Satınalma Yönetiminde İşletme Tedarikçi İlişkilerinin Tekrar Satın Almadaki Rolü: İmalat Sanayiinde Nitel Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 59 - 76, 21.08.2023

Mehmet Gökhan Turan , Dora Uzkesici

Öz

Günümüzün rekabetçi piyasalarında işletmeler varlıklarını sürdürmek, verimli, etkin ve düşük maliyetlerle üretim gerçekleştirmek, üretimde sürdürülebilirliği devam ettirmek ve finansal performanslarını artırmak amacıyla çalışmaktadır. Bu süreçte, işletmelerin tedarikçileriyle olan ilişkilerinin önemi artmakta, nihai ürün üretimi için satın alınan mal ve hizmetlerin mevcut veya yeni tedarikçilerle gerçekleştirilmesi noktasında birçok önemli boyut etkin rol oynamaktadır. Satın alma işlemlerinde işletmenin tedarikçilerle ve tedarikçi işletmelerdeki personelle olan ilişkilerin tekrar satın alma niyeti üzerindeki etkisi olabileceği anlaşılmaktadır.
Araştırmanın amacı, işletme tedarikçi arasındaki işlemlerin ve ilişkilerin tekrar satın alma davranışı üzerindeki rolünün büyük işletmelerde anlamlı bir farklılık yaratıp yaratmadığını tespit edebilmektir. Araştırmanın verileri, Eskişehir Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren büyük işletme statüsündeki imalat işletmelerinin satın alma departmanı yöneticileriyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilerek toplanmıştır. Elde edilen veriler NVivo yazılımında içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma bulguları işletmelerin tedarikçileri tercih etmelerine neden olan birçok faktörün olduğu ve işletmelerin tedarikçi tercihinde bazı ortak faktörlerden etkilendiği anlaşılmıştır. İşletmelerin çalıştığı tedarikçi sayılarının fazlalığına göre tedarikçilere yönelmesinin arttığı ve tedarik edilen ürünlerin önem derecesinin ise aynı tedarikçiden tekrar satın alma niyetinin devam ettirilmesinde etkisinin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Satınalma Yönetimi, İşletme Tedarikçi İlişkileri, Tekrarlanan Satınalma, İmalat Sanayii, Tedarik Zinciri

Kaynakça

• Bogdan, R., & Biklen, S. K. (1998). Qualitative Research for Education: An introduction to theories and methods. Boston: Allyn and Bacon, Inc. Cannon, J. P. & W. D. Perrault, Jr. (1999). Buyer-Seller Relationships in Business Markets. Journal of Marketing Research, Vol. 36, No. 4, pp. 439-460.
• Çağlıyan, Ö. (2009). Alıcı-tedarikçi ilişkilerinin işletme performansına etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (3), 461-479.
• Chaudhuri, A., & Holbrook, M. B. (2001). The Chain of Effects from Brand Trust and Brand Affect to Brand Performance; The Role of Brand Loyalty. Journal of Marketing, 65(2), 81–93.
• Chiu, Chao-M., Chang, Chen-Chi C., Hsiang-L. & Fang, Y. (2014). Determinants of customer repurchase intention in online shopping. Online Information Review. 33, 761-784.
• Cleff, Thomas. (2013). Cleff, T., Dörr, S., Vicknair, A. & Walter, N. (2013). Brand experience – how it relates to brand personality, consumer satisfaction and consumer loyalty. An empirical analysis of the Adidas brand, in: Bacher, U. et al. (Eds.): Interdisciplinary Management Research, 731-754.
• Coşkun, B., Yıldız, M. S. ve Bayraktar, M. (2022). Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetiminde tedarikçi değerlendirme kriterlerinin DEMATEL yöntemiyle incelenmesi ve ahşap sektöründe bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18 (2), 618-648.
• Cronin Jr JJ, Brady M.K. & Hult G.T.M. (2000). Assessing the effects of quality, value, and customer satisfaction on consumer behavioral intentions in service environment. Journal of Retailing, 76(2), 193-218. Demirdöğen, S. (2021). Tedarik Zinciri Entegrasyonunun Operasyonel Performans Üzerine Etkisi: TRA1 Bölgesi İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Akdeniz İİBF Dergisi, 21 (2), 131-144. Ercan, A.S. ve Doğaner, M. (2022). İlişki kalitesinin müşteri sadakatine etkisi: Endüstriyel pazarda bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 43, 217-251.
• Fournier, S. & Yao J.L. (1997) Reviving brand Loyalty: A Reconceptualization within the Framework of Consumer-Brand Relationships, International Journal of Research in Marketing, 14(5), 451-472.
• Grönroos, C. (1990). Relationship Approach to the Marketing Function in Service Contexts: The Marketing and Organizational Behavior Interface. Journal of Business Research, 20, 3-12.
• Halis, M. ve O. Türkay (2010). Konaklama İşletmelerinde Tedarikçi İşletme İlişkileri: Türk Şehir Otellerinden Bulgular. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 7(1), 6-16.
• Halstead, P. & Page, T. (1992). The Effects of Satisfaction and Complaining Behavior on Consumer Repurchase Intentions. The Journal of Consumer Satisfaction, Dissatisfaction and Complaining Behavior, 5, 8-20.
• Han, H., & Back, K. J. (2008). Relationships among image congruence, consumption emotions, and customer loyalty in the lodging industry. Journal of Hospitality and Tourism Research, 32(4), 467-490.
• Hoş, S. ve Demirer, Ö. (2022). Tedarikçi değerlendirmede oyun teorisi yaklaşımı: Alıcı-tedarikçi oyunu. Karadeniz Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 81-111.
• Howard, J. ve Sheth, J. (1969). The Theory of Buyer Behavior. Journal of American Statistical Association, 467-487.
• Karadağ, T. (2022). Tedarikçi Seçiminde İş Sağlığı ve Güvenliği Malzemelerinin Alımına Yönelik Bir Uygulama. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 5(7): 978-987.
• Kato, T. (2019). Loyalty management in durable consumer goods: trends in the influence of recommendation intention on repurchase intention by time after purchase. Journal of Marketing Analytics, 7 (2), 76-83.
• Kotler, P. ve Keller, K.L. (2012). Marketing Management. 14th Edition, Pearson Education. Kirk, J., ve Miller, M. L. (1986). Reliability and validity in qualitative research. SAGE Publications. Kwong, M. Z., ve Candinegara, I. (2014). Relationship between Brand Experience, Brand Personality, Consumer Satisfaction , and Consumer Loyalty of DSSMF Brand. iBuss Management, 2(2), 89–98.
• Nasoontorn, A., Waiyawet, S., Saengchat, P & Nonthapot, S. (2023). Supply chain management for water tourism in northeast Thailand. Uncertain Supply Chain Management, 11(3), 1149-1158.
• Oliver, R. L. (1999). Whence Consumer Loyalty? Journal of Marketing, 63, 33–44.
• Oliver, Richard L. (1980). A Cognitive Model of the Antecedents and Consequences of Satisfaction Decisions. Journal of Marketing Research, 17, 46-49.
• Rahaman, F. J. (2017). A Qualitative Study into the Supplier Selection Decision-Making Process in the Malaysian SME Manufacturing Industry, (Doctoral dissertation, University of Westminster). Sheth, J. N. (1983). An integrative theory of patronage preference and behavior. In Darden, W. R. & Lusch, R. F.Eds. Patronage Behavior and Retail Management, 9-28.
• Solmaz, S. A. (2019). Alıcı-Tedarikçi İlişkilerinde İşbirliği ve İletişimin Tedarikçilere Duyulan Güven ve Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İstanbul’daki 4 ve 5 Yıldızlı Oteller Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (1), 428-449.
• Tektaş, Ö. Ö. ve B. Kavak (2010). Endüstriyel Ürünlerin Satın Alınması Sürecinde Tedarikçi İle Olan İlişki Kalitesinin Algılanan Değer Üzerindeki Etkisi: Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1), 51-63.
• Wu Y., Kuan-Yang C., Po-Yuan, C. ve Shu-Ling, C. (2014). Perceived value, transaction cost, and repurchase-intention in online shopping: A relational exchange perspective, Journal of Business Research, 67(1), 2768-2776.
• Yang Ying, Tang Xialing, and Tang Wei. (2017). Study on Governmental Cultural Resources Purchase Management Based on Public Information Behavior Big Data. 8th International Conference on E-Education, E-Business, E-Management and E-Learning (IC4E '17), 72–75.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, M. ve Kaptan, B. (2022). Endüstriyel Pazarda İlişki Kalitesi ve Müşterinin Algıladığı Değer İlişkisinde Tedarikçi Değiştirme Maliyetinin Aracı Etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 14 (1), 33-53. Yoo, B. & Donthu, N. (2001), Developing and Validating a Multidimensional Consumer-Based Brand Equity Scale. Journal of Business Research, 52 (4), 1-14.
• Zhumaznova, M. (2022). Tedarikçi Seçim Kararlarında Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Kriterli Tekniklerinin Kullanımı: Mobilya Sektöründe Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi: Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi.
• Zineldin, M., Nessim, K.S., Thurn, E., & Gustafsson, D. (2014). Loyalty, Quality And Satisfaction In FMCG Retail MarketDoes Loyalty In Retailing Exist? Journal of Business and Financial Affairs, 3.
• http-1 https://www.eso.org.tr/uyelerimiz (Erişim Tarihi: 07.11.2022).
• http-2 https://media.iskur.gov.tr/52071 (Erişim Tarihi 07.11.2022)