- İBN HAVKAL, 10. Asırda İslâm Coğrafyası, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul 2017.
- İBN HAVKAL, Kitâbü’l-Mesâlik Ve’l-Memâlik, çev. Yusuf Ziya Yörükan, Müslüman Coğrafyacıların Gözüyle Orta Çağ’da Türkler, İstanbul 2004.
- İBN HURDAZBİH, Yollar ve Ülkeler Kitabı, çev. Murat Ağarı, İstanbul 2008.
- İBNÜ’L ESİR, İslâm Tarihi (el-Kâmil fi’t-Târîh) III-IV, İstanbul 1986.
- İSTAHRİ, Ülkelerin Yolları, çev. Murat Ağarı. İstanbul 2019.
- MESÛDÎ, Kitâbü’t-Tenbih ve’l-İşraf (Coğrafya ve Tarih), çev. Ramazan Şeşen, Bilge Kültür-Sanat, İstanbul 2018.
- MESUDİ, Murûc ez-zehep (Altın Bozkırlar), çev. Ahsen Batur, İstanbul 2004. MİNORSKY, V, Hudûdül Âlem Mine’l-Meşrik İle’l-Magrib, çev; Abdullah
- Duman-Murat Ağarı, İstanbul 2008.
- ÖZCAN, A., “Multan”, DİA XXXI, s.548-549.
- ÖZCAN, A., “Sind”, DİA XXXVII, s.242-244.
- RUBEN, W, “Millattan Bin Sene Evvel Asya İçlerinden Muhaceret Eden Hindistan’ın En Eski Demircileri Arasında”, Türk Tarih Kongresi II, (İstanbul 20-25 Eylül 1937), İstanbul 1943, s.238-243.
- SIDDIQUI, I. H., “Muhammed b. Kâsım es-Sekafî”, DİA XXX, s.548-549. SÖNMEZ, M.A., “Hakem b. Amr”, DİA XV, s.175
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İslam Coğrafyası Arkeolojisi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 8 Ocak 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 28 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 2 Sayı: 5 |
Kaynak Göster
Anadolu Mecmuası Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.