Türkiye’deki Siyasal Partilerin Kıbrıs Sorununa Yaklaşımları: 2002-2020

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 71 - 88, 29.07.2020

Fatih Tekin

Öz

Kıbrıs sorunu, Türk Dış Politikası’nın en önemli konularından biridir. Adada bulunan Türklerin varlığının yanı sıra Kıbrıs’ın stratejik önemi, Türkiye’nin Kıbrıs’a ilişkin politikaları üzerinde belirleyici etkiye sahiptir. Günümüze kadar Türkiye’nin takip ettiği Kıbrıs politikaları pek çok kez değişikliğe uğramıştır. Bu makale, Kıbrıs meselesinde Türkiye’deki siyasi partilerin izleyeceği politikalar arasındaki benzerlik ve farklılıkları saptamak için partilerin Kıbrıs’a ilişkin benimsediği ilkeleri karşılaştırmaktadır. Bir siyasal parti iktidara geldiğinde benimsediği ilkeler ile uyguladığı politikaların örtüşmesi gerektiği varsayılmaktadır. Bu nedenle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde parlamento grubuna sahip olan beş siyasi partinin, Kıbrıs meselesine ilişkin yaklaşımlarına odaklanılmıştır. Çalışmada birincil kaynaklar olan parti programları ve 2018 yılındaki seçim beyannameleri baz alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs Sorunu, Türk Dış Politikası,, Siyasi Partiler,, Parti Programı, Seçim Bildirgesi.

Kaynakça

• AKP (2001). “Ak Parti Programı”. https://www.akparti.org.tr/parti/parti-programi/ . (Erişim Tarihi: 25.11.2019).
• AKP (2018). “Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Genel Seçimler Seçim Beyannamesi 2018”. https://www.trthaber.com/pdf/Beyanname23Mays18_icSayfalar.pdf . (Erişim Tarihi: 22.11.2019).
• Altıntaş, H. (2003). Türk Siyasal Hayatında Siyasal Partiler ve Kentleşmenin Kutuplaşma Sürecine Etkileri. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 3(5), 1-31.
• Arık, U. (2016). Johnson Mektubu ve Kıbrıs Krizi. Haydar Çakmak (Ed.), Türk Dış Politikasında 41 Kriz içinde 99-134, Ankara: Kripto.
• Armaoğlu, F. (2018). Türk Siyasi Tarihi. İstanbul: Kronik Kitap.
• Balcı, A. (2017). Türk Dış Politikası: İlkeler, Aktörler, Uygulamalar. İstanbul: Alfa.
• Birdişli, . (2016). Dış Politikada Yöntem ve Türk Dış Politikası. Kahramanmaraş: Sakınmaz.
• CHP (2008). “Cumhuriyet Halk Partisi Programı”. https://chp.azureedge.net/1d48b01630ef43d9b2edf45d55842cae.pdf . (Erişim Tarihi: 21.11.2019).
• CHP (2018a). “Cumhuriyet Halk Partisi Tüzüğü”. http://content.chp.org.tr/file/chp_tuzuk_10_03_2018.pdf . (Erişim Tarihi: 21.11.2019).
• CHP (2018b). “Seçim Bildirgesi 2018”. http://secim2018.chp.org.tr/files/CHP-SecimBildirgesi-2018-icerik.pdf . (Erişim Tarihi: 22.11.2019).
• Demirtaş, B. (2017). İnşacılık. Şaban Kardaş ve Ali Balcı (Ed.), Uluslararası İlişkilere Giriş İçinde 167-185, İstanbul: Küre.
• Doğan, N. (2002). Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği Kararlarında Kıbrıs Sorunu. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 2(4), 84-106.
• Doğan, N. (2006). Türk Siyasal Partilerinin Uluslararası İlişkilere Yaklaşımı, 1923/1980: Partilerin Benimsedikleri Dış İşleri, Güvenlik ve Savunma Politikaları. Nejat Doğan ve Mahir Nakip (Ed.), Uluslararası İlişkiler ve Türk Siyasal Partileri içinde 117-154, Ankara: Seçkin.
• Doğan, N. ve Asma B. (2005). The Cyprus Question in the Program of the Turkish Goverments and The Turkish Political Parties, 1980-2005. Gregory T. Papanikos (Ed.), International Research on Global Affairs içinde 103-120, Athens: Athens Institute for Educational and Research.
• Durgun, S. (2017). Siyasal Partiler ve Siyasal Süreçler. Yüksel Taşkın (Ed.), Siyaset Kavramlar, Kurumlar, Süreçler İçinde 335-354, İstanbul: İletişim.
• Erhan, Ç. (2009). ABD ve NATO’yla İlişkiler. Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I. İçinde 681-715, İstanbul: İletişim.
• Fırat, M. (2009). Yunanistan’la İlişkiler. Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I. içinde 526-614 & 716-768, İstanbul: İletişim.
• Flockhart, T. (2016). İnşacılık ve Dış Politika. Steve Smith, Amelia Hadfield ve Tim Dunne (Ed.), Dış Politika: Teoriler, Aktörler, Örnek Olaylar içinde 78-93, Ankara: Röle Akademik.
• Goldsteine, J. S. ve Pevehouse, J. (2015). Uluslararası İlişkiler. Çev. H. Özdemir. Ankara: BB101.
• HDP (2012). “Parti Programı”. https://www.hdp.org.tr/tr/parti/parti-programi/8 . (Erişim Tarihi: 25.12.2019).
• HDP (2014). “Halkların Demokratik Partisi Tüzüğü”. https://www.hdp.org.tr/tr/parti/parti-tuzugu/10 . (Erişim Tarihi: 25.12.2019).
• HDP (2018). “2018 Seçim Bildirgesi”. https://www.hdp.org.tr/tr/materyaller/secim-arsivi/24-haziran-secimleri/11967 . (Erişim Tarihi: 22.11.2019).
• Heywood, A. (2011). Siyaset. Çev: Z. Kopuzlu. Ankara: Adres.
• Heywood, A. (2013). Küresel Siyaset. Çev: N. Uslu ve H. Özdemir. Ankara: Adres.
• İyi Parti (2018). “Milletimizle Sözleşme”. https://iyiparti.org.tr/assets/pdf/secim_beyani.pdf . (Erişim Tarihi: 08.11.2018).
• İyi Parti (2019). “İyi Parti Programı”. https://iyiparti.org.tr/Assets/Upload/iyi-parti-guncel-parti-program.pdf . (Erişim Tarihi: 18.12.2019).
• Karakaş, B. (2015). Bulgaristan’daki Türk Azınlığı ve Türkiye’deki Kürtler Etnik Partiler: DSP ve HDP Karşılaştırması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Atılım Üniversitesi.
• Kösebalaban, H. (2014). Türk Dış Politikası: İslam, Milliyetçilik ve Küreselleşme. Çev: H. İnaç. Ankara: BigBang.
• MHP (2009). “MHP Parti Programı”. https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/mhp_parti_programi_2009_opt.pdf . (Erişim Tarihi: 18.12.2019).
• MHP (2018). “24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimi Seçim Beyannamesi”. https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/24haziran2018_secim_beyannamesi_tam_web.pdf . (Erişim Tarihi: 22.11.2019).
• Oran, B. (2009). Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I. İstanbul: İletişim.
• Özcan, G. (2016). Dış Politika Analizi. Evren Balta (Ed.), Küresel Siyasete Giriş içinde 323-349, İstanbul: İletişim.
• Özersay, K. (2017). Kıbrıs Sorunu. Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt III. İçinde 632-689, İstanbul: İletişim.
• Sönmezoğlu, F. (2012). Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi. İstanbul: Der.
• Sönmezoğlu, F. ve Bayır Ö. E. (2014). Dış Politika Karşılaştırmalı Bir Bakış. İstanbul: Der.
• Uçarol, R. (2015) Siyasi Tarih (1789-2014). İstanbul: Der.
• Umaner Duba, G. (2016). Annan Planı Krizi. Haydar Çakmak (Ed.), Türk Dış Politikasında 41 Kriz içinde 295-300, Ankara: Kripto.
• Vatansever, M. (2010). Kıbrıs Sorununun Tarihi Gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(0), 1487-1530.
• Yayla, A. (2004). Siyaset Teorisine Giriş. Ankara: Siyasal.
• Zürcher, E. J. (2015). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. Çev: Y. Saner. İstanbul: İletişim.