KARADENİZ BÖLGESİ’NDEKİ COĞRAFİ İŞARETLİ GASTRONOMİK ÜRÜNLERİ KONU ALAN TEZLERİN BİBLİYOMETRİK İNCELEMESİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 174 - 196, 03.12.2024

İhsan Kazkondu , Mustafa Gökyar

https://doi.org/10.70756/anameud.1568206

Öz

Bu çalışmada Türkiye'deki coğrafi işaretli gastronomik ürünler literatürüne odaklanarak Karadeniz Bölgesi'ndeki coğrafi işaretli ürünleri konu alan tezler incelenmiştir. Çalışma kapsamında Ulusal Tez Merkezi veri tabanında 2003-2024 yılları arasında yayınlanmış ve erişime açık 48 tez çalışması incelenmiştir. Çalışma, Karadeniz Bölgesi'ndeki coğrafi işaretli gastronomik ürünler konusunda akademik tezlerin mevcut durumunu ve eğilimlerini anlamak amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden bibliyometrik analiz kullanılarak tezlerin şehirler, tescil türleri, ürün grubu, danışman unvanları, tez türleri, yayın yılları, üniversiteler, araştırma yöntemleri, veri toplama yöntemleri, anabilim dalları, atıf sayıları ve sayfa sayıları gibi çeşitli değişkenler açısından analizleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, Karadeniz Bölgesi'ndeki coğrafi işaretli gastronomik ürünler alanındaki akademik çalışmaların belirli illerde ve alanlarda yoğunlaştığını, nicel yöntemlerin baskın olduğunu ve doktora düzeyinde çalışmaların sınırlı kaldığını göstermektedir. Sonuç olarak, coğrafi işaretli ürünler alanında daha fazla nitel ve karma yöntem kullanımı, doktora düzeyinde çalışmaların teşvik edilmesi, görünürlük ve etkinin artırılması, üniversiteler arası iş birliğinin güçlendirilmesi ve uygulamaya yönelik çalışmaların artırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz Bölgesi, Coğrafi İşaret, Gastronomik Ürün, Tez, Bibliyometri

BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF THESES ON GEOGRAPHICAL INDICATION GASTRONOMIC PRODUCTS IN THE BLACK SEA REGION

Öz

This study examines theses on geographical indication gastronomic products in the Black Sea Region of Turkey, contributing to the broader literature on geographical indication products in the country. A total of 48 theses published and accessible in the National Thesis Center database between 2003 and 2024 were analyzed. The study aimed to understand the current state and trends of academic research on geographical indication gastronomic products in the Black Sea Region. Employing bibliometric analysis, a qualitative research method, the theses were examined across various variables, including city, registration type, product group, advisor title, thesis type, publication year, university, research methods, data collection methods, main scientific disciplines, citation counts, and page counts. The findings indicate that academic studies on geographical indication gastronomic products in the Black Sea Region are concentrated in specific cities and fields, with a predominance of quantitative methods and limited doctoral-level research. The study recommends increased use of qualitative and mixed methods, encouragement of doctoral research, enhancement of visibility and impact, strengthening of interuniversity collaboration, and an increase in application-oriented studies in the field of geographical indication products.

Anahtar Kelimeler

Black Sea Region, Geographical Indication, Gastronomic Product, Thesis, Bibliometrics

Kaynakça

• Arslan, F. (2022). Gastronomi ve turizm alanında coğrafi işaret konulu çalışmaların bibliyometrik analizi. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 5(11), 1544-1556.
• Baysal, M., Erdoğan, S., & Yılmaz, İ. (2018). Coğrafi işaretlerin kırsal kalkınmaya etkisi: Türkiye'den bir örnek olay çalışması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 1-22.
• Barham, E. (2003). The role of geographical indications in promoting sustainable rural development. In Proceedings of the FAO Workshop on Geographical Indications for Rural Development, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
• Boyraz, M. (2018). Turizm kongrelerinde yer alan coğrafi işaretle ilgili bildirilerin değerlendirilmesi. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 2(6), 36-49.
• Cankül, A., Erdem, H., & Özdemir, S. (2021). Coğrafi işaretli ürünler üzerine yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi. Gıda ve Tarım Bilimleri Dergisi, 7(2), 146-157.
• Duran Cankül, A. K., Aydın, A., & Erşahin, R. (2021). Türkiye’de turizm ve gastronomi alanında coğrafi işaretler ile ilgili araştırmaların bibliyometrik analizi. Co-Editors, 145.
• Çalışkan, V., & Koç, H. (2013). Türkiye’de coğrafi işaretlerin dağılış özelliklerinin ve coğrafi işaret potansiyelinin değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28), 193-214.
• Doğan, B. (2015). Coğrafi işaret korumasının gelişmekte olan ülkeler için önemi. Social Sciences, 10(2), 58-75.
• Gerçekaslan, K. E. (2006). Trabzon Vakfıkebir ekmeğinin bayatlamasının çeşitli yöntemlerle takibi ve francala ekmeği ile mukayesesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Gugerell, K., Uchiyama, Y., Kieninger, P. R., Penker, M., Kajima, S., & Kohsaka, R. (2017). Do historical production practices and culinary heritages really matter? food with protected geographical indications in Japan and Austria, Journal of Ethnic Foods, 4(2), 118-125.
• Gönençgı̇l, B. (2016). Türkiye Fiziki Coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Köşker, R. (2020). Coğrafi işaretli ürünler ve kırsal kalkınma üzerine bir bibliyometrik analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(4), 775-792.
• Köşker, H. (2020). Coğrafi işaret konusunda yazılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(4), 775-787.
• Larson, D. F. (2007). Geographical indications: Protecting local products and promoting development. Wahington: World Bank Publications.
• Mercan, Ş. O., & Üzülmez, M. (2014). Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm gelişimindeki önemi: Çanakkale ili örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 67-94.
• Meral, Y., & Şahin, F. (2013). Coğrafi işaretlerin kırsal kalkınma ve yoksulluğun azaltılmasındaki rolü. Tarım Ekonomisi Dergisi, 19(2), 1-14.
• Orhan, A. (2010). Yerel değerlerin turizm üzerine dönüştürülmesinde coğrafi işaretlerin kullanımı: İzmit pişmaniyesi örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 243-254.
• Özbey, Z. (2023). Coğrafi işaretli ürünlerin destinasyon markalaşma sürecindeki önemi: Kastamonu örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• O'Neill, J. W., & Xiao, Q. (2006). The role of brand affiliation in hotel market value. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 47(3), 210-223.
• Saygılı, D., Demirci, H., & Samav, U. (2020). Coğrafi işaretli Türkiye peynirleri. Aydın Gastronomy, 4(1), 11–21.
• Sezgin, A. C. (2016). Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi turizmine yansımaları. I. Ulusal Alternatif Turizm Kongre Kitabı, 350-356.
• Şahin, A., & Meral, Y. (2012). Türkiye'de coğrafi işaretleme ve yöresel ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5(2), 88-92.
• Tekelioğlu, Y. (2019). Coğrafi işaretler ve Türkiye uygulamaları. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 47-75.
• Topbaş, N. T. (2019). Yerel ve kırsal kalkınmada coğrafi işaret: Zile pekmezi araştırması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Tuncay, M. (2009). Coğrafi işaretlerin korunması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Türk Patent ve Marka Kurumu. (2024a). Coğrafi işaretler. Erişim Tarihi: 10.10.2024, https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret-nedir
• Türk Patent ve Marka Kurumu. (2024b). Coğrafi işaretli ürün veritabanı, Erişim Tarihi: 02.11.2024. https://ci.turkpatent.gov.tr/veri-tabani
• Ulusoy, E. (2010). Anzer balı ve poleninin yüksek performanslı sıvı kromatografisi ile fenolik bileşiminin belirlenmesi ve antioksidan özellikleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yüksel, Ö. (2024). Coğrafi işaretli ürünlerin yöre halkı tarafından tanınırlığı ve yöre turizmine katkıları: Ordu ili örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yönet Eren, F., & Sezgin, A. C. (2021). Coğrafi işaretli yöresel ürünlerin destinasyonlar açısından önemi: Kapadokya Bölgesi örneği. Journal of Tourism Research Institute, 2(1), 61-78.