SATIN ALMA YÖNETİMİNİN SANAYİ ÜRETİMİNDE YERLİ ve MİLLİ ÜRETİME ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 12, 30.12.2022

Mehmet Gökhan Turan , Dora Uzkesici

Öz

Türkiye’de sanayi ürünlerinin üretiminde yerli ve milli olanaklarının kullanılarak nihai ürünün meydana getirilmesinde yerlilik oranının artırılmasına çalışılmaktadır. Savunma sanayi başta olmak üzere ülke içinde faaliyet gösteren kamu ve özel iştiraklerin ürettiği sanayi ve ticari ürünlerinde yerli ve milli olanakların kullanılması ve yerlilik oranının artırılması teşvik edilmektedir. Bu doğrultuda 3 Ekim 2018 tarihinde T.C. Ticaret Bakanlığının etiket, tarife ve fiyat listelerinde “Yerli üretim logosu” kullanılmasına yönelik aldığı karar da bulunmaktadır.
Yerli ve milli üretimin geliştirilmesi ve üretilen nihai ürünlerin yerli ve milli olma oranının artırılmasında işletmelerin satınalma yönetiminde alacağı kararların etkisi önem taşımaktadır. Nihai ürün üretmek amacıyla işletmelerin satın aldığı ara malların ve hizmetlerin ülke sınırları içinden karşılanmasının yerli ve milli üretim oranını artırabileceği ifade edilmektedir. Bu doğrultuda Türkiye’de faaliyet gösteren sanayi ve ticari kuruluşlarının satın alma yönetimi kararlarında yerli ve milli olanakların kullanım oranının tespit edilebilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla Türkiye sınırları içinde üretim yapan ve bulunduğu sektördeki üretimin yerli ve milli olanaklarını kullanan işletmelerin, bu olanakları kullanma düzeyinin saptanabilmesi gerekmektedir. Bu araştırmada, Eskişehir ilinde faaliyet gösteren ve imalat sektöründe üretim yapan bazı işletmelerin satın alma yöneticileriyle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve sektörlerindeki üretimin yerli ve milli üretime katkısı incelenmiştir.
Araştırma sonucunda işletmelerin nihai ürün üretmek amacıyla hammadde, yarı mamul ve hizmet satın aldıkları, satın alma yaptıkları diğer işletmelerin bir bölümünün hammaddeyi yurtdışından tedarik etmesine rağmen nihai ürünün yurt içinde meydana getirilmesinden ötürü ürünlerin yerli üretim statüsü elde ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

satın alma yönetimi, yerli ve milli üretim, sanayi ve ticari üretim

Kaynakça

• Coffey, S. ve Kabadayı, S. (2019). Consumers’ purchase intentions of Bi-national products effects of country-of-brand, country-of-manufacture, and trusting beliefs. Journal of Global Marketing. 33, 18-33.
• Deniz, E. Y. (2019). Algılanan güç kaynakları ile örgütsel sinizm boyutları ilişkisi: Türk savunma Sanayiinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 11(3), 2257-2272.
• Disdier, A. Ve Fontagne, L. (2021). Economic drivers of public procurement-related protection. The World Economy. 44(11), 3072-3090.
• Erdal, M. (2011). Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi. Beta Yayınları, İstanbul.
• Faris, C. W. ve Wind, Y. (1967). Industrial Buying and Creative Marketing. Allyn and Bacon, Boston.
• Gür, N.,Ünay, S. ve Dilek, Ş. (2017). Sanayiyi Yeniden Düşünmek: Küresel Teknolojik Dönüşümün Dünya ve Türkiye Ekonomisine Yansımaları. SETA Kitap.
• Halimi, T. A., D’Souza, C. ve Gillian, S. (2017). Examining the role of empathy on third-country nationals’ foreign product purchase behavior. International Marketing Review. 34(6), 760-786.
• Korkmaz, İ. Ve Dal, N. S. (2019). Milliyetçilik, dindarlık ve materyalizmin yerli ve yabancı ürünlerin satın alma niyeti üzerine etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 11(3), 2094-2113.
• Pride, W. ve Ferrell O. C. (1980). Marketing – Concepts and Stragies. Houghton Mifflin, Boston.
• Tiryakioğlu, M. (2016). Türkiye ekonomisinde geç kalkınmanın ve yerli üretimin ekonomi politiği. Ege Akademik Bakış. 16(2), 177-196.
• Şeker, A. (2018). Teknoloji transferinin teknolojik gelişim, üretim ve yüksek teknoloji ürünlerinin ihracatı üzerine etkisi: Türkiye örneği. Business and Management Studies: An International Journal, 683), 583-603.
• Yıldız, A. Ve Demir, Y. (2019). Bulanık TOPSIS yöntemiyle Türkiye’nin yerli otomobili için en uygun fabrika yerinin seçimi. Business and Management Studies: An International Journal. 7(4), 1427-1445.